24

Ushbu maqolada Tyubegatan konining kon-texnik va geologik sharoitlari chuqur o‘rganilib, sanoat silvinit qatlamlarini xavfsiz va iqtisodiy jihatdan samarali qazib olish imkoniyatlari tahlil qilinadi. Tadqiqotda qatlamlararo bo‘shliqlar, suvdan himoya qiluvchi qatlamning tuzilishi va qalinligi, qatlamlarning yotqizilish burchagi, tog‘ jinslarining fizik-mexanik xossalari hamda gaz va sho‘r suvlar mavjudligi asosiy baholash mezonlari sifatida olinadi. Razvedka quduqlari va laboratoriya sinovlari asosida qazib olish kameralarining optimal parametrlari aniqlanadi. Suvdan himoya qiluvchi qalinligi va mustahkamlik xususiyatlari, ayniqsa buzilish zonalarida, qazib olish xavfsizligini ta’minlashda hal qiluvchi omil sifatida ko‘rib chiqiladi. Tadqiqot natijalari konning uzoq muddatli va barqaror ishlatilishini ta’minlashga xizmat qiladi hamda tog‘-kon tizimining parametrlarini qayta ko‘rib chiqish zaruratini asoslaydi. Shuningdek, geologik-geofizik tadqiqotlarni kengaytirish bo‘yicha ilmiy tavsiyalar keltirilgan.

  • Количество прочтений 24
  • Дата публикации 28-09-2025
  • Язык статьиO'zbek
  • Страницы73-77
Ўзбек

Ushbu maqolada Tyubegatan konining kon-texnik va geologik sharoitlari chuqur o‘rganilib, sanoat silvinit qatlamlarini xavfsiz va iqtisodiy jihatdan samarali qazib olish imkoniyatlari tahlil qilinadi. Tadqiqotda qatlamlararo bo‘shliqlar, suvdan himoya qiluvchi qatlamning tuzilishi va qalinligi, qatlamlarning yotqizilish burchagi, tog‘ jinslarining fizik-mexanik xossalari hamda gaz va sho‘r suvlar mavjudligi asosiy baholash mezonlari sifatida olinadi. Razvedka quduqlari va laboratoriya sinovlari asosida qazib olish kameralarining optimal parametrlari aniqlanadi. Suvdan himoya qiluvchi qalinligi va mustahkamlik xususiyatlari, ayniqsa buzilish zonalarida, qazib olish xavfsizligini ta’minlashda hal qiluvchi omil sifatida ko‘rib chiqiladi. Tadqiqot natijalari konning uzoq muddatli va barqaror ishlatilishini ta’minlashga xizmat qiladi hamda tog‘-kon tizimining parametrlarini qayta ko‘rib chiqish zaruratini asoslaydi. Shuningdek, geologik-geofizik tadqiqotlarni kengaytirish bo‘yicha ilmiy tavsiyalar keltirilgan.

Русский

В данной статье глубоко изучены горнотехнические и геологические условия Тюбегатанского месторождения и проанализированы возможности безопасной и экономически эффективной добычи промышленных сильвинитовых пластов. В исследовании в качестве основных критериев оценки принимаются межпластовые пространства, структура и мощность водозащитного слоя, угол залегания пластов, физико-механические свойства горных пород, а также наличие газа и соленых вод. На основе разведочных скважин и лабораторных испытаний определяются оптимальные параметры добычных камер. Гидроизоляционная толщина и прочностные характеристики рассматриваются как решающий фактор обеспечения безопасности разработки, особенно в зонах разрушения. Результаты исследований служат обеспечению долгосрочной и устойчивой эксплуатации месторождения и обосновывают необходимость пересмотра параметров горнодобывающей системы. Также приведены научные рекомендации по расширению геолого-геофизических исследований.

English

This article presents an in-depth study of the mining-technical and geological conditions of the Tyubegatan deposit, analyzing the possibilities of extracting industrial sylvinite layers in a safe and economically efficient manner. The research considers several key evaluation criteria, including interlayer voids, the structure and thickness of the water-resistant layer, the dip angle of the strata, the physical and mechanical properties of the rocks, and the presence of gas and brine waters. Based on exploration drilling data and laboratory tests, the optimal parameters for the mining chambers are determined. The thickness and strength characteristics of the protective water-bearing layer, especially within fractured zones, are regarded as critical factors in ensuring mining safety. The results of the study contribute to the long-term and stable operation of the deposit and justify the need for re-evaluating the parameters of the mining system. Furthermore, the article provides scientific recommendations for expanding geological and geophysical research.

Имя автора Должность Наименование организации
1 Nomdorov R.U. t.f.f.d., dotsenti Qarshi davlat texnika universiteti
2 Xasanov S.R. Assistent Qarshi davlat texnika universiteti
3 Karayev B.M. xodim “Dehqonobod kaliy zavodi” AJ
4 Bobomurodov A.Y. Assistent Qarshi davlat texnika universiteti
Название ссылки
1 1. Геологические исходные данные для проектирования горнодобывающего комплекса Дехканабадского завода калийных удобрений. Пермь: ООО НПФ «Геопрогноз», 2007.
2 2. Геомеханические исходные данные для проектирования отработки Тюбегатанского месторождения калийных солей. Пермь, 2008.
3 3. Ўзбекистон Республикаси “Ер тўғрисида”ги қонуни. 13 декабр 2002.
4 4. Технология отвальных работ и рекультивация на месторождениях. Москва: Недра, 1979. – 262 с.
В ожидании