35

Ushbu maqola o’rtaasrlarda Markaziy Osiyo hududida keng tarqalgan tasavvuf ta’limotlari –Naqshbandiya va Yassaviya tariqatining mashxur vakillarining hayoti va faoliyati, ularning mamlakat ijtimoiy-siyosiy va ma’naviy hayotiga ta’siri ochib berilgan. Xususan, Yassaviya tariqatining XVI asrdagi yutuk vakillaridan Shayx Xudoydod Vali va Hazrat Qosim Shayxning temuriylar va shayboniylar sulolasi o’rtasidagi siyosiy kurashlarda ishtiroki hamda mamlakat tinchligi uchun olib qilgan ishlari tarixiy manbalar va keyingi tadqiqotlarasosida o’rganilgan. Shuningdek, Naqshbandiya tariqatining asoschilaridan biri Mavlono Orif Deggaroniy hayoti va faoliyati to’g’risida ham ba’zi manbalarda keltirilgan ma’lumotlar bayon etilgan

  • Ўқишлар сони 35
  • Нашр санаси 01-08-2024
  • Мақола тилиO'zbek
  • Саҳифалар сони418-424
Ўзбек

Ushbu maqola o’rtaasrlarda Markaziy Osiyo hududida keng tarqalgan tasavvuf ta’limotlari –Naqshbandiya va Yassaviya tariqatining mashxur vakillarining hayoti va faoliyati, ularning mamlakat ijtimoiy-siyosiy va ma’naviy hayotiga ta’siri ochib berilgan. Xususan, Yassaviya tariqatining XVI asrdagi yutuk vakillaridan Shayx Xudoydod Vali va Hazrat Qosim Shayxning temuriylar va shayboniylar sulolasi o’rtasidagi siyosiy kurashlarda ishtiroki hamda mamlakat tinchligi uchun olib qilgan ishlari tarixiy manbalar va keyingi tadqiqotlarasosida o’rganilgan. Shuningdek, Naqshbandiya tariqatining asoschilaridan biri Mavlono Orif Deggaroniy hayoti va faoliyati to’g’risida ham ba’zi manbalarda keltirilgan ma’lumotlar bayon etilgan

