108

Мақолада тут ипак қуртининг инкубация жараёнида аэроионизатор қурилмасидан фойдаланиш бўйича олиб борилган ишлар атрофлича тадқиқ этилган. Тадқиқот давомида муаллифлар томонидан иккита хусусиятга эга, яъни ҳам ҳавони сунъий аэроионловчи, ҳам сунъий шамоллатувчи янги қурилма яратилди. Ипакчилик илмий-тадқиқот институтининг “Тут ипак қурти ва тут дарахти касалликлари ва зараркунандаларига қарши кураш” лабораториясида синаш бўйича тажрибалар ўтказилди. Тадқиқотлар ҳар хил зот, дурагай ва муддатларда олиб борилди. Биринчи синов-тажрибалар 2022 йилнинг баҳорги мавсумида амалга оширилди. Ипак қурти уруғларини жонлантириш вақтида уруғларнинг очиб чиқиш жараёни давомийлиги ва жонланиш фоизлари аниқланди. Яратилган янги электротехнологик қурилма нафақат ҳавони тозаловчи, балки ипак қурти уруғларига стимуляция қилиш хусусиятига эга эканлиги тадқиқ этилди. Тадқиқот натижаларига кўра, аэроионловчи электротехнологик қурилмани қўллаш орқали ипак қурти уруғи ичидаги эмбрионнинг ривожланиш жараёнини тезлаштиришга эришиш мумкин. Бунда мазкур қурилма ҳосил қилаётган ионлашган ҳаво ипак қурти уруғига самарали таъсир кўрсатади.

  • Количество прочтений23
  • Дата публикации21-09-2022
  • Язык статьиO'zbek
  • Страницы25-32
Ўзбек

Мақолада тут ипак қуртининг инкубация жараёнида аэроионизатор қурилмасидан фойдаланиш бўйича олиб борилган ишлар атрофлича тадқиқ этилган. Тадқиқот давомида муаллифлар томонидан иккита хусусиятга эга, яъни ҳам ҳавони сунъий аэроионловчи, ҳам сунъий шамоллатувчи янги қурилма яратилди. Ипакчилик илмий-тадқиқот институтининг “Тут ипак қурти ва тут дарахти касалликлари ва зараркунандаларига қарши кураш” лабораториясида синаш бўйича тажрибалар ўтказилди. Тадқиқотлар ҳар хил зот, дурагай ва муддатларда олиб борилди. Биринчи синов-тажрибалар 2022 йилнинг баҳорги мавсумида амалга оширилди. Ипак қурти уруғларини жонлантириш вақтида уруғларнинг очиб чиқиш жараёни давомийлиги ва жонланиш фоизлари аниқланди. Яратилган янги электротехнологик қурилма нафақат ҳавони тозаловчи, балки ипак қурти уруғларига стимуляция қилиш хусусиятига эга эканлиги тадқиқ этилди. Тадқиқот натижаларига кўра, аэроионловчи электротехнологик қурилмани қўллаш орқали ипак қурти уруғи ичидаги эмбрионнинг ривожланиш жараёнини тезлаштиришга эришиш мумкин. Бунда мазкур қурилма ҳосил қилаётган ионлашган ҳаво ипак қурти уруғига самарали таъсир кўрсатади.

Русский

В статье подробно исследовано применение аэроионизатора в процессе инкубации тутового шелкопряда. В ходе исследования авторы создали устройство с двумя новыми функциями: искусственной ионизацией воздуха и искусственной вентиляцией. Опытные испытания проводились в лаборатории «Борьба с болезнями и вредителями тутового шелкопряда и тутового дерева» НИИ шелководства. Исследования проводились на разных породах, помесях и сроках. Первые испытания прошли в весеннем сезоне 2022 года. При формировании зародыша тутового шелкопряда определяли продолжительность процесса и процент приживаемости. Выяснилось, что вновь созданное электротехнологическое устройство не только очищает воздух, но и стимулирует грену тутового шелкопряда. По результатам исследований можно ускорить процесс развития зародыша внутри грены тутового шелкопряда с помощью аэроионизационного электротехнологического устройства. При этом ионизированный воздух, производимый данным устройством, эффективно воздействует на грену тутового шелкопряда.

