28

Chet tili o‘rganishning turli davrlarida mashqlar nazariyasi va uning til o‘rganishdagi o‘rni beqiyos bo‘lib kelgan. Til o‘rganish jarayonida mashqlarning ahamiyati katta bo‘lib, nafaqat grammatika va so‘z boyligini kengaytirishga, balki tilning ijtimoiy, hissiy va kognitiv salohiyatini rivojlantirishga ham katta ta’sir ko‘rsatadi. Shuningdek, tilni o‘rganishda mashqlarni samarali tizimlashtirish va turli tasniflarni ko‘rib chiqish, bu soha uchun muhim ahamiyatga ega. Chet tilini o‘qitish metodikasida mashqlarni to‘g‘ri qo‘llash o‘quvchilar muvaffaqiyatining garovidir. Maqolaning ilmiy yangiligi shundaki, unda mashqlar nazariyasi va amaliyoti o‘rtasidagi bog‘liqlik, turli olimlarning yondashuvlari solishtirilgan va ulardan zamonaviy ta'limda foydalanishning metodik jihatlari yoritilgan. Bundan tashqari, maqolada chet tili mashqlarini ijtimoiy va kognitiv rivojlanish kontekstida baholash, shuningdek, zamonaviy texnologiyalarni integratsiyalash orqali mashqlar samaradorligini oshirishga qaratilgan takliflar kiritilgan. Mashqlar nazariyasining ilmiy asoslari, ularning samarali qo‘llanilishi chet tili o‘qitishda muhim ahamiyat kasb etadi. Tadqiqotda mashqlarni tizimlashtirish va tasniflash, turli olimlarning yondashuvlarini tahlil qilish hamda mashqlarni o‘qitish jarayoniga kiritish ketma-ketligini aniqlash maqsad qilib qo‘yilgan. Bundan tashqari, tadqiqot chet tili o‘qitishda mashq turlari va ularning pedagogik ahamiyatini chuqurroq o‘rganish va samarali metodlarni ishlab chiqishga qaratilgan. Ushbu maqolada quyidagi vazifalar ko‘rib chiqiladi: mashqlar nazariyasining asosiy tushunchalarini va ularning ta’lim jarayonidagi o‘rni haqida ilmiy asosda tahlil qilinadi; chet tili o‘qitishda mashqlarni kommunikativ maqsadlarda samarali qo‘llashni o‘rganish; o‘qitishda mashqlarni tashkil etishda psixologik va metodik yondashuvlarni ko‘rib chiqish; turli olimlarning mashqlarni tasniflash va ularga bo‘lgan yondashuvlarini taqqoslash; amaliy mashqlar yordamida til o‘rgatishning samaradorligini oshirish uchun yangi metodikalarni ishlab chiqish.

  • Ўқишлар сони 28
  • Нашр санаси 20-12-2024
  • Мақола тилиO'zbek
  • Саҳифалар сони211–225
English

The theory of exercises and their unparalleled role in language acquisition have been significant throughout various periods of foreign language learning. Exercises play a crucial role in the language learning process, not only expanding grammar and vocabulary but also greatly influencing the development of the language's social, emotional, and cognitive potential. Additionally, effectively systematizing exercises and examining various classifications are very important for this field. Proper application of exercises in foreign language teaching methodology is the key to students' success. The scientific novelty of the article lies in its exploration of the relationship between the theory and practice of exercises, a comparison of various scholars' approaches, and an analysis of the methodological aspects of their application in modern education. Additionally, the article includes proposals for evaluating foreign language exercises in the context of social and cognitive development, as well as suggestions for enhancing the effectiveness of exercises through the integration of modern technologies. The scientific foundations of the theory of exercises and their effective application are crucial in teaching foreign languages. The research aims to systematize and classify exercises, analyze various scholars' approaches, and determine the sequence of integrating exercises into the teaching process. Furthermore, the study is focused on delving deeper into the types of exercises in foreign language teaching and their pedagogical significance, as well as developing effective methods. This article addresses the following tasks: scientifically analyzing the main concepts of the theory of exercises and their role in the educational process; exploring the effective use of exercises for communicative purposes in foreign language teaching; considering psychological and methodological approaches in organizing exercises during instruction; comparing different scholars' classifications of exercises and their approaches; and developing new methodologies to enhance the effectiveness of language teaching through practical exercises.

