425

Mazkur maqolada Usmon Azim she’riyatidagi kuz motivi orqali tabiat bilan ruhiyat uyg‘unligini aniqlash maqsad qilingan. Maqolada qiyosiy-tipologik va biografik tahlil metodlari qo‘llanildi. Natijada Usmon Azim she’riyatida peyzajning makon  va  zamon  xususiyatiga  ko‘ra  mavsumiy  peyzaj,  darajasi  va  ko‘lamiga  ko‘ra  milliy  peyzaj  turi  ko‘proq  ko‘zga 
tashlanishi  aniqlandi.  “Kuz”  shoirning  umr  sarhisobi,  yetuklik  pallasidagi  hayotiy  xulosalar  va  falsafiy  kuzatuvlarining mushohadaviy  poetik  talqinidir.  Usmon  Azim asarlarining xronologiyasi  bo‘yicha  tahlil  qilinganda,  “kuz”  obrazi  dastlab baxtiyorlik kayfiyatidan ayriliq hissi ufurib turgan horg‘inlik, umidsizlik ramziga aylana borishi kuzatiladi. Qolgan fasllardan “qish” peyzaji ikki xil mazmunni ifoda qilganini ko‘rish mumkin. Fasllar Usmon Azim ijodining mundarijaviyligini boyituvchi jihat hisoblanadi. Shu jihatdan kelib chiqib, uning ijodini fasllarga bo‘lib o‘rganish kelgusida qilinadigan tadqiqotlar uchun yaxshi ob’ekt bo‘la oladi degan fikrdamiz. Usmon Azimning she’rlarida tabiat she’rdagi nafaqat estetik qadriyat, balki, oliy axloqiy  kategoriya  sifatida  ham  namoyon  bo‘ladi.Usmon  Azim  she’rlarida  inson  qalbidagi  og‘riqlarni,  azaliy  anduhlarni tabiat manzaralariga chog‘ishtirib chuqur dramatizm bilan tasvirlaydi.  Milliy peyzajlar shoir ruhiyati,  o‘zi tug‘ilib o‘sgan makon va boshqa tabiat unsurlari bilan chambarchas bog‘liq degan xulosaga kelindi. 

  • Internet havola
  • DOIhttps://doi.org/10.56292/SJFSU/vol28_iss2/a29
  • UzSCI tizimida yaratilgan sana06-07-2022
  • O'qishlar soni404
  • Nashr sanasi30-06-2022
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar151-154
Ўзбек

Mazkur maqolada Usmon Azim she’riyatidagi kuz motivi orqali tabiat bilan ruhiyat uyg‘unligini aniqlash maqsad qilingan. Maqolada qiyosiy-tipologik va biografik tahlil metodlari qo‘llanildi. Natijada Usmon Azim she’riyatida peyzajning makon  va  zamon  xususiyatiga  ko‘ra  mavsumiy  peyzaj,  darajasi  va  ko‘lamiga  ko‘ra  milliy  peyzaj  turi  ko‘proq  ko‘zga 
tashlanishi  aniqlandi.  “Kuz”  shoirning  umr  sarhisobi,  yetuklik  pallasidagi  hayotiy  xulosalar  va  falsafiy  kuzatuvlarining mushohadaviy  poetik  talqinidir.  Usmon  Azim asarlarining xronologiyasi  bo‘yicha  tahlil  qilinganda,  “kuz”  obrazi  dastlab baxtiyorlik kayfiyatidan ayriliq hissi ufurib turgan horg‘inlik, umidsizlik ramziga aylana borishi kuzatiladi. Qolgan fasllardan “qish” peyzaji ikki xil mazmunni ifoda qilganini ko‘rish mumkin. Fasllar Usmon Azim ijodining mundarijaviyligini boyituvchi jihat hisoblanadi. Shu jihatdan kelib chiqib, uning ijodini fasllarga bo‘lib o‘rganish kelgusida qilinadigan tadqiqotlar uchun yaxshi ob’ekt bo‘la oladi degan fikrdamiz. Usmon Azimning she’rlarida tabiat she’rdagi nafaqat estetik qadriyat, balki, oliy axloqiy  kategoriya  sifatida  ham  namoyon  bo‘ladi.Usmon  Azim  she’rlarida  inson  qalbidagi  og‘riqlarni,  azaliy  anduhlarni tabiat manzaralariga chog‘ishtirib chuqur dramatizm bilan tasvirlaydi.  Milliy peyzajlar shoir ruhiyati,  o‘zi tug‘ilib o‘sgan makon va boshqa tabiat unsurlari bilan chambarchas bog‘liq degan xulosaga kelindi. 

