Жаҳон адабиётида архетип номи билан юритиладиган доимий сюжетлар борки, улар кўплаб бадиий ёндашувлар (талқинлар) билан таърифалансада, аммо ўзагида ўзгармайди. Ҳар бир ижодкор бундай асарларга ўз даври нафасини ифода топтиришга ҳаракат қилади, инсон руҳиятининг драматик ва трагик курашувларини янги эстетик нуқтадан акс эттиради. Мақолада «Юсуф ва Зулайҳо» афсонаси кўплаб ижодкорлар фаолиятида қанчалик ўрин эгаллагани ҳақида сўз боради. Муаллиф таъкидлаб ўтганидек, ушбу асар сюжетлари ўтган асрларда Фирдоуси, Рабгузий, Дурбек, Жомий, Нозим Хиравий, Хозик, Андалиб, Хиромий, Мулла Юсуф Ёркандий каби кўплаб Шарқ шоирларини ўнлаб достонлар ёзишга руҳлантирган. Машҳур севги афсонасини ўзгача бадиий ёндашувлар асосида ўзгартириш анъаналари XX аср ўзбек адабиётида ҳам давом эттирилган. Жумладан, Ҳамза Ҳакимзода Ниёзий «Қироат китоби» (1915 йил)да достон сюжетини ҳикоя қилиб ўтган. Ўзбекистон халқ шоири Ҳабиб Саъдулла 1979 йилда «Юсуф ва Зулайҳо» драмасини ёзган.
Шоир, драматург, ёзувчи ва таржимон Рамз Бобожон ижодий фаолиятида ҳам Юсуф ва Зулайхо сюжети алоҳида ўрин тутади. Турли даврларда ўзбек адиби ушбу асар асосида опера учун либретто (1970 йил), достон (1980 йил), пьеса (1990 йил), киносценарий (1994 йил) ва драматик достон(2000йил) ёзган. Муаллиф Рамз Бобожон ижодида «Юсуф ва Зулайҳо» афсонаси талқинлари ҳақида батафсил тўхталиб ўтган.
| № | Муаллифнинг исми | Лавозими | Ташкилот номи |
|---|---|---|---|
| 1 | BABAJANOVA K.. | доцент | кандидат филологических наук |
| № | Ҳавола номи |
|---|---|
| 1 | 1. Алимов Ф. Устозни эслаб // Рамз Бобожон замондошлари хотирасида. Т., 2013. |
| 2 | 2. Б. Рамз. Юсуф ва Зулайҳо. Т., 2000. |
| 3 | 3. Б. Рамз. Менинг ҳаётим – менинг ижодим. Т., 2004 . |
| 4 | 4. Конрад Н.И. Запад и Восток. М., 1972. |
| 5 | 5. Паси Исаак. Литературно-философские этюды. М.,1974. |