20

Мақолада 2021-2024 йиллар оралиғида Фарғона водийси бодом биоценозида олиб борилган
илмий тадқиқот натижалари келтирилган. Дастлабки тадқиқотлар натижаларига кўра, бодом биоценозида
зараркунандаларнинг 5 та туркумга мансуб, 9 та оилага мансуб бўлган, 10 турдаги зараркунанда турлари учраши
аниқланди. Бодом ариси (мевахўри) (Eurytoma samsonovi Vass) бодомнинг ихтисослашган зараркунандаси эканлиги
аниқланди. Лекин хорижий адабиётларда ушбу зараркунанда тукли ўрик ва шафтолида хам зарар етказиши
келтирилган. Олхўри сохта қалқондори (Sphayerolecanium prunastri Fonsc) озуқа занжирида эса ўрик, бодом, олма, нок
ва шафтоли дарахтлари иштирок этади.

  • Web Address
  • DOI10.63241/2025ms14akhv
  • Date of creation in the UzSCI system 25-06-2025
  • Read count 20
  • Date of publication 24-06-2025
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages38-41
Ўзбек

Мақолада 2021-2024 йиллар оралиғида Фарғона водийси бодом биоценозида олиб борилган
илмий тадқиқот натижалари келтирилган. Дастлабки тадқиқотлар натижаларига кўра, бодом биоценозида
зараркунандаларнинг 5 та туркумга мансуб, 9 та оилага мансуб бўлган, 10 турдаги зараркунанда турлари учраши
аниқланди. Бодом ариси (мевахўри) (Eurytoma samsonovi Vass) бодомнинг ихтисослашган зараркунандаси эканлиги
аниқланди. Лекин хорижий адабиётларда ушбу зараркунанда тукли ўрик ва шафтолида хам зарар етказиши
келтирилган. Олхўри сохта қалқондори (Sphayerolecanium prunastri Fonsc) озуқа занжирида эса ўрик, бодом, олма, нок
ва шафтоли дарахтлари иштирок этади.

Русский

В статье представлены результаты научных исследований, проведенных в биоценозе миндаля
Ферганской долины в период с 2021 по 2024 год. По результатам предварительных исследований установлено, что в
биоценозе миндаля встречается 10 видов вредителей, относящихся к 5 родам, 9 семействам вредителей. Миндальная
моль (Eurytoma samsonovi Vass) была идентифицирована как специализированный вредитель миндаля. Однако в
зарубежной литературе указывается, что этот вредитель повреждает также сливы и персики. Пищевая цепочка
сливовой ложной щитовки (Sphayerolecanium prunastri Fonsc) включает абрикосовые, миндальные, яблоневые, грушевые
и персиковые деревья.

English

The article presents the results of scientific research conducted in the almond biocenosis of the Fergana Valley in
the period from 2021 to 2024. According to the results of preliminary studies, it was found that 10 species of pests belonging to 5
genera and 9 families of pests are found in the almond biocenosis. The almond moth (Eurytoma samsonovi Vass) was identified
as a specialized pest of almonds. However, foreign literature indicates that this pest also damages plums and peaches. The food
chain of the plum false scale insect (Sphayerolecanium prunastri Fonsc) includes apricot, almond, apple, pear and peach trees.

Name of reference
1 1. А.Xасанов, Ўрмон агробиоценозида бодом зараркунандалари ва уларнинг миқдорини бошқариш усуллари. О‘zbekiston agrar fani xabarnomasi jurnali. – Toshkent, 2021. – № 2 (86). – B. 132-136 (06.00.00; № 7)
2 2. Ш.Эсанбоев, А.Xасанов. Эффективные меры борьбы против миндальной плодожорки. Научный журнал «Интер- наука». – Москва, 2023. – № 7 (277). – Часть 1. – С. 67-68.
3 3. А.Xасанов, А.Учаров, С.Халилова. Перспективы применения микробиологического препарата биослип бт в защите миндаля от плодожорок. Agro kimyo himoya va о‘simliklar karantini” jurnali. – Toshkent, 2023. – Maxsus son (1). 2023. – B. 76-78 (06.00.00; № 11)
4 4. Р.А.Жумаев, Бодомни зараркунандалардан қандай химоя қилишимиз керак. Agro kimyo himoya va о‘simliklar karantini jurnali. – Toshkent, 2024. – № 3/2024. – B. 3-5 (06.00.00; № 11).
5 5. Bodom (A.Somminis) daraxtida uchraydigan asosiy zararkunandalar. Agro kimyo himoya va о‘simliklar karantini” jurnali. – Toshkent, 2024. – № Maxsus son (4) 2024. – B. 100-104 (06.00.00; № 11).
6 6. А.Xасанов. Бодомнинг асосий зараркунандаларини турлари ва уларга кураш усуллари. Oziq-ovqat xavfsizligida o‘simliklar ximoyasining innovatsion texnologiyalari” mavzusidagi Xalqaro ilmiy-amaliy anjumani tо‘plami (2021-yil 1-iyul). – Tooshkent, 2021. – Qism II (2). – B. 149-153.
7 7. Ш.Эсанбоев, А.Xасанов, М.М.Аблазова. Данакли боғларда учрайдиган заракунандалар. О‘simliklarni himoya qilish sohasining dolzarb muammolari va istiqbollari” mavzusidagi Respublika ilmiy-amaliy anjumani materiallari tо‘plami (18-noyabr 2021-yil). – Toshkent, 2021. – B. 203-207.
8 8. Ш.Эсанбоев, А.Т.Холлиев, А.Xасанов. Almond pest in forest agrobiocenosis and measures against them. Ural Environmental Science Forum “Sustainable Development of Industrial Region” (UESF-2021; February 17-19, 2021). – Chelyabinsk, Russia, 2021. – Volume 258 (2021). – P. 1-6 (E3S Web of Conferences 258, 04028 (2021).
9 9. Ш.Эсанбоев, А.Xасанов, Р.Д. Мўминова. Бодом дарахти зарарли организмларига қарши кураш (тавсиянома). Toshkent: “Tasvir” nashriyot uyi, 2022. – 24 bet
10 10. Р.А.Жумаев, А.Xасанов. Bodom (Amugdalis communis L.) zararkunandalarining bioekologiyasi va ularga qarshi kurash usullari (tavsiyanoma). Toshkent: “Agrar fani xabarnomasi” MCHJ bosmaxonasi, 2024. – 36 bet.
Waiting