В статье рассматривается одно из перспективных направлений инновационного развития – глубокая переработка промышленных отходов, в частности, отработанных адсорбентов, содержащих оксид алюминия. Представлен системный подход к повторному использованию таких материалов в качестве сырья для синтеза гидроксида алюминия и носителей катализаторов. Обсуждаются технологические решения по получению алюминатов и коагулянтов, включая стадии соосаждения, созревания и трансформации компонентов, а также экологические и экономические аспекты переработки. Особое внимание уделено возможностям регулирования морфологических характеристик материалов, что позволяет создавать сорбенты и катализаторы с заданными свойствами.
В статье рассматривается одно из перспективных направлений инновационного развития – глубокая переработка промышленных отходов, в частности, отработанных адсорбентов, содержащих оксид алюминия. Представлен системный подход к повторному использованию таких материалов в качестве сырья для синтеза гидроксида алюминия и носителей катализаторов. Обсуждаются технологические решения по получению алюминатов и коагулянтов, включая стадии соосаждения, созревания и трансформации компонентов, а также экологические и экономические аспекты переработки. Особое внимание уделено возможностям регулирования морфологических характеристик материалов, что позволяет создавать сорбенты и катализаторы с заданными свойствами.
Ushbu maqolada innovatsion rivojlanishning istiqbolli yo‘nalishlaridan biri — sanoat chiqindilarini, xususan, aluminiy oksidi saqlovchi ishlatilgan adsorbentlarni chuqur qayta ishlash masalalari ko‘rib chiqilgan. Bunday materiallarni aluminiy gidroksidi va katalizator tashuvchilarini sintez qilish uchun xomashyo sifatida takroran ishlatishga yo‘naltirilgan tizimli yondashuv taqdim etilgan. Alyuminatlar va koagulyantlar olish texnologiyasi, jumladan, birga cho‘ktirish, yetilish va komponentlarni transformatsiya qilish bosqichlari hamda qayta ishlashning ekologik va iqtisodiy jihatlari muhokama qilingan. Materiallarning morfologik xususiyatlarini boshqarish imkoniyatlariga alohida e’tibor qaratilgan bo‘lib, bu belgilangan xususiyatlarga ega bo‘lgan sorbentlar va katalizatorlarni yaratishga imkon beradi.
The article discusses one of the promising areas of innovative development — the advanced processing of industrial waste, in particular, spent adsorbents containing aluminum oxide. A systematic approach is presented for the reuse of such materials as raw sources for the synthesis of aluminum hydroxide and catalyst supports. Technological solutions for the production of aluminates and coagulants are discussed, including stages of co-precipitation, aging, and component transformation, as well as the environmental and economic aspects of recycling. Special attention is given to the potential for controlling the morphological characteristics of the materials, which enables the design of sorbents and catalysts with tailored properties.
| № | Author name | position | Name of organisation |
|---|---|---|---|
| 1 | Karimov M. . | professor | Toshkent kimyo texnologiya ilmiy-tadqiqot instituti |
| 2 | Isayeva N. . | ilmiy xodim | Toshkent kimyo texnologiya ilmiy-tadqiqot instituti |
| № | Name of reference |
|---|---|
| 1 | Yunusov, M. P., Jalalova, Sh. B., Molodozhenyuk, T. B., Isaeva, N. F., Mirzaeva, Ye. I., Gulomov, Sh. T., Makhamov, Kh. M., Bakhramov, R., & Nasullaev, Kh. (2013, July 12). Neft fraksiyalarini gidrotozalash katalizatori va uni tayyorlash usuli [Patent application No. IAP 2013 0289; Registration No. IAP 05423]. O‘zbekiston Respublikasi Intellektual mulk agentligi. |
| 2 | Исаева, Н. Ф., Турдиева, Д. П., Искандаров, Н. Э., & Ходжиев, Р. Г. (2020, 26 ноября). Получение коагулянтов для очистки воды в процессе переработки использованных адсорбентов хлорсодержащих соединений. В Международная конференция «Наука и инновации» (Ташкент) (сс. 127–129). |
| 3 | Mustafayev, B. J., Turdieva, D. R., Rahimov, X. B., Yunusov, M. P., Xudayberdiev, A. J., Sayidov, U. X., Maxkamov, X. M., & Isaeva, N. F. (2023, June 8). Gaz va suyuqliklar tarkibidagi xlorli birikmalarni yutuvchi adsorbent olish usuli [Patent application No. FAP 20220168; Registration No. FAP 2411]. O‘zbekiston Respublikasi Intellektual mulk agentligi. |
| 4 | Isaeva, N. F., Ibodullaev, S., Khodjiev, R., Mirzaeva, Ye., Turdieva, D., & Mamatkulov, Sh. (2022). Complex processing of adsorbent used in the purification of hydrogen-containing gas. Bulletin of Chemical Reaction Engineering & Catalysis, 17(1), 32–45. https://bcrec.id |
| 5 | Исаева, Н. Ф., Курбанова, Д. Г., Турсункулов, О. М., Рахимжонов, Б. Б., & Юнусов, М. П. (2020, 26 ноября). Получение гидроксида алюминия на основе местного сырья для катализаторов гидропроцессов. В Международная научная конференция «Наука и инновация» (Ташкент) (сс. 62–64). |