Ushbu maqolada gilosning Burlat, Ferroviya, Satin, Sabrina va Kordiya navlarida vegetatsiya davridagi
fenologik bosqichlar o‘rganildi. Kuzatuvlar 2025-yilning fevral–may oylarida olib borilib, vegetatsiya boshlanishi, kurtaklarning
shishishi va ochilishi, gullash jarayoni, meva tugunchalarining shakllanishi hamda texnik pishganlik davrigacha
bo‘lgan bosqichlar qayd etildi. Natijalar shuni ko‘rsatdiki, Sabrina va Satin navlari vegetatsiyani eng erta boshlagan, Burlat
va Ferroviya esa kechroq uyg‘ongan. Gullash muddati navlar bo‘yicha farqlanib, Satin va Sabrina mart oxirida, Burlat va
Ferroviya esa aprel boshida gullagan. Mevalarning texnik pishganlik davri Sabrina navida may o‘rtalarida, Satin va Burlat
navlarida may oxirlarida, Ferroviya navida esa iyun boshida kuzatildi. Fenologik bosqichlardagi bunday tafovutlar navlarni
agrotexnologik jihatdan joylashtirish, changlatish tizimini to‘g‘ri tashkil etish va hosilni yig‘ib olish muddatlarini rejalashtirishda
muhim amaliy ahamiyat kasb etadi.
Ushbu maqolada gilosning Burlat, Ferroviya, Satin, Sabrina va Kordiya navlarida vegetatsiya davridagi
fenologik bosqichlar o‘rganildi. Kuzatuvlar 2025-yilning fevral–may oylarida olib borilib, vegetatsiya boshlanishi, kurtaklarning
shishishi va ochilishi, gullash jarayoni, meva tugunchalarining shakllanishi hamda texnik pishganlik davrigacha
bo‘lgan bosqichlar qayd etildi. Natijalar shuni ko‘rsatdiki, Sabrina va Satin navlari vegetatsiyani eng erta boshlagan, Burlat
va Ferroviya esa kechroq uyg‘ongan. Gullash muddati navlar bo‘yicha farqlanib, Satin va Sabrina mart oxirida, Burlat va
Ferroviya esa aprel boshida gullagan. Mevalarning texnik pishganlik davri Sabrina navida may o‘rtalarida, Satin va Burlat
navlarida may oxirlarida, Ferroviya navida esa iyun boshida kuzatildi. Fenologik bosqichlardagi bunday tafovutlar navlarni
agrotexnologik jihatdan joylashtirish, changlatish tizimini to‘g‘ri tashkil etish va hosilni yig‘ib olish muddatlarini rejalashtirishda
muhim amaliy ahamiyat kasb etadi.
В данной статье изучены фенологические стадии вегетационного периода у сортов черешни
Бурлат, Ферровиа, Сатин, Сабрина и Кордиа. Наблюдения проводились в феврале–мае 2025 года и охватывали
начало вегетации, набухание и распускание почек, процесс цветения, формирование завязей и до стадии технической
спелости плодов. Результаты показали, что сорта Сабрина и Сатин начали вегетацию наиболее рано, тогда как
Бурлат и Ферровиа вступили в развитие позже. Сроки цветения различались по сортам: Сатин и Сабрина зацвели
в конце марта, а Burlat и Ферровиа — в начале апреля. Период достижения технической спелости плодов у сорта
Сабрина наблюдался в середине мая, у Сатин и Бурлат — в конце мая, у Ферровиа — в начале июня. Подобные
различия в фенологических фазах имеют важное практическое значение для агротехнологического размещения
сортов, правильной организации системы опыления и планирования сроков сбора урожая.
This article examines the phenological stages of the vegetation period in sweet cherry cultivars Burlat, Ferrovia,
Satin, Sabrina, and Kordia. Observations were carried out from February to May 2025 and covered the onset of vegetation,
bud swelling and opening, flowering, fruit set formation, and up to the stage of technical maturity. The results showed that
Sabrina and Satin cultivars initiated vegetation earlier, while Burlat and Ferrovia entered development later. The timing of
flowering varied among cultivars: Satin and Sabrina bloomed at the end of March, whereas Burlat and Ferrovia bloomed in
early April. The period of technical maturity of fruits occurred in mid-May for Sabrina, in late May for Satin and Burlat, and
in early June for Ferrovia. Such differences in phenological phases are of practical importance for the proper agro-technological
placement of cultivars, the organization of pollination systems, and the planning of harvest periods.
| № | Muallifning F.I.Sh. | Lavozimi | Tashkilot nomi |
|---|---|---|---|
| 1 | Pardabayev S.T. | Ilmiy ishlar va innovatsiyalar bo`yicha direktor o`rinbosari, b.f.f.d. (PhD), | Akademik M.Mirzayev nomidagi bog‘dorchilik, uzumchilik va vinochilik ilmiy-tadqiqot instituti Jizzax ilmiy-tajriba stansiyasi |
| 2 | Mavlanov X.. | Agrotexnika bo`limi boshlig`i, b.f.d., professor, | Akademik M.Mirzayev nomidagi bog‘dorchilik, uzumchilik va vinochilik ilmiy-tadqiqot instituti Jizzax ilmiy-tajriba stansiyasi |
| № | Havola nomi |
|---|---|
| 1 | 1. Myneni, R.B., Keeling, C.D., Tucker, C.J., Asrar, G., Nemani, R.R. Increased plant growth in the northern high latitudes from 1981 to 1991. Nature. 1997. № 386. Р. 698–702. |
| 2 | 2. Götz K., Chmielewski F., Homanb T., Huschekc G., Matzneller P., Harshadrai M. Seasonal changes of physiological parameters in sweet cherry (Prunus avium L.) buds. Sci. Hortic. 2014. № 172. Р. 183–190. (doi.org/10.1016/j.scienta.2014.04.012). |
| 3 | 3. Rodrigo J., Herrero M. Effects of pre-blossom temperatures on flower development and fruit set in apricot. Sci. Hortic. 2002. № 92. Р. 125-135 |
| 4 | 4. Fitter, A.H., Fitter, R.S.R., Rapid changes in flowering time in British plants. Science. 2002. № 296. R. 1689–1691 |
| 5 | 5. Menzel A., et al. European phenological response to climate change matches the warming pattern. Global Change Biol. 2006. № 12. R. 1969–1976. |
| 6 | 6. Campoy J.A., Ruiz D., Egea J. Dormancy in temperate fruit trees in a global warming context: a review. Sci. Hortis. 2011. № 130. R. 357–372. (https://doi: 10.1111/j.scienta.2011.07.011). |