183

Мақолада француз, араб ва ўзбек адиблари ижодида миф ва афсоналарга  мурожаати баён этилган. Мифларга ижодий ёндошув – ХХ асрнинг иккинчи ярми ва охирларида замонавий араб ва ўзбек насрида кенг ўрин эгаллади. Араб ёзувчилари жамиятдаги долзарб муаммоларнинг ечимини топишда, инсон хилқатининг моҳияти ва унинг ички “мени”ни ёритишда, ҳамда адабий мерос анъаналарини тиклаш мақсадида мифларга, асотир-афсоналарга мурожаат этишлари таҳлил қилинган. Хусусан, француз, араб ва ўзбек ёзувчилари қадимги юнон “Сизиф ҳақидаги миф” мифологик сюжетлари, образларига эркин мурожаати орқали янги, ўзига хос, миллий руҳдаги ҳикояларни яратдилар. Араб ва ўзбек адиблари асарларида, бир томондан, мифларга эркин ижодий ёндошуви кузатилса, иккинчи томондан, экзистенциализм фалсафаси қарашлари илгари сурилган.

Мақолада ХХ аср француз адиби Альбер Камю, араб араб ёзувчиларидан Жўрж Салим, Дийо аш-Шарқовий, ўзбек адибларидан Улуғбек Ҳамдам, Хуршид Дўстмуҳаммаднинг “Сизиф ҳақидаги миф” грек афсонасига ўзига хос бадиий ёндашувлари қиёсий таҳлилга тортилган. Қиёсий таҳлилда француз, араб, ўзбек, ёзувчиларнинг асарларида кўтарилган ғоя, асарнинг мазмун-моҳияти, бадиий хусусиятлари, образлар талқини асарлардан парчалар орқали келтирилган.     

  • Web Address
  • DOI10.26739/2181-9297-2019-2-8
  • Date of creation in the UzSCI system 20-11-2019
  • Read count 167
  • Date of publication 30-06-2019
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages55-62
Ўзбек

Мақолада француз, араб ва ўзбек адиблари ижодида миф ва афсоналарга  мурожаати баён этилган. Мифларга ижодий ёндошув – ХХ асрнинг иккинчи ярми ва охирларида замонавий араб ва ўзбек насрида кенг ўрин эгаллади. Араб ёзувчилари жамиятдаги долзарб муаммоларнинг ечимини топишда, инсон хилқатининг моҳияти ва унинг ички “мени”ни ёритишда, ҳамда адабий мерос анъаналарини тиклаш мақсадида мифларга, асотир-афсоналарга мурожаат этишлари таҳлил қилинган. Хусусан, француз, араб ва ўзбек ёзувчилари қадимги юнон “Сизиф ҳақидаги миф” мифологик сюжетлари, образларига эркин мурожаати орқали янги, ўзига хос, миллий руҳдаги ҳикояларни яратдилар. Араб ва ўзбек адиблари асарларида, бир томондан, мифларга эркин ижодий ёндошуви кузатилса, иккинчи томондан, экзистенциализм фалсафаси қарашлари илгари сурилган.

Мақолада ХХ аср француз адиби Альбер Камю, араб араб ёзувчиларидан Жўрж Салим, Дийо аш-Шарқовий, ўзбек адибларидан Улуғбек Ҳамдам, Хуршид Дўстмуҳаммаднинг “Сизиф ҳақидаги миф” грек афсонасига ўзига хос бадиий ёндашувлари қиёсий таҳлилга тортилган. Қиёсий таҳлилда француз, араб, ўзбек, ёзувчиларнинг асарларида кўтарилган ғоя, асарнинг мазмун-моҳияти, бадиий хусусиятлари, образлар талқини асарлардан парчалар орқали келтирилган.     

Русский

В статье раскрывается процесс отображения мифов и легенд в произведениях французских, арабских и узбекских писателей. Творческое обращение к мифам занимает широкое место в современной арабской и узбекской прозе второй половины и конца ХХ века.  В результате анализа выявляется, что арабские писатели обращаются к мифам и легендам с целью решения самых насущных проблем в обществе, освещения сущности человеческого существования, отражения внутреннего «я» и возрождения традиций литературного наследия. В частности, французские, арабские и узбекские писатели создают новые, оригинальные рассказы, наполненные  национальным духом, на основе свободного обращения к мифологическим сюжетам и образам древнегреческого « Мифа о Сизифе». В произведениях арабских и узбекских писателей, с одной стороны, присутствует свободный творческий подход к мифам и, с другой стороны, выдвигаются философские взгляды экзистенциализма.

