259

Мазкур мақолада француз тилидаги ономатопик феъллар орқали ҳосил бўлган фразеологик бирликларнинг инсон руҳиятига хос ички кечинмаларни ифодалаш усуллари борасида фикр юритилган. Шунингдек, инсон ҳис-туйғуларини ифодаловчи руҳий вазиятлар тасвирини акс эттирувчи бундай ибораларнинг семантик майдони, уларнинг пайдо бўлиш характери, давомийлик даражаси, нутқда қўлланиш ҳоллари ҳамда ўзига хос маъно оттенкалари француз тилидаги турли хил ономатопик феъллар мисолида таҳлил қилинди. Хусусан, уларнинг таркибий элементлари ўртасидаги турлича семантик муносабатлар инсонларга хос ҳар қандай ички кечинмалар асосида пайдо бўладиган ғазаб, жаҳл, қўрқув, қувонч, завқ каби руҳий жараёнларни акс эттириши кўрсатиб ўтилди. Бунинг асосида турли хил ҳайвон ва қушларнинг товушларига тақлид қилиш асосида ясалган ономатопик феъллар фразеологик бирликлар ясаш жараёнида сермаҳсул манбалардан бири эканлигига ҳамда ушбу ҳолат француз фразеологиясида кенг тарқалган образли ўхшатиш орқали амалга ошиши ва унда асосий ўхшатиш эталони муҳим аҳамият касб этишига алоҳида эътибор қаратилди. Шу билан бирга, ушбу мақолада инсон ички кечинмаларининг ўзига хос ифода шаклларини фарқловчи лисоний белгиларни қидириш ва уларни тизимлаштириш француз фразеологиясида ўзига хос аҳамият касб этиши кўрсатиб ўтилди.

  • Read count259
  • Date of publication15-04-2020
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages15
Ўзбек

Мазкур мақолада француз тилидаги ономатопик феъллар орқали ҳосил бўлган фразеологик бирликларнинг инсон руҳиятига хос ички кечинмаларни ифодалаш усуллари борасида фикр юритилган. Шунингдек, инсон ҳис-туйғуларини ифодаловчи руҳий вазиятлар тасвирини акс эттирувчи бундай ибораларнинг семантик майдони, уларнинг пайдо бўлиш характери, давомийлик даражаси, нутқда қўлланиш ҳоллари ҳамда ўзига хос маъно оттенкалари француз тилидаги турли хил ономатопик феъллар мисолида таҳлил қилинди. Хусусан, уларнинг таркибий элементлари ўртасидаги турлича семантик муносабатлар инсонларга хос ҳар қандай ички кечинмалар асосида пайдо бўладиган ғазаб, жаҳл, қўрқув, қувонч, завқ каби руҳий жараёнларни акс эттириши кўрсатиб ўтилди. Бунинг асосида турли хил ҳайвон ва қушларнинг товушларига тақлид қилиш асосида ясалган ономатопик феъллар фразеологик бирликлар ясаш жараёнида сермаҳсул манбалардан бири эканлигига ҳамда ушбу ҳолат француз фразеологиясида кенг тарқалган образли ўхшатиш орқали амалга ошиши ва унда асосий ўхшатиш эталони муҳим аҳамият касб этишига алоҳида эътибор қаратилди. Шу билан бирга, ушбу мақолада инсон ички кечинмаларининг ўзига хос ифода шаклларини фарқловчи лисоний белгиларни қидириш ва уларни тизимлаштириш француз фразеологиясида ўзига хос аҳамият касб этиши кўрсатиб ўтилди.

Русский

В данной статье рассматриваются способы, которыми фразеологические выражения и ономатопоические глаголы, образованные фразеологическими единицами, выражают внутренние эмоции человеческой психики. На примере ономатопоических глаголов французского языка проанализировано семантическое поле таких выражений, которые отражают образ психических состояний, выражающих человеческие эмоции, характер их возникновения, степень продолжительности, случаи их использования в речи и своеобразные значения оттенков. В частности, было показано, что различные семантические отношения между их составляющими элементами отражают психические процессы, такие как гнев, ярость, страх, радость, удовольствие, которые возникают на основе внутренних переживаний, присущих людям. Исходя из этого, особый акцент делается на то, что звукоподражательные глаголы, основанные на имитации звуков различных животных и птиц, являются одним из наиболее продуктивных и распространенных источников в процессе создания фразеологизмов во французском языке на основе образных сравнений, которые подчеркивают важность базового эталона сравнения. Вместе с этим в данной статье показано, что поиск и систематизация языковых значений, различающих конкретные формы выражения внутреннего состояния человека, имеют особое значение во французской фразеологии.

English

In this article some opinions are given on phraseological units formed by French onomatopoeic verbs and about the ways of their expressing human internal emotional experience. Also semantic ground, background character, continuity, the usage conditions and meaning signification changes of human emotions expressions are analyzed in the example of French onomatopoeic verbs. Particularly, it is stated out their various semantic relations among structural elements emerging on the base of all kind of human emotional experience, reflecting psycological prosesses like rage, anger, fear, joy and pleasure. It is also paid attention that onomatopoeic verbs produced by the imitation on the sounds of different animals and birds can be one of the productive sources on formation of these kinds of phraseological units. This kind of formation carried out by figurative assimilation which is wide-spread on French phraseology and basic imitative etalon plays important role as a main analogy on French phraseology. In this article