49

Tepaqoton tog‘-kon majmuasidan qazib olingan foydali qazilmaning fizik, maxanik, kon-texnik va kon-texnologik xossalari aniqlangan. Shu bilan bir qatorda lahimlarning xizmat muddatini va turgunligini oshirish boyicha asoslangan takliflar ishlab chiqilgan.

Kon lahimlarida kuzatilayotgan buzilishlarni kelib chiqish sabablari aniqlangan. Qazib olingan silvinit qatlamlaridagi buzilishlar strukturasi qazilgan qatlamning gipsometriyasiga, asosiy jinslarning qazish oʻlchamiga, qatlam qalinligiga, qatlamning yotish chuqurligiga bogʻliq boʻlib, bu parametrlarni aniqlash natijalari asosida buzilish rejimlarini aniqlash imkonini beradi.

Kon lahimlarining chegarasidagi buzilishlarga ta’sir qiluvchi omillar quyidagilardan iboratdir: tog‘ jinslarining grаvitаtsiоn хususiyatlаri, lahim shifti va ostidagi tog‘ jinslarining gidravlik, fizik, mexanik, kon-texnik, kon-texnologik xossalari va kristall pаnjаrаgа kiruvchi zаrrаchаlаr оrаsidаgi bоg’liqlik kuchi  hamda kimyoviy tаrkibi.

  • Ўқишлар сони 49
  • Нашр санаси 05-12-2024
  • Мақола тилиO'zbek
  • Саҳифалар сони74-78
Ўзбек

Tepaqoton tog‘-kon majmuasidan qazib olingan foydali qazilmaning fizik, maxanik, kon-texnik va kon-texnologik xossalari aniqlangan. Shu bilan bir qatorda lahimlarning xizmat muddatini va turgunligini oshirish boyicha asoslangan takliflar ishlab chiqilgan.

Kon lahimlarida kuzatilayotgan buzilishlarni kelib chiqish sabablari aniqlangan. Qazib olingan silvinit qatlamlaridagi buzilishlar strukturasi qazilgan qatlamning gipsometriyasiga, asosiy jinslarning qazish oʻlchamiga, qatlam qalinligiga, qatlamning yotish chuqurligiga bogʻliq boʻlib, bu parametrlarni aniqlash natijalari asosida buzilish rejimlarini aniqlash imkonini beradi.

Kon lahimlarining chegarasidagi buzilishlarga ta’sir qiluvchi omillar quyidagilardan iboratdir: tog‘ jinslarining grаvitаtsiоn хususiyatlаri, lahim shifti va ostidagi tog‘ jinslarining gidravlik, fizik, mexanik, kon-texnik, kon-texnologik xossalari va kristall pаnjаrаgа kiruvchi zаrrаchаlаr оrаsidаgi bоg’liqlik kuchi  hamda kimyoviy tаrkibi.

Русский

Определены физико-механические, горнотехнические и горно-технологические свойства минерала, добытого на Тюбегатанском горнодобывающем комплексе. При этом разработаны обоснованные предложения

по увеличению срока службы и устойчивости выработков.

Определены причины разрушений на горных выработок. Структура разломов в добываемых сильвинитовых слоях зависит от гипсометрии добываемого слоя, размеров выемки основных пород, мощности слоя и глубины залегания, что позволяет на основании результаты определения этих параметров.

К факторам, влияющим на деформацию границы выработков шахты, относятся: гравитационные свойства горных пород, гидравлические свода выработка и подстилающих пород, физические, механические, горнотехнические, горно-технологические свойства, прочность связи частиц, входящих в кристаллическую решетку и химический состав.

English

The physical-mechanical, mining-technical, and mining-technological properties of the mineral extracted at the Tyubegatan Mining Complex have been determined. At the same time, reasonable proposals have been developed to increase the service life and stability of the workings.

The causes of destruction in the mines have been identified. The structure of the fractures in the extracted sylvinite layers depends on the gypsum of the extracted layer, the size of the main rocks, the thickness of the layer and the depth of occurrence, which allows for the determination of these parameters based on the results obtained.

Factors influencing the deformation of mine workings are: the gravitational properties of rocks, the hydraulic coefficients of the workings and the underlying rocks, physical, mechanical, mining, and mining-technological properties, the bond strength of the particles included in the crystal lattice, and their chemical composition.

Ҳавола номи
1 1. Misliboev I.T., Umarov F.Y. Yer osti kon ishlari texnologiyasi // Darslik. Toshkent: Yoshlar nashriyot uyi, 2020. – 3-19 b.
2 2. Агошков М.И. и др. Новая технология и системи подземной разработки рудних месторождений: К 60-летию со дня рождения чл.-кор. АН СССР М.И. Агошкова. – М.: Наука, 1965. – 235 с.
3 3. Raximov V.R., Ubaydullayev N.U., Shaxta va rudniklarni loyihalash asoslari. – O‘quv qo‘llanma. – Toshkent, 2009. – 69-75,96-97-b.
4 4. Anvarbek Ismailov, Mansurjon Israilov, Zuhriddin Latipov, Farusxon Olimov. Determination of the optimal location of workings to reduce losses and difference of panels №7 and №7 of H2A formation at the mining complex of JSC “dekhkanobad potash plant” III international scientific and technical conference “actual issues of power supply systems” (ICAIPSS2023), 7–8 September 2023, Tashkent, Uzbekistan. Volume 3152, Issue 1. 17 June 2024.
Кутилмоқда