502

Mazkur maqolada ingliz va o‘zbek tilshunosligida maishiy leksika idish-tovoq va oshxona anjomlari tematik guruhining o‘rganilishi tarixi yoritilib, ushbu turkumdagi leksemalarning aniq yo‘nalishlarda tadqiq etilayotganligi misollarda izohlangan. Tilshunoslikda leksik birliklarni har tomonlama tadqiq etish, ularni til sistemligi va alohida leksik-semantik guruhlarni tashkil etuvchi so‘zlar orasidagi ichki munosabatlarni chuqur o‘rganish muhim ahamiyat kasb etishi,   tilshunosligida maishiy leksikani tashkil etuvchi til birliklarining etimologiyasi, yasalishi, sinxron va diaxron holati, struktur-semantik, lingvomadaniy va lingvokognitiv tadqiqi aniq  tillar misolida  o‘rganilib, qator ilmiy natijalarga erishilganligi, bu sohada shug‘ullanuvchi o‘zbek va ingliz tilshunoslarining ilmiy ishlari tahlili,  ularning har xil nuqtai nazarlarini o‘rganish haqida fikr boradi.

Ilmiy tadqiqotda tahlilga tortilgan har bir leksik birlikning til tarixiy manbalarida uchrashi, ma’nolari, shuningdek bu nomning obyektdagi turkiy tillar shevalaridagi variantlari, sohalarga xos nomlarning ishtirokida hosil bo‘lgan frazeologik iboralar, onomastik holatlarga ham e’tibor qaratilgan. Nomlarning etimologiyasi, ularning atalish usullari, fonetik, leksik-semantik va grammatik xususiyatlarn hamda ular orasida morfologik va sintaktik nuqtai nazardan yasalgan so‘zlar, so‘z birliklari ham ishda atroflicha yoritilgan

  • Internet havola
  • DOIhttps://doi.org/10.56292/SJFSU/vol28_iss1/a58
  • UzSCI tizimida yaratilgan sana26-05-2022
  • O'qishlar soni502
  • Nashr sanasi25-05-2022
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar295-301
Ўзбек

Mazkur maqolada ingliz va o‘zbek tilshunosligida maishiy leksika idish-tovoq va oshxona anjomlari tematik guruhining o‘rganilishi tarixi yoritilib, ushbu turkumdagi leksemalarning aniq yo‘nalishlarda tadqiq etilayotganligi misollarda izohlangan. Tilshunoslikda leksik birliklarni har tomonlama tadqiq etish, ularni til sistemligi va alohida leksik-semantik guruhlarni tashkil etuvchi so‘zlar orasidagi ichki munosabatlarni chuqur o‘rganish muhim ahamiyat kasb etishi,   tilshunosligida maishiy leksikani tashkil etuvchi til birliklarining etimologiyasi, yasalishi, sinxron va diaxron holati, struktur-semantik, lingvomadaniy va lingvokognitiv tadqiqi aniq  tillar misolida  o‘rganilib, qator ilmiy natijalarga erishilganligi, bu sohada shug‘ullanuvchi o‘zbek va ingliz tilshunoslarining ilmiy ishlari tahlili,  ularning har xil nuqtai nazarlarini o‘rganish haqida fikr boradi.

Ilmiy tadqiqotda tahlilga tortilgan har bir leksik birlikning til tarixiy manbalarida uchrashi, ma’nolari, shuningdek bu nomning obyektdagi turkiy tillar shevalaridagi variantlari, sohalarga xos nomlarning ishtirokida hosil bo‘lgan frazeologik iboralar, onomastik holatlarga ham e’tibor qaratilgan. Nomlarning etimologiyasi, ularning atalish usullari, fonetik, leksik-semantik va grammatik xususiyatlarn hamda ular orasida morfologik va sintaktik nuqtai nazardan yasalgan so‘zlar, so‘z birliklari ham ishda atroflicha yoritilgan

Русский

В данной статье описывается история изучения тематической группы бытовой лексики посуды и кухонной утвари в английском и узбекском языкознании, а также на примерах объясняется изучение лексем данной категории в конкретных областях. На примере конкретных языков изучается важность комплексного изучения лексических единиц в языкознании, их углубленного изучения в системе языка и внутренних отношениях между словами, составляющими отдельные лексико-семантические группы, структурно-семантических, лингвокультурологических и лингвокогнитивных исследованиях. языков достигнут ряд научных результатов, проведен анализ научных трудов узбекских и англоязычных языковедов, работающих в этой области, изучение их различных точек зрения.
Основное внимание в исследовании уделяется встречаемости и значению каждой анализируемой лексической единицы в исторических источниках языка, а также вариантам имени в диалектах тюркских языков в объекте, фразеологических выражениях, образованных с участием отраслевых имена, ономастические падежи. В работе подробно описаны этимология существительных, способы их наименования, фонетические, лексико-семантические и грамматические особенности, а также морфологические и синтаксические слова и словосочетания.