Русский

Данная статья призвана определить гармонию природы и духа через мотив осени в поэзии Османа Азима. В статье  использованы методы сравнительно-типологического и биографического анализа. В результате  было установлено,  что  в  поэзии  Османа  Азима  национальный  тип  ландшафта  более  выражен  по  сезонному 
ландшафту,  уровню  и  масштабу  ландшафта  по  пространственно-временным  характеристикам.  «Осень»  —  это итог  жизни  поэта,  жизненные  выводы  периода  зрелости  и наблюдательная  поэтическая  интерпретация  его философских наблюдений. При анализе хронологии произведений Османа Азима отмечается, что образ «осени» сначала становится символом усталости и безысходности, то есть ощущения разлуки с настроением счастья. Из остальных  сезонов  видно,  что  «зимний»  пейзаж  имеет  два  разных значения.  Времена  года  —  аспект, обогащающий  содержание  творчества  Османа  Азима.  В  связи  с  этим  мы  считаем,  что  сезонное  изучение  его работ  могло  бы  стать хорошим  объектом  для  будущих  исследований.  В  стихах  Османа  Азима  природа проявляется в поэзии не только как эстетическая ценность, но и как высокая нравственная категория. В своих стихах Осман Азим с глубоким драматизмом изображает боли человеческого сердца, вечные печали, сравнивая их с природными пейзажами. 

English

This article is intended to define the harmony of nature and spirit through the motive of autumn in the poetry of Osman Azim. The article uses methods of comparative typological and biographical analysis. As a result, it was found that in the poetry of Osman Azim, the national type of landscape is more pronounced in terms of the seasonal landscape, the level and scale of the landscape in terms of spatio-temporal characteristics. "Autumn" is the result of the poet's life, the  vital  conclusions  of  the  period  of  maturity  and  the observational poetic interpretation of  his  philosophical observations.  When  analyzing  the  chronology  of  Osman  Azim's  works,  it  is  noted  that  the  image  of  "autumn"  first becomes a symbol of fatigue and hopelessness, that is, a feeling of separation from the mood of happiness. From the rest of the seasons, it can be seen that the "winter" landscape has two different meanings. The seasons are an aspect that enriches the content of Osman Azim's work. In this regard, we believe that a seasonal study of his work could be a good subject for future research. In the poems of Osman Azim, nature appears in poetry not only as an aesthetic value, but also as a high moral category. In his poems, Osman Azim depicts with deep drama the pains of the human heart, eternal sorrows, comparing them with natural landscapes. 

Muallifning F.I.Sh. Lavozimi Tashkilot nomi
1 Jumanova S.. 1 Kokand State Pedagogical Institute, Uzbekistan
Havola nomi
1 1. Davronova M. O‘zbek she’riyatida individual uslub poetikasi (Usmon Azim, Iqbol Mirzo, Faxriyor va Abduvali Qutbiddin she’riyati misolida). Fil.fan.dok.dis. - Samarqand, 2021. (Davronova M. Poetics of individual style in Uzbek poetry (on the example of the poetry of Usmon Azim, Ikbol Mirzo, Fakhriyor and Abduvali Kutbiddin). dis. doc.phil.science. - Samarkand, 2021.)
2 2. Yo‘ldoshev N. CHo‘lpon she’riyatida peyzaj. Fil.fan.nom.disser. –-Toshkent, 1994. (Yuldashev N. Landscape in Cholpon's poetry. dis. cand.phil.science.. - Tashkent, 1994.)
3 3. Suvonova J. Hozirgi o‘zbek she’riyatida badiiy izlanishlar (Usmon Azim ijodi misolida). Fil.fan.nom.dis., - Samarqand, 2000.( Suvonova Yu. Artistic research in modern Uzbek poetry (on the example of Usman Azim's work). dis. cand.phil.science., - Samarkand, 2000)
4 4. Umirova S. O‘zbek she’riyatida lingvistik vositalar va poetik individuallik (Usmon Azim she’riyati misolida). Fil.fan.fal.dok.dis. - Samarqand, 2019. (Umirova S. Language means and poetic individuality in Uzbek poetry (on the example of Usman Azim's poetry). dis. cand.phil.science. - Samarkand, 2019.)
5 5. Usmon Azim. Saylanma. -Toshkent: SHarq, 1995.( Usmon Azim. Choice. - Tashkent: Shark, 1995)
Kutilmoqda