English

The article scrutinizes the use of an air ionizer in the process of silkworm incubation. During the study, the authors created a device with two new functions: artificial air ionization and ventilation. Experimental tests were carried out in the laboratory “Combating diseases and pests of the silkworm and mulberry tree” at the Research Institute of Sericulture. Research was conducted on different breeds, crossbreeds and terms. The first tests took place in spring 2022. Germination of silkworm seeds enabled determining the duration of the seed opening process and the percentage of germination. It turned out that the newly created electro-technological device helps both - purifying the air and stimulating silkworm seeds. According to the research findings, it is possible to accelerate the development of the embryo inside the silkworm seed with the help of an air ionization electro-technological device. At the same time, the ionized air produced by this device has a positive effect on silkworm seeds.

Имя автора Должность Наименование организации
1 Abdunabiyev D.I. Qo‘qon filiali assistenti Toshkent Davlat texnika universiteti
Название ссылки
1 Ahmedov U.N., Zhumagulov Q.A. Pilla o‘rash davrida harorat va namlikning me’yoridan o‘zgarishining navdor pillalar miqdoriga ta’siri [The effect of abnormal changes in temperature and humidity during cocoon beating on the number of cocoons]. Zooveterinariya – Zooveterinary, Tashkent, 2014, no. 5, p. 42 (in Uzbek).
2 Ahmedov U.N. Nuqsonli pillalarning kelib chiqish sabablari va ularni kamaytirish choralari [Causes of defective cocoons and measures to reduce them]. Abstract of PhD thesis. Tashkent, 2018, pp. 10-12 (in Uzbek).
3 Ismatullaeva D.A. Osobo opasnye bolezni tutovogo shelkopryada v Uzbekistane i mery bor’by s nimi [Particularly dangerous silkworm diseases in Uzbekistan and measures to combat them]. Tashkent, Typography LLC “Tipograff”, 2021, pp. 5-13 (in Russian).
4 Muhammadiyev A., Jusupov D., Ismatullayeva D. Pillachilikdagi texnologik jarayolarni ekologik sof elektrotexnologilar kullash hisobiga rivojlantirish [Development of technological processes in silkworm breeding through the use of environmentally friendly electrical technologies]. Namangan, 2021, pp. 27-30 (in Uzbek).
5 Nasirillaev U.N., Umarov Sh.R. Pilla ҳosildorligiga inkubatorijlarda asos solinadi [Cocoon productivity is based on incubators]. Journal of Zooveterinary, Tashkent, 2009, no. 4, p. 6 (in Uzbek).
6 Homidi H.S. Izmenenie kormovogo kachestva lista shelkovicy po vegetacionnym periodam i ego vlijanie na fiziologo-biohimicheskie sostojanie, urozhajnost i kachestvo kokonov tutovogo shelkopryada [Changes in the nutritional quality of mulberry leaves by growing seasons and its effect on the physiological and biochemical state, yield and quality of silkworm cocoons]. Tashkent, Fan publishing house, 2004, pp. 215-226 (in Russian).
7 Vahidov A.H., Abdunabiev D. I. Ipak qurti boqish honalarida toj razryadli elektroionizator qurilmasini kullash va asosiy parametrlarini asoslash [Application of the crown discharge device in silkworm feeding rooms and justification of the main parameters]. 2017 – the Year of dialogue with the people and human interests” on “Development of the country – in the eyes of youth. Proceedings of the 5 Scientific-practical conference of gifted students dedicated. Tashkent, 2017, May 20, pp. 285-287 (in Uzbek).
