Tog‘ jinslarini burg‘ilab portlatish yo‘li bilan ajratib olish (maydalash) eng optimal usullardan hisoblanadi bunda portlovchi modda energiyasi uning zarba to‘lqini kuchi va skvajina devorlariga bo‘lgan bosimi tog‘ jinsining maydalanish darajasini belgilovchi asosiy omillardan sanaladi. Portlovchi modda va portlash jarayonini analitik ravishta o‘rganish uni chuqur talqin qilish yuqorida sanab o‘tilgan portlovchi moddaning fizik – mexanik xususiyatlarini yanada optimallashtirish usullarini yoki mavjud usullardan yanada kengroq va unumliroq foydalanishga yordam beradi. Ushbu holatda portlashda yuzaga keladigan to‘lqinlar va ularning ahamiyatini o‘rganish va kengroq tadbiq qilish muhum omillardan sanaladi. Portlash jarayoni fizik va kimyoviy jihatdan murakkab jarayon hisoblanadi, portlashda tog‘ jinslarini maydalovchi dinamik va termodinamik kuchlarning dastlab to‘lqinlar shaklida namoyon bo‘lishi so‘ngra esa bosim profillarini shakillantirgani sababli ularni o‘rganish portlash jarayonining asosiy mohiyati sanaladi.
Tog‘ jinslarini burg‘ilab portlatish yo‘li bilan ajratib olish (maydalash) eng optimal usullardan hisoblanadi bunda portlovchi modda energiyasi uning zarba to‘lqini kuchi va skvajina devorlariga bo‘lgan bosimi tog‘ jinsining maydalanish darajasini belgilovchi asosiy omillardan sanaladi. Portlovchi modda va portlash jarayonini analitik ravishta o‘rganish uni chuqur talqin qilish yuqorida sanab o‘tilgan portlovchi moddaning fizik – mexanik xususiyatlarini yanada optimallashtirish usullarini yoki mavjud usullardan yanada kengroq va unumliroq foydalanishga yordam beradi. Ushbu holatda portlashda yuzaga keladigan to‘lqinlar va ularning ahamiyatini o‘rganish va kengroq tadbiq qilish muhum omillardan sanaladi. Portlash jarayoni fizik va kimyoviy jihatdan murakkab jarayon hisoblanadi, portlashda tog‘ jinslarini maydalovchi dinamik va termodinamik kuchlarning dastlab to‘lqinlar shaklida namoyon bo‘lishi so‘ngra esa bosim profillarini shakillantirgani sababli ularni o‘rganish portlash jarayonining asosiy mohiyati sanaladi.
Добыча (дробление) горных пород буровзрывным способом является одним из наиболее оптимальных методов, при котором энергия взрывчатого вещества, сила его ударной волны и давление на стенки скважины являются основными факторами, определяющими степень дробления горной породы. Аналитическое изучение и глубокое осмысление взрывчатого вещества и процесса взрыва способствуют дальнейшей оптимизации вышеуказанных физико-механических свойств взрывчатого вещества, а также более широкому и эффективному использованию существующих методов. В этой связи изучение волн, возникающих при взрыве, их значения и более широкое применение являются важными факторами. Процесс взрыва представляет собой сложное физико-химическое явление, при котором динамические и термодинамические силы, дробящие горные породы, сначала проявляются в виде волн, а затем формируют профили давления, поэтому их изучение составляет основную суть процесса взрыва.
Rock fragmentation by means of drilling and blasting is considered one of the most optimal methods. In this process, the explosive energy—particularly the strength of its shock wave and the pressure exerted on the borehole walls—is among the key factors determining the degree of rock fragmentation. An analytical study and deeper interpretation of the explosive and blasting process help in optimizing the physical and mechanical properties of the explosive or in expanding and improving the efficiency of existing methods. In this context, the study and broader application of the waves generated during blasting and their significance are crucial factors. The blasting process is a physically and chemically complex phenomenon, in which the dynamic and thermodynamic forces that fragment rock initially manifest as waves and subsequently form pressure profiles; thus, studying them is essential to understanding the core essence of the blasting mechanism.
| № | Имя автора | Должность | Наименование организации |
|---|---|---|---|
| 1 | Hayitov O.G. | g.-m.f.d DSc | TDTU |
| 2 | Gulmurodov J.N. | Doktorant | TDTU |
| 3 | Karamov A.N. | Doktorant | TDTU |
| № | Название ссылки |
|---|---|
| 1 | 1. Richard A. Dick, Larry R. Fletcher and Dennis V. D’Andrea. Explosives and Blasting Procedures Manual. |
| 2 | 2. Yu. A. Bogdanova1, S. A. Gubin,1 B. L. Korsunskii,2 and V. I. Pepekin2. Detonation Characteristics of Powerful Insensitive Explosives. September 2009. |
| 3 | 3. Ya. B. Zel’dovich. Theory of shock waves and introduction to gas dynamics. Moscow 1946. |
| 4 | 4. R. Meyer, J. Köhler, A. Homburg. Explosives. Sixth, Completely Revised Edition, 2007. |
| 5 | 5. Z.X. Zhang. Overview of rock blasting theory and its engineering applications. April 2025. |
| 6 | 6. A combustion wave in a premixed gas, the Chapman-Jouguet detonation wave. 2012. www.mech.kth.se https://www.mech.kth.se/courses/5C1219/Hand_out_PDF/Lecture%20notes%20fall%202012,%20ch%205.pdf |
| 7 | 7. Effect of Chemistry on Temperature Boundaries of Gas dynamic-Chemistry Coherence Region for the Detonation Initiation in Systems with Induction Time Gradient. I.A. Zaev, C.A.Mechik, I.A. Kirillov, S. Van der Hoeven, D. Roekaerts. |
| 8 | 8. Yunfeng Liu. The thermodynamics of C-J deflagration. July 2024. |
| 9 | 9. Бивол Григорий Юрьевич Влияние геометрии канала и покрытия стенок на распространение детонационных волн. Moscow 2018. |
| 10 | 10. Pavel V. Bulat, Konstantin N. Volkov. The History of the Study of Detonation. May 2016. |