         В статье представлен сравнительный анализ оригинальных художественных подходов французского писателя ХХ века Альбера Камю, арабских писателей Джорджа Салима, Диё аш - Шарковий, узбекских писателей Улугбека Хамдама, Хуршида Дустмухаммеда  к древнегреческому «Мифу о Сизифе». На основании сравнительного анализа  произведений французских, арабских и узбекских писателей, раскрываются идея, содержание, художественные особенности, интерпретация образов данных произведений.

English

The article reveals the process of displaying myths and legends in the works of French, Arab and Uzbek writers. Creative appeal to myths occupies a wide place in modern Arabic and Uzbek prose of the second half and the end of the twentieth century.  The analysis reveals that Arab writers turn to myths and legends in order to solve the most pressing problems in society, to illuminate the essence of human existence, to reflect the inner “I” and to revive the traditions of literary heritage. In particular, French, Arab and Uzbek writers create new, original short stories, filled with the national spirit, on the basis of free access to mythological subjects and images of the ancient Greek “Myth of Sisyphus”. In the works of Arab and Uzbek writers, on the one hand, there is a free creative approach to myths and, on the other hand, philosophical views of existentialism are put forward.

         The article presents a comparative analysis of original artistic approaches of Albert Camus, the French writer of the twentieth century,  Arab writers George Salem and  Diyo al - Sharqawi, as well as Uzbek writers Ulugbek Hamdam and Khurshid Dustmuhammad to the ancient Greek “Myth of Sisyphus”. On the basis of the comparative analysis of the works of French, Arab and Uzbek writers, the idea, content, artistic features, interpretation of the images of these works have been revealed.

Author name position Name of organisation
1 Mukhiddinova D.Z. doctor of philological sciences Tashkent State Institute of Oriental Studies.
Name of reference
1 1. Ҳамдам У. Ватан ҳақида қўшиқ (Роман ва ҳикоялар). – Т.:Академнашр, 2014. – 544 б.
2 2. Мифы народов Мира. – М.: Астрель, 2006. – 392 с.
3 3. Мифы и легенды народов Мира. Передняя Азия. – М.: Литература Мир книги, 2004. – 416 с.
4 4. Дўстмуҳамедов Х.Н. Ҳозирги ўзбек ҳикоячилигида бадиий тафаккурнинг янгиланиши (80-йилларнинг 2-ярми ва 90-йиллар). Филол. фан. ном.… дис. автореф. – Т., 1995. – 28 б.
5 5. Дўстмуҳаммад Х. Донишманд Сизиф. Романлар. – Т.:Ўзбекистон, 2016.
6 6. Ганиханова Е.Э. Мифологические образы в современной арабской поэзии (50-70-е годы ХХ века) и их функциональная нагрузка. Диссер… на соис.. канд. филол. наук. – Т. 1993. – 164 с.
7 7. Затонский Д.В. Модернистские мифы и действительность. В кн: Современные проблемы реализма и модернизм. –М.: Наука, 1965. – С.192-195
8 8. Муҳиддинова Д.З. Жўрж Салим хикояларида бадиий тафаккур эволюцияси. Филол. фил. номз. диссер.– Т., 2008. – 163 б.
9 9. Теория литературы. Литературный процесс. 4-х т., – М.: ИМЛИ РАН, «Наследие», 2001. Т.4. – 455 с.
10 10. Қосимов А. Адабиётдаги экзистенциализм ва абсурд тушунчаларининг фалсафий асосларига доир. Ўзбек тили ва адабиёти журнали –Т.: ЎзРФА “Фан”, 2002, №6, –Б.35.
11 11. Эшонқул Н. Мендан “мен”гача. – Т.: Академнашр, 2014. – Б.113. Хализев В.Е. Теория литературы. –М.: Высшая школа. 2005.– С.122-123.
12 12. جورج سالم. حكاية الظمأ القديم. قصص. – دمشق:منشورات إتحاد الكتاب العرب 1976.
13 13.ضياء الشرقاوي. الحديقة. قصص. القاهرة. 1976.
Waiting