Annotatsiya. Maqolada jahonda millatlarning ko‘pligi, ularning orasida milliy romanchiligi mukammal dalillar negizida asoslab berilgan xalqlar esa sanoqli ekanligi haqida maʼlumot berilgan. O‘zbek milliy romanchiligining asoschisi Abdulla Qodiriy romanlarini yozish uchun uzoq vaqt poydevor manba qidirgan va xalq dostonlarini topganligi, voqealarni bayon qilish hamda obrazlarni tasvirlashda xalq og‘zaki ijodi namunalariga tayanganligi izohlangan. Adib ohoriy (original) milliy romanlarini yaratishda milliy folklor namunalarini lingvopoetik vosita sifatida zamonaviy roman janriga olib kirgan. U o‘z asarlarida saj’ (qofiyali nasr)dan unumli foydalangan. Adib xalq dostonlaridagi go‘zal tasvirlardan ilhomlangan holda o‘zbekona saj’ning beqiyos namunalarini yaratganligi, lahjalaridagi xalqona jumlalardan mohirlik bilan foydalanganligi, o‘zbekona saj’ni xalq qo‘shiqlari ohangiga monand shaklda qo‘llaganligi, saj’ning yangi, ohoriy namunalarini ijod qilganligi bayon qilingan. So‘z ustasi duolarga monand saj’larni ijod qilganligi aytilgan. Abdulla Qodiriy maqol lingvopoetik vositasini ishlatib, odamlarning feʼl-atvoridagi kamchiliklar va afzalliklarni yoritib berganligi eʼtirof etilgan. Adib askiya lingvopoetik vositasi orqali insoniy qusur va adolatsizlikni bo‘rttirib ko‘rsatganligi qayd etilgan. Yozuvchi, shuningdek, muhabbat va ziddiyat mavzularini lirik uslubda hamda qo‘shiq shaklida tadqiq qilgan. U so‘zlarni ko‘chma ma’noda qo‘llash orqali faqat o‘ziga xos bo‘lgan maxsus poetik uslub yaratgan.
The article states that while many people exist in the world, only a few can boast of creating outstanding examples of national romanticism. Abdullah Kadiri, the founder of Uzbek novelistics, sought inspiration for his work for a long time. He drew on folk epics and oral folk art, creating novels filled with vivid imagery and fascinating narratives. Kadiri utilized elements of national folklore as linguistic and poetic tools to shape his original works. He actively incorporated saj, a form of rhymed prose, into his writing. It is said that he was inspired by the beautiful imagery found in folk epics to create unparalleled examples of saja. He skillfully incorporated folk phrases and applied Uzbek saj to the melodies of folk songs, creating new forms. The wordsmith Abdullah Kadiri composed sajas similar to prayers. Abdulla Qadiri used the linguistic poetics of proverbs in his works to describe the shortcomings and virtues of people’s character. It is noted that the writer used the linguistic and poetic device of askia to ridicule human shortcomings and injustice. Issues such as the inability to see and performance criteria were identified. The writer also explored themes of love and conflict in a lyrical manner and form of songs. Using words in a figurative sense, he creates a special poetic style inherent only to him.
Annotatsiya. Maqolada jahonda millatlarning ko‘pligi, ularning orasida milliy romanchiligi mukammal dalillar negizida asoslab berilgan xalqlar esa sanoqli ekanligi haqida maʼlumot berilgan. O‘zbek milliy romanchiligining asoschisi Abdulla Qodiriy romanlarini yozish uchun uzoq vaqt poydevor manba qidirgan va xalq dostonlarini topganligi, voqealarni bayon qilish hamda obrazlarni tasvirlashda xalq og‘zaki ijodi namunalariga tayanganligi izohlangan. Adib ohoriy (original) milliy romanlarini yaratishda milliy folklor namunalarini lingvopoetik vosita sifatida zamonaviy roman janriga olib kirgan. U o‘z asarlarida saj’ (qofiyali nasr)dan unumli foydalangan. Adib xalq dostonlaridagi go‘zal tasvirlardan ilhomlangan holda o‘zbekona saj’ning beqiyos namunalarini yaratganligi, lahjalaridagi xalqona jumlalardan mohirlik bilan foydalanganligi, o‘zbekona saj’ni xalq qo‘shiqlari ohangiga monand shaklda qo‘llaganligi, saj’ning yangi, ohoriy namunalarini ijod qilganligi bayon qilingan. So‘z ustasi duolarga monand saj’larni ijod qilganligi aytilgan. Abdulla Qodiriy maqol lingvopoetik vositasini ishlatib, odamlarning feʼl-atvoridagi kamchiliklar va afzalliklarni yoritib berganligi eʼtirof etilgan. Adib askiya lingvopoetik vositasi orqali insoniy qusur va adolatsizlikni bo‘rttirib ko‘rsatganligi qayd etilgan. Yozuvchi, shuningdek, muhabbat va ziddiyat mavzularini lirik uslubda hamda qo‘shiq shaklida tadqiq qilgan. U so‘zlarni ko‘chma ma’noda qo‘llash orqali faqat o‘ziga xos bo‘lgan maxsus poetik uslub yaratgan.
В статье говорится, что, хотя в мире существует множество народов, лишь немногие могут похвастаться созданием выдающихся примеров национального романтизма. Абдулла Кадыри, основатель узбекской новеллистики, долго искал вдохновение для своего творчества. Он черпал его в народном эпосе и устном народном творчестве, создавая романы, наполненные яркими образами и увлекательным повествованием. Кадыри использовал элементы национального фольклора в качестве лингвопоэтических инструментов для формирования своих оригинальных произведений. Он активно включал садж, форму рифмованной прозы, в свои произведения. Он был вдохновлен прекрасными образами, найденными в эпосе, для создания непревзойденных примеров саджа. Он искусно включал народные выражения и применял узбекский садж к мелодиям народных песен, создавая новые формы. Мастер слова Абдулла Кадыри сочинял саджи, похожие на молитвы. Он использовал лингвопоэтику пословиц в своих произведениях, чтобы описать недостатки и достоинства характера людей. Отмечается, что писатель использовал лингвопоэтический прием аския для высмеивания человеческих недостатков и несправедливости. Писатель также исследовал темы любви и конфликта в лирической манере и в форме песен. Используя слова в переносном смысле, он создает особый поэтический стиль, присущий только ему.
№ | Муаллифнинг исми | Лавозими | Ташкилот номи |
---|---|---|---|
1 | Lafasov U.P. | Filologiya fanlari nomzodi, dotsent | Toshkent Davlat Sharqshunoslik Universiteti |
№ | Ҳавола номи |
---|---|
1 | Lafasov U.P. Okuzbeks, Their Language, Place in Society and Culture.// İmgelem. Sayı: Özbekistan Özel Sayısı. Eylül, 2024. — P. 293–310. |
2 | Qodiriy Xondamir. Abdulla Qodiriy (taʼrifi adib). — Toshkent: Abdulla Qodiriy nomidagi xalq merosi, 2004. — 129. |
3 | Имомов К., Мирзаев Т., Саримсоқов Б., Сафаров О. Ўзбек халқ оғзаки ижоди. — Тошкент: Ўқитувчи, 1990. — 303 б. |
4 | Исҳоқов Ё. Сўз санъати сўзлиги. — Тошкент: Зарқалам, 2006. — 127 б. |
5 | Қодирий Ҳабибулла. Отам ҳақида. — Тошкент: Ғафур Ғулом номидаги адабиёт ва санъат нашриёти, 1983. — 224 б. |
6 | Қодирий Ҳабибулла. Отамдан хотира. — Тошкент: Янги аср авлоди, 2005. — 414 б. |
7 | Қўшжонов М. Қодирий — эрксизлик қурбони. — Тошкент: Фан, 1992. — 96 б. |
8 | Лафасов У.П. Абдулла Қодирий романларидаги саж ва гул билан боғлиқ тасвирлар.// “XXI аср: фан ва таълим масалалари” илмий электрон журнали, — 2021. — №4. — Б. 1–12 |
9 | Лафасов У.П. Диалогик нутқда субъектив модалликнинг ифодаланиши: Филол.фан.ном. ...дисс.автореф. — Тошкент: Фан, 1996. — 26 б. |
10 | Мирзаев Иброҳим. Абдулла Қодирий. — Тошкент: Фан, 1975. — 68 б. Поливанов Е.Д. Узбекская диалектология и узбекский литературный язык. — Ташкент, 1933. — 112 б. |
11 | Раҳимжонов Н. Асқад Мухтор поэтикаси. — Тошкент: Ғафур Ғулом номидаги матбаа ижодий уйи, 2003. — 71 б. |
12 | Собиров О. Сарчашма адиб ижоди. — Тошкент: Фан, 1975. — 67 б. |
13 | Сўз масъулияти (адабий-танқидий мақолалар тўплами). — Тошкент: Ғафур Ғулом номидаги адабиёт ва санъат нашриёти, 1986. — 286 б. |