8 Butaev T., Abdunabiev D.I., Bektoshev O. Tut ipak kurti parvarishlashda ionizator kurilmasidan foydalanishi asoslash [Substantiation of the use of ionizers in the care of mulberry silkworm]. Modern concepts of quality assurance of cotton, textile and light industry products. Proceedings of the International scientificpractical conference. Namangan Institute of Engineering and Technology, Association “Uztextile Industry”, Academic Innovations, Namangan, 2021, April 22-23, pp. 20-23 (in Uzbek).
9 Abdunabiyev D., Kodirov O. Prospects of application of electrotechnological methods in silkworm growing. Academicia, India, 2021, no. 11 (3), pp. 2356-2361.
10 Khaliknazarov U., Akbarov D., Tursunov A., Gafforov S., Abdunabiev D. Existing problems of drying cocoon and making chrysalis feeble, and their solutions. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, Tashkent, 2021, December, vol. 939, no. 1, p. 012020.
11 Haliknazarov U.A., Abdunabiev D., Ismatov D., Amirov A. Ipak kurti yetishtirishda aeroionizator kurilmasidan foydalanishni asoslash [Justification of the use of aero ionizer plant in silk cultivationThe role of young scientists in higher and secondary special, vocational education institutions in the innovative development of agriculture. Proceedings of the scientific-practical conference. Tashkent, Tashkent State Agrarian University, 2016, May 27, pp. 395-396 (in Uzbek).
12 Haliknazarov U.A., Abdunabiev D.,Usarov A., Yuldoshev R. Ipak kurti yetishtirishda elektrotehnologik usullardan fojdalanish [Use of electrotechnological methods in the cultivation of silkworms]. Modern problems of agriculture and water management. Proceedings of the traditional XV young scientific conference of scientists, masters and gifted students]. Tashkent, April 15-16, 2016, pp. 224-227 (in Uzbek).
13 Rahmatov A.D., Oymatova S.Sh. Tozh razrjad elektr majdoni kursatkichlarini eksperimental urganish usullari [Methods of experimental study of the electric field of the crown discharge]. Irrigation and Land Reclamation, 2017, no. 1, pp. 53-56 (in Uzbek).
14 Rahmatov A.D., Namozov S.R. Ionizatorning ish rezhimlariga havonamligining ta’sirini urganish [Study of the effect of aeration of ionizer on operating modes]. Irrigation and Melioration, 2018, no. 2, pp. 52-54 (in Uzbek).
15 Sukach S. et al. Research and formation of qualitative hydro air ion composition in agricultural premises. Bulgarian Journal of Agricultural Science, 2019, vol. 25, no. 2, pp. 256-263.
16 Aripov S., Jabborova H., Aripov A., Umarov S. Pillalarga issiklik ishlov beruvchi SK-150K agregatlarini takomillashtirish [Improvement of SK-150K heat treatment units for cocoons]. Scientific basis for solving current problems in the field of silkworm breeding. Tashkent, Fan, 2004, pp. 354-356 (in Uzbek).
17 Xujamatov H., Nasirillaev B., Xujamatov S., Xasanov D., Xasanov H. Tut ipak kurtini reproduktiv belgilari bo‘yicha selektsiya jarayonining algoritmi va dasturiy ta’minoti [Algorithm and software of the selection process on the reproductive traits of mulberry silkworm]. Certificate of official registration of the program created for electronic computers. Tashkent, 2019, July 3, no. DGU 06768 (in Uzbek).
18 Urazov S.I., Hismatullin D.R. Ochistka vozduha rabochih uchastkov pticevodcheskih pomeshheniy ot pyli s primeneniem malogabaritnyh elektricheskih fil’trov [Cleaning of air from working areas of poultry farms with the use of small electric filters]. Energy-agro-industrial complex of Russia. Proceedings of the International scientific-practical conference. Chelyabinsk, 2017, pp. 195-201 (in Russian).
19 Khovaryova S.O., Khokhlov R.Ju. Primenenie ayeroionizacii v zhivotnovodstve [Application of air ionization in animal husbandry]. Innovative ideas of young researchers for the agro-industrial complex of Russia, 2017, pp. 140-142 (in Russian).
В ожидании