60

 

Мақолада XIX аср иккинчи ярми – XX аср бошларида Туркистонга келган рус, инглиз, француз, немис ва бошқа фотографларнинг ҳудуд тарихий ёдгорликлари, меъморчилиги, этнографияси, ижтимоий ҳаёти ва флора дунёсига доир жамлаган қимматли фотосуратлари ўрганилган. Фотографларнинг ўлкамизга келиши тарихи, фотоколлекциялари ва уларнинг аҳамияти таҳлил этилган ҳамда лавҳалар илмий тавсифланган. 

Ф.Орде, Пол Надар, Поля Люббе, Гюго Краффт, Е.А.Дмитриев-Мамонов, С.М.Дудин, Готфрид Мерцбахер, Прокудин Горский каби фотографларнинг қизиқишлари, фотосуратларининг мавзувий йўналишлари илмий таҳлил этилган. Фото усталари томонидан олинган суратларнинг илмий қиймати, уларнинг жаҳон музейлари ва кутубхоналарига бориб қолиш тарихи ва ҳозирги кунда сақланиши масалалари очиб берилган.  

  • Ўқишлар сони 60
  • Нашр санаси 28-03-2024
  • Мақола тилиO'zbek
  • Саҳифалар сони87-92
English

The article examines valuable photographs by Russian, English, French, German and other photographers who arrived in Turkestan in the second half of the 19th and early 20th centuries, summarizing historical monuments, architecture, ethnography, social life and the flora of the region. The history of the arrival of photographers to our country, photo collections and their significance were analyzed, and the frames were scientifically described. Thematic areas of interest and photographs of such photographers as F. Orde, Paul Nadar, Paul Lubbe, Hugo Krafft, E.A. Dmitriev-Mamonov, S.M. Dudin, Gottfried Merzbacher, Prokudin Gorsky were scientifically analyzed. The scientific value of photographs taken by photographers, the history of their presence in museums and libraries around the world, as well as current problems of conservation are revealed.

Русский

В статье рассматриваются ценные фотографии русских, английских, французских, немецких и других фотографов, прибывших в Туркестан во второй половине XIX-начале XX веков, обобщающие исторические памятники, архитектуру, этнографию, общественную жизнь и мир флоры региона. Была проанализирована история приезда фотографов в нашу страну, фотоколлекции и их значение, были научно описаны кадры. Научно проанализированы тематические области интересов и фотографии таких фотографов, как Ф.Орде, Пол Надар, Поль Люббе, Гюго Краффт, Е.А.Дмитриев-Мамонов, С.М.Дудин, Готфрид Мерцбахер, Прокудин Горский. Раскрывается научная ценность фотографий, сделанных фотографами, история их пребывания в музеях и библиотеках мира, а также актуальные проблемы сохранения.

Ўзбек

 

Мақолада XIX аср иккинчи ярми – XX аср бошларида Туркистонга келган рус, инглиз, француз, немис ва бошқа фотографларнинг ҳудуд тарихий ёдгорликлари, меъморчилиги, этнографияси, ижтимоий ҳаёти ва флора дунёсига доир жамлаган қимматли фотосуратлари ўрганилган. Фотографларнинг ўлкамизга келиши тарихи, фотоколлекциялари ва уларнинг аҳамияти таҳлил этилган ҳамда лавҳалар илмий тавсифланган. 

Ф.Орде, Пол Надар, Поля Люббе, Гюго Краффт, Е.А.Дмитриев-Мамонов, С.М.Дудин, Готфрид Мерцбахер, Прокудин Горский каби фотографларнинг қизиқишлари, фотосуратларининг мавзувий йўналишлари илмий таҳлил этилган. Фото усталари томонидан олинган суратларнинг илмий қиймати, уларнинг жаҳон музейлари ва кутубхоналарига бориб қолиш тарихи ва ҳозирги кунда сақланиши масалалари очиб берилган.  

Муаллифнинг исми Лавозими Ташкилот номи
1 Bobojonov S.U. Жаҳон тарихи кафедраси доценти вазифасини бажарувчи Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети
Ҳавола номи
1 1.Бархатова Е. Коллекция Отдела эстампов Российской национальной библиотеки // Международная конференция «Другой Туркестан: неизвестные фотографии азиатской окраины Российской империи». – Санкт-Петербург, 2019 йил, 22-23 май.
2 2.Inayatov J.G`. Turkistonda fotografiya san’ati: shakllanishi va rivojlanish xususiyatlari (XIX asr oxiri – XX asr boshlari)» mavzusidagi falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini olish uchun yozilgan dissertatsiya avtoreferati. – Toshkent, 2023. – B.7-8.
3 3.Каримов Н. Илк ўзбек фотографи // https://e-tarix.uz/milliyat-insholari/maqolalar/374-ilk-fotograf.html.
4 4.Қосимова Н., Каримов А., Файзуллаева Х. Фотожурналистика. – Тошкент: TURON-IQBOL, 2018. – Б.13.
5 5.Орде Ф. Альбом фотографий «Кавказ и Средняя Азии»., 1899. – С.3.
6 6.Прищепова В.А. Иллюстративные коллекции по народам Центральной Азии вротой половины XIX – начала XX века в собраниях Кунсткамеры. – Санкт-Петербург: Наука, 2011. – С.10.
7 7.Равшанов Ў. Бухоро дунё фотографлари нигоҳида. – Бухоро: Бухоро, 2019. – Б.11.
8 8.Русский Туркестан глазами первых фотографов // vesti.uz. 29.02.2012.
9 9.«Туркестан. 1911 год» С. Прокудин-Горский фотовыставка цветной фотографии в галерее Bonum Factum // www.kultura.uz. 23.07.2017.
10 10.Шосаидов А. Ўлка этнографиясини тадқиқ этишда архив манбаларидаги иллюстратив материалларнинг аҳамияти // Oriental journal of history, politics and law. 25.02.2023. – Б.50. /https : // www.supportscience.uz/ index.php/ojhpl.
11 11.https://e-tarix.uz/milliyat-insholari/maqolalar/374-ilk-fotograf.html
Кутилмоқда