№ Муаллифнинг исми Лавозими Ташкилот номи
1 Kandaxarov A.X. (PhD) Mirzo Ulug'bek nomidagi O'zbekiston Milliy universiteti
№ Ҳавола номи
1 1)Sh.M.Mirziyoev. 2018 yil 15 iyundagi O’zbekiston Islom sivilizatsiyasi markazining qurilishi jarayonidagi nutqi. https://president.uz/uz/lists/view/2208 2)O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021 yil 3 martdagi “Moddiy madaniy meros ob’ektlari va YUNESKOning Umumjahon merosi ro’yxatiga kiritilgan hududlar muhofazasini kuchaytirish chora-tadbirlari to’g’risida” gi No119-son Qarori. https://lex.uz/pdfs/5320217 3)J.Spencer Trimingham. The sufi orders in islam. Oxford at the Clarendon press.1971. –P. 359. Elektron kitob: https://archive.org/details/160961366SufiOrdersInIslam. 4)Trimingem Dj.S. Sufiyiskiye ordenыv islame. Perevod s ang. A.A.Staviskoy. Moskva: Nauka, 1989. –260 S. Elektron kitob: http://royallib.com/book/trimingem_dg/sufiyskie_ordeni_v_islame.html. 5)Paul Jurgen.The Kwajagan Naqshbandiya in the first generation after Bahauddin. Berlin-Das Arab. Buch.1998.–P.87.Elektronkitob: https://uni-halle.academia.edu/JuergenPaul.6)Gardner, Victoria R. The written representations of a Central Asian Ṣыfo Shaykh:Ahmad ibn Mawlvnv Jalvl al-don Khwvjago Kvsvno “Makhdыm-iAʿzam” (d.1542), unpublished PhD. Dissertation, The University of Michigan. 2006. P-250.7)DeWeese, Devin. “The Mashv’ikh-I Turk and the Khojagvn: Rethinking the Links between the Yasavo and Naqshbando Sufi Traditions”. Journal of Islamic Studies, 1996.7(2),pp. 180—207. http://jis.oxfordjournals.org/content/7/2/180.extract8)Anke von Kugelgen. Die Legitimierung der mittelasiatischen Mangitendynastie in den Werken ihrer Historiker (18.-19. Jahrhundert), Istanbul/Wrzburg: Ergon Verlag, 2002. –518 P. Rus tilida: Legitimizatsiya sredneaziatskoy dinastii mangitov v proizvedeniyax ix istorikov (XVIII—XIX vv.). Almatы: Dayk press, 2004.-515 s. Elektron kitob: https://unibe-ch2.academia.edu/AnkevonKuegelgen.9)Fuad Kuprulu. Turk edebiyatinde ilk mutasavviflar. –Ankara, 1976. –469 P. 10)Usmon Turar. Tasavvuf tarixi. Turk tilidan Nodirxon Dadaxon tarjimasi. –T.: Istiqlol, 1999. –180 B.11)Muhammed Bilal ZELEK. Mangitlar devri yerli vakayinameleri. Turkish Studies –International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/3, Summer 2012, p. 781-800, Ankara-Turkey.12)Адам Мец. Мусульманский ренессанс. –Москва, Наука. 1973. –474 с.13)Наботов З. Проблема человека в накшбандизме. Дисс. Канд. Фил.Наук. –Душанбе. 2002.-134с.14)Хисматулин А.А. Суфизм. СП, Издательский дом “Азбука-классика” Петербургское востоковедение. 2008. –193 с. 15)Миклухо Маклай. Н.Д. Описанные таджикских и персидских рукописей. Институт Народов Азии. Выпуск-2. Москва, 1961. –169 с.;16)Семёнов А.А. Шайбанихан,завоевание ими империи Темуридов // Материали по истории таджиков и узбеков Средней Азии. Труды Института истории и археологии АН Таджикской ССР, том 12, выпуск1, Сталинобод, 1954.17)Мукминова Р.Г. К истории аграрных отношений в Узбекистане XVI в. По материалом «Вакеф-наме». Т.: «Наука» 1966. –317 с.18)To’rayev H. Buxoro xonligining XVI -XVII asrlar ijtimoiy-siyosiy va ma’naviy-madaniy hayotida Jo’ybor xojalarining tutgan o’rni. Diss... avtoref.Tarix fan.dok. T.: 2007.-40B.19)O’zbekiston Milliy Ensiklopediyasi. 5-jild. “L” (Lyuteranchilik). –Toshkent: O’zME, 2003. –B. 337. 20)Muhammad Olim Shayx. Lamahot. Forschadan K. Kattayev va A. Narzullayevlar tarjimasi. –Samarqand, 2007. –B.82.21)Мукминова Р.Г. К истории аграрных отношений в Узбекистане XVI в. По материалом «Вакеф-наме». Т.: «Наука» 1966. –317 с.22)Ismoilav M. Shayx Xudoydodning “Bahr al-ulum” asari Markaziy Osiyoda tasavvuf tarixiga oid muhim manba(XVIII asrning ikkinchi yarmi). Tarix fan.nom.diss...avtoref. T.: 2006. 26–B.23)Abu Tohirxoja. Samariya. –Toshkent: YAngi asr avlodi, 2009. –B.171. 24)Hasanxoja Nisoriy. Muzakkiri ahbob (Do’stlar yodnomasi). Tarjimon va izohlar muallifi Ismoil Bekjon. –Toshkent: Abdulla Qodiriy nomidagi xalq merosi nashriyoti, 1993. –B. 191. Yana qarang: Lamahot.. –B. 158.25)Ulug’ avliyo Shayx Xudoydod Vali (Manoqib). Fors tilidan Sayfuddin Sayfulloh tarjimasi. –Toshkent: O’zbekiston, 2017. –B. 16026)Kandakharov, A. K. (2017). Analysis of sufism mission representatives activity of central asia in the xvi century by the sample of work" Lamahot". социосфера, (3), 25-32.27)Sharofuddin Roqimiy. Tarixi tomm. –Toshkent: Ma’naviyat, 1998. –B. 115.28)Muhammadyor ibn Arab Qatag’on. Musaxxir al-bilod. T.: YAngi asr avlodi, 2009. –B.164.29)Hofiz Tanish al-Buxoriy. Abdullanoma. Birinchi kitob. Fors tilidan S. Mirzayev tarjimasi. –Toshkent: Sharq, 1999. –B. 239;
Кутилмоқда