Ўзбек

Chet tili o‘rganishning turli davrlarida mashqlar nazariyasi va uning til o‘rganishdagi o‘rni beqiyos bo‘lib kelgan. Til o‘rganish jarayonida mashqlarning ahamiyati katta bo‘lib, nafaqat grammatika va so‘z boyligini kengaytirishga, balki tilning ijtimoiy, hissiy va kognitiv salohiyatini rivojlantirishga ham katta ta’sir ko‘rsatadi. Shuningdek, tilni o‘rganishda mashqlarni samarali tizimlashtirish va turli tasniflarni ko‘rib chiqish, bu soha uchun muhim ahamiyatga ega. Chet tilini o‘qitish metodikasida mashqlarni to‘g‘ri qo‘llash o‘quvchilar muvaffaqiyatining garovidir. Maqolaning ilmiy yangiligi shundaki, unda mashqlar nazariyasi va amaliyoti o‘rtasidagi bog‘liqlik, turli olimlarning yondashuvlari solishtirilgan va ulardan zamonaviy ta'limda foydalanishning metodik jihatlari yoritilgan. Bundan tashqari, maqolada chet tili mashqlarini ijtimoiy va kognitiv rivojlanish kontekstida baholash, shuningdek, zamonaviy texnologiyalarni integratsiyalash orqali mashqlar samaradorligini oshirishga qaratilgan takliflar kiritilgan. Mashqlar nazariyasining ilmiy asoslari, ularning samarali qo‘llanilishi chet tili o‘qitishda muhim ahamiyat kasb etadi. Tadqiqotda mashqlarni tizimlashtirish va tasniflash, turli olimlarning yondashuvlarini tahlil qilish hamda mashqlarni o‘qitish jarayoniga kiritish ketma-ketligini aniqlash maqsad qilib qo‘yilgan. Bundan tashqari, tadqiqot chet tili o‘qitishda mashq turlari va ularning pedagogik ahamiyatini chuqurroq o‘rganish va samarali metodlarni ishlab chiqishga qaratilgan. Ushbu maqolada quyidagi vazifalar ko‘rib chiqiladi: mashqlar nazariyasining asosiy tushunchalarini va ularning ta’lim jarayonidagi o‘rni haqida ilmiy asosda tahlil qilinadi; chet tili o‘qitishda mashqlarni kommunikativ maqsadlarda samarali qo‘llashni o‘rganish; o‘qitishda mashqlarni tashkil etishda psixologik va metodik yondashuvlarni ko‘rib chiqish; turli olimlarning mashqlarni tasniflash va ularga bo‘lgan yondashuvlarini taqqoslash; amaliy mashqlar yordamida til o‘rgatishning samaradorligini oshirish uchun yangi metodikalarni ishlab chiqish.

Русский

Эффективная систематизация упражнений и рассмотрение различных классификаций имеет важное значение в процессе обучения иностранному языку. Правильное применение упражнений в преподавании иностранного языка является залогом успеха студентов. Научная новизна статьи заключается в том, что в ней освещена взаимосвязь между теорией и практикой упражнений, проведено сравнение подходов различных ученых и раскрыты методические аспекты их использования в современном образовании. В статье представлены также предложения по оценке упражнений в изучении иностранных языков в контексте социального и когнитивного развития, а также по повышению их эффективности через интеграцию современных технологий. В исследовании поставлены следующие задачи: систематизация и классификация упражнений, анализ подходов различных ученых и последовательность введения упражнений в процесс обучения. Исследование направлено на более глубокое изучение видов упражнений в обучении иностранным языкам и их педагогическое значение, а также разработку эффективных методов. В статье рассматриваются следующие задачи: анализ основных понятий теории упражнений и их роль в учебном процессе; изучение эффективного применения упражнений в коммуникативных целях при обучении иностранным языкам; рассмотрение психологических и методических подходов в организации упражнений в обучении; сравнение классификаций упражнений различных ученых и их подходов; разработка новых методик для повышения эффективности обучения с помощью практических упражнений.