English

This article describes the history of the study of the thematic group of household vocabulary dishes and kitchen utensils in English and Uzbek linguistics, and explains with examples the study of lexemes in this category in specific areas. The importance of a comprehensive study of lexical units in linguistics, their in-depth study of the language system and the internal relations between the words that make up separate lexical-semantic groups, the etymology, construction, synchronous and diachronic status of language units The study of structural-semantic, linguocultural and linguocognitive research on the example of specific languages, the achievement of a number of scientific results, the analysis of scientific works of Uzbek and English linguists in this field, the study of their different perspectives.
The research focuses on the occurrence and meaning of each lexical unit analyzed in the historical sources of the language, as well as variants of the name in the dialects of Turkic languages in the object, phraseological expressions formed with the participation of industry-specific names, onomastic cases. The etymology of nouns, their naming methods, phonetic, lexical-semantic and grammatical features, as well as morphological and syntactic words and phrases are described in detail in the work.

Muallifning F.I.Sh. Lavozimi Tashkilot nomi
1 Uralova S.S. 1 Termiz davlat universitet
Havola nomi
1 1. O‘zbek tilining izohli lug‘ati: 80000 ga yaqin so‘z va so‘z birikmasi. J. II.YE–M / Mas’ul muharrir A.Madvaliyev.- Toshkent: “O‘zbekiston nashriyoti” davlat unitar korxonasi, 2020. – 672 b.
2 2. Судаков Г. В. Предметно-бытовая лексика в ономасиологическом аспекте // Вопросы языкознания. 1986. – № 6. – С. 105–112.
3 3. Хайрутдинова Т.Х. Бытовая лексика татарского языка (посуда, утварь, предметы домашнего обихода). – Казань: Фикер, 2000. – 128 с.
4 а). – Казань: Фикер, 2000. – 128 с. 4. Гауч О.Н. Семантико-этимологическая интерпретация предметно-бытовой лексики второй половины XVIII в. (на материале ТФГАТО): Автореф. дис. … канд. филол. наук. – Тюмень, 2009. – 20 с.
5 5. Ibrohimov S. Farg‘ona shevalarining kasb-hunar leksikasi. – Toshkent: Fan, 1956. – 455 b.
6 6. Dadaxonova T. O‘zbek tilida chevarchilik leksikasi. – Toshkent: Fan, 1963. – 80 b.
7 7. Tursunov T. O‘zbek tili amaliy san’at leksikasi. – Toshkent: Fan, 1978. – 138 b.;
8 8. Asomiddinova M. Kiyim-kechak nomlari. – Toshkent: Fan, 1981. – 114 b.
9 9. Usmanova Sh. Oltoy tillarida mushtarak maishiy leksika. – Toshkent: Fan, 1990.– 231.
10 10. Ismoilov I., Meliyev K. va boshqalar. O‘rta Osiyo va Qozog‘iston turkiy tillari leksikasidan tadqiqot (Mevali daraxt, poliz ekinlari nomlari va uy-ro‘zg‘or buyumlari leksikasi materiallari asosida). Toshkent: Fan, 1990. – 259 b.
11 11. Ismoilov I., Meliyev K. va boshqalar. – 259 b.
12 12. Ismoilov I., Meliyev K. va boshqalar. – 259 b.
13 13. Qarang.: Ismoilov I., Meliyev K. va boshqalar. – B. 5–71.
14 14. Gafurova L.X. Bitovaya leksika sovremennogo uzbekskogo yazika. – Tashkent: Fan, 1991. – 134 s.
15 15. Fayzullayeva M. O‘zbek taomlari bilan bog‘liq an’analar (Surxon vohasi misolida). Toshkent: YANGI NASHR, 2010. – 159.
16 16. Qarang: Fayzullayeva M. O‘zbek taomlari bilan bog‘liq an’analar (Surxon vohasi misolida). –B. 90– 10.
17 17. Mamatqulova F.A. Tilshunoslikda kulinaronimlarning lingvokulturalogik o‘rganilishi // So‘z san’ati xalqaro jurnali | Международный журнал искусство слова | International journal of word art. Серия «Филология. Социальные коммуникации». 2021, № 3 – Б. 212–218.
18 18. Павловская А. Англия и англичане / А. Павловская. – М.: ЛитРес: Самиздат, 2000. – 43 с.
19 19. Иванова Е.В. Структурно-семантические и лингвокультурные характеристики англоязычной бытовой лексики (на материале лексико-семантической группы «Посуда»): Дис. ... канд. филол. наук. – Самара, 2011. – 249 с.
20 20. Иванова Е.В. Структурно-семантические и лингвокультурные характеристики англоязычной бытовой лексики (на материале лексико-семантической группы «посуда. – 249 с.
21 21. Инч А. 1000 правил сервировки и столового этикета. Безупречные рекомендации лучшего английского дворецкого. / А.Инч, А.Херст. - М.: ACT: Астрель, 2010. – 159 с.
22 22. Инч А. 1000 правил сервировки и столового этикета. – 159 с.
23 23. https://www.liveinternet.ru/users/mudraja/post153426685/
24 24. Ayto J. A Century of New Words. Oxford: Oxford University Press, 2007. – 250 p.
25 25. Мишутинская Е.А., Пономаренко Л.Н. Способы пополнения словарного состава английского языка в XX веке // Филологические науки. Вопросы теории и практики. 2019. Том 12. Выпуск 10. – С. 238–241.
Kutilmoqda