835

Численно решена коэффициентная обратная задача фильтрации релаксационной жидкости в пористой среде.
Задача заключается в нахождении времени релаксации градиента давления по дополнительной информации о
решении прямой задачи. Для решения задачи применены методы идентификации первого и второго порядка,
метод Ньютона и метод секущих. Наиболее устойчивым к возмущениям исходных данных среди
рассмотренных методов является модифицированный метод идентификации (метод идентификации второго
порядка). Поэтому для решения этой обратной задачи целесообразно применять модифицированный метод
второго порядка.
 

  • Read count775
  • Date of publication17-04-2017
  • Main LanguageRus
  • Pages12 - 19
Русский

Численно решена коэффициентная обратная задача фильтрации релаксационной жидкости в пористой среде.
Задача заключается в нахождении времени релаксации градиента давления по дополнительной информации о
решении прямой задачи. Для решения задачи применены методы идентификации первого и второго порядка,
метод Ньютона и метод секущих. Наиболее устойчивым к возмущениям исходных данных среди
рассмотренных методов является модифицированный метод идентификации (метод идентификации второго
порядка). Поэтому для решения этой обратной задачи целесообразно применять модифицированный метод
второго порядка.
 

English

In this paper numerical solved coefficient inverse problem at the relaxation liquid in porous media. The problem
consists in identification coefficient of relaxation time of the gradient pressure by the additional information about
solution of the direct problem. Various identification methods are applied to solve the problem. To solve the problem
identification techniques applied first and second order, Newton's method and the secant method. The most resistant to
perturbations of the initial data among the methods considered, is a modified method of identification (identification of
a second-order method). Therefore, to solve the inverse problem, it is advisable to apply the modified method of the
second order.
 

Ўзбек

Maqolada g’ovak muhitda relaksasion sizishning koeffisiyentli teskari masalasi sonli yechilgan. Masala to’g’ri masala
yechimi haqidagi qo’shimcha axborotlardan foydalanib bosim gradiyenti relaksasiya vaqtini aniqlashdan iborat. Masala
yechimini topish uchun birinchi va ikkinchi tartibli identifikasiya usullari, Nyuton va kesuvchilar usullari qo’llangan.
Qo’zg’atilgan berilgan ma’lumotlarga nisbatan qaralgan usullar orasida eng turg’uni modifikatsiyalangan identifikatsiya
usuli (ikkinchi tartibli identifikatsiya usuli) sanaladi. Shu sababli bu teskari masalanin yechish uchun ikkinchi tartibli
modifikatsiyalangan ikkinchi tartibli identifikatsiya usulini qo’llash maqsadga muvofiq.
 

Author name position Name of organisation
1 Narmuradov C.B. заведующий кафедрой Termiz davlat universiteti
2 Holiyarov E.C. преподаватель Termiz davlat universiteti
3 Gulomkodirov K.A. старший преподаватель Termiz davlat universiteti
Name of reference
1 Баренблатт Г.И. Неравновесные эффекты при фильтрации вязкоупругих жидкостей // Изв. АН СССР. Механика жидкости и газа. – 1973. – № 5. – С. 76-83.
2 Алишаев М.Г. О нестационарной фильтрации с релаксацией давления // Тр. Московского обл. пед. ин-та им. Н.К.Крупской. – М., 1974. – Вып. 111. – С. 166-177.
3 Алишаев М.Г., Мирзаджанзаде А.Х. К учету явлений запаздывания в теории фильтрации // Изд. вузов. Нефть и газ. – 1975. – № 6. – С. 71-74.
4 Молокович Ю.М. и др. Релаксационная фильтрация. – Казань: КГУ, 1980. – 136 с.
5 Бабе Г.Д., Бондарев Э.А., Воеводин А.Ф., Каниболотский М.А. Идентификация моделей гидравлики. – Новосибирск: Наука, 1980. – 161 с.
6 Prilepko A.I., Orlovsky D.G., Vasin I.A. Methods for solving inverse problems in mathematical physics. – New York: Marcel Dekker, 2000. – 710 p.
7 Кабанихин С. И. Обратные и некорректные задачи. Учебник для студентов высших учебных заведений. – Новосибирск: Сибирское научное издательство, 2009. – 457 с.
8 Samarskii A.A., Vabishchevich P.N. Numerical methods for solving inverse problems of mathematical physics. – Berlin: Walter de Gruyter, 2000. – 439 p.
9 Hao D. Methods for inverse heat conduction problems. – Peter Lang pub. Inc. 1998. – 249 p.
10 Beck J.V., Blackwell B., St. Clair C.R. Jr. Inverse Heat Conduction. I11-posed Problems. A Wiley-Interscience Publication. – New York, 1985. – 308 p.
11 Czisik M.N., Orlande H.R. Inverse heat transfer. Fundamentals and applications. – New York: Taylor&Francis, 2000. – 331 p.
12 Самарский А.А. Теория разностных схем. – М.: Наука, 1983. – 616 с.
13 Вержбицкий В.М. Основы численных методов. – М.: Высш. шк., 2002. – 842 с.
Waiting