Муаллифнинг исми Лавозими Ташкилот номи
1 AVALBOYEVA M.. Tayanch doktorant O‘zbekiston Davlat Jahon tillari Universiteti
Ҳавола номи
1 Choriyev M. Ingliz tili leksikasiga o‘rgatishning lingvodidaktik va injener-lingvistik asoslari. Avtoref.diss…f.f.n, Qarshi, 1999. — 71 b.
2 Ellis, R. Task-based language learning and teaching. — Oxford University Press, 2003, —387 p.
3 Erkayev E.T. Bo‘lajak chet tili muallimi ta’limida qo‘llanadigan tarjima mashqlarining lingvodidaktik tasnifi. Diss. … p.f.n, — Toshkent, 2008. — 156 b.
4 Hoshimov O‘, Yoqubov I. Ingliz tili o‘qitish metodikasi. — Toshkent, 2003. — 304 b.
5 Jalolov J. Chet tili o'qitish metodikasi. — Toshkent: O‘qituvchi, 2012. — 432 b.
6 Juraev L. va boshq. Fly High English 5. — Toshkent: Yangiyo‘lpoligrafservis, 2014. — 175 b.
7 Juraev L. va boshq. Fly High English 6. — Toshkent: Yangiyo‘lpoligrafservis, 2013. — 177 b.
8 Krashen S. Explorations in language acquisition and use. — Heinemann, 2003, 103 p.
9 Safarova R.G’., Jo‘raev R.H. Pedagogik ensiklopediya. 2 jild. — Toshkent: O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi. 2015. — 377 b.
10 Ur P., Wright A. Five minute activities: a resource book of short activities. — Cambridge: Cambridge University Press, 1992, — 101 p.
11 Азимов Э. Г., Щукин А. Н. Новый словарь методических терминов и понятий (теория и практика обучения языкам). — М.: Издательство ИКАР, 2009. — 448 с.
12 Бельдиян В.М. Лингводидактика и ее требования к построению системы упражнений // проблемы русской лингводидактики в национальном вузе. Сб. научн. трудов. — М., 1984, — С. 39–50.
13 Бим И.Л. Подход к проблеме упражнений с позиции иерархии целей и задач.// Иностранные языки в школе — 1985. — № 5 — С. 30–37.
14 Джусупов М. Социолингвистические и лингводидактические проблемы языка как средства общения и предмета изучения. Русистика в СНГ. СПб, 2002. — C. 61–74
15 Джусупов М. Межъязыковое и межкультурное контактирование: понятие, слово, психообраз, интерференция // Филологические науки. Научные доклады высшей школы. — 2016. — №5. — С. 22–33.
16 Джусупов, М. Звуковые системы русского и казахского языков: слог. интерференция. обучение произношению. — Ташкент: Фан, 1991. — 239 c.
17 Ильин М.С. Основы теории упражнений по иностранному языку. — Москва «педагогика» 1975. — 152 с.
18 Китайгородская Г.А. Интенсивное обучение иностранным языкам: теория и практика. — Москва, 2009 — 277 c.
19 Лапидус Б.А. Упражнения с ключом для лабораторной и домашней работы к “Практическому курсу английского языка для продвинутого этапа обучения” — Москва: Высш. школа, 1975. — 152 с.
20 Пальмер Г.Е. Устный метод обучения иностранным языкам — M., 1960, — 165 c
21 Passov E.I., Osnovy kommunikativnoi metodiki obucheniya inoyazychnomu obshcheniyu (Fundamentals of the communicative methodology of teaching foreign language communication), Moscow: Russkii yazyk, 1989, 276 p.
22 Passov E.I., Sorok let spustya ili sto i odna metodicheskaya ideya (Forty Years Later or a Hundred and One methodological Ideas), Moscow: Glossa-Press, 2006, 240 p.
23 Rakhmanov I.V., Obuchenie ustnoi rechi na inostrannom yazyke (Teaching oral speech in a foreign language), Moscow: vysshaya shkola, 1980, 120 p.
Кутилмоқда