166

В научной статье приведены результаты экспериментальных исследований, в которых установлены особенности повышения прочности и износостойкости сталей после термоциклической обработки. На основе проведенных исследований определена закономерность влияния температурно-временных параметров термоциклической обработки на физико-механические свойства инструментальной стали и технологии упрочнения деталей машин за счет интенсификации процессов диффузии, фазовых и структурных превращений, позволяющих сократить длительность термической обработки, улучшить весь комплекс механических свойств, а значит, – надежность деталей машин. Также теоретические и экспериментальные исследования позволили установить, что получение сверхмелкого зерна способствует повышению износостойкости сталей. В результате использования термоциклирования получены более высокие характеристики механических свойств стали, вязкость разрушения возросла в 1,5 раза, а износостойкость – в 1,9 раза. Это объясняется характером получаемой структуры и степенью измельчения зерна.

  • Количество прочтений 166
  • Дата публикации 31-07-2020
  • Язык статьиRus
  • Страницы104-112
Ўзбек

Илмий мақолада термоциклик ишловдан сўнг пўлатларнинг мустаҳкамлиги ва ейилишга чидамлилигини ошириш хусусиятларини аниқлайдиган экспериментал тадқиқот натижалари келтирилган. Термоциклик ишлов бериш жараёни структурани бошқариш усули бўлиб, қисқа вақт ичида бир неча марта тезланма ҳамда тез қизитиш ва совитишдан иборат. Термоциклик ишлов бериш термик ишлов бериш усулига ўхшаш бўлиб, бунда металлар тузилишидаги ижобий ўзгаришларнинг циклдан циклга доимий тўпланишига асосланган. Бу жараён асоси циклларнинг интенсивлиги, ушлаб туриш вақти ҳамда оптимал ҳарорат ўзгариш диапазонидир. Ушбу мақолада олиб борилган тадқиқотлар асосида, маълум бир ҳароратда қиздириш орқали, белгиланган термик ишлов бериш цикллари сони, қиздириш тезлигини пўлатларнинг физик-механик хусусиятларига ва диффузия жараёни интенсивлашишига таъсири кузатилди. Қиздириш жараёнида фаза ва таркибий ўзгаришларнинг интенсивлиги туфайли, машина қисмлари мустаҳкамлигини оширишга таъсир қилиш қонунлари аниқланди ҳамда термоциклик ишлов бериш муддатини қисқартиришга эришилди. Бу эса машина қисмларининг ишончлилигини яхшилашга имкон беради. Назарий ва экспериментал тадқиқотларга асосланиб, майда донали структуралар пўлатларнинг ейилишга чидамлилигини оширишга ёрдам бериши аниқланди. Пўлатларга термоциклик ишлов бериш қўлланганда, ҳосил бўлган янги тузилишдаги майда донали ҳамда механик хусусиятлари яхшиланган ва юқори чидамлиликка эга пўлат тавсифлари олинди, мустаҳкамлиги 1,5 мартага, ейилишга чидамлилиги эса 1,9 баравар ошди.

Русский

В научной статье приведены результаты экспериментальных исследований, в которых установлены особенности повышения прочности и износостойкости сталей после термоциклической обработки. На основе проведенных исследований определена закономерность влияния температурно-временных параметров термоциклической обработки на физико-механические свойства инструментальной стали и технологии упрочнения деталей машин за счет интенсификации процессов диффузии, фазовых и структурных превращений, позволяющих сократить длительность термической обработки, улучшить весь комплекс механических свойств, а значит, – надежность деталей машин. Также теоретические и экспериментальные исследования позволили установить, что получение сверхмелкого зерна способствует повышению износостойкости сталей. В результате использования термоциклирования получены более высокие характеристики механических свойств стали, вязкость разрушения возросла в 1,5 раза, а износостойкость – в 1,9 раза. Это объясняется характером получаемой структуры и степенью измельчения зерна.

English

The article presents the results of experimental studies that establish the features of increasing the strength and wear resistance of steels after thermocycling. Thermocyclic treatment as a method of heat treatment is based on continuous accumulation from cycle to cycle of positive changes in the structure of metals. An important feature of the cycle is its intensity, the absence or the presence of short exposures, the optimal range of temperature changes. The paper establishes the laws of the influence of the temperature-time parameters of thermocyclic processing on the physicomechanical properties of tool steel and the technology of hardening machine parts due to the intensification of diffusion processes, phase and structural transformations, which reduce the duration of heat treatment and improve the whole complex of mechanical properties, that is the reliability of machine parts. Based on theoretical and experimental studies, it has been established that the production of ultrafine grains contributes to an increase in the wear resistance of steels. When using thermal cycling, higher characteristics of mechanical properties were obtained, the acture toughness increased by 1.5 times, and wear resistance increased by 1.9 times. This is due to the nature of the resulting structure and the degree of grain refinement.

Имя автора Должность Наименование организации
1 Egamberdiyev I.P. doktorant O'zbekiston Fanlar Akademiyasi Navoiy bo'limi
2 Karimov N.Q. boshliq o'rinbosari, Markaziy loyihalash byurosi Navoiy kon-metallurgiya kombinati
3 Ashurov X.X. «Mashinasozlik texnologiyasi» kafedrasi assistenti Navoiy davlat konchilik instituti
Название ссылки
1 Федюкин В.К., Смагоринский М.Е. Термоциклическая обработка металлов и деталей машины. – Л.: Машиностроение, 1989. – 255 с.
2 Кайбышев О.А., Утяшев Ф. З. Сверхпластичность, измельчение структуры и обработка труднодеформируемых сплавов. – М.: Наука, 2002. – 438 с.
3 Anisovich G., Topfenets R.L., Marukovich E.I. . Improvement of the structure of the press molds coating of thermocyclic processing // Lit’yo I Metallurgiya. – Issue 3. – 2005. – Pр. 119-121.
4 Blohin V. Increasing of fatigue properties of foundry aluminium alloys, produced with application of secondary raw materials by method of thermocyclic processing // Lit’yo I Metallurgiya.– Issue 4. – 2009. – Pр. 72-75.
5 Nevar N.F., Topfenets R.L., Chirun D. Influence of thermocycuc processing on the structure and mechanical characteristics of cast boron-containing alloy // Lit’yo I Metallurgiya. – Issue 2. – 2008. – Pр. 56-59.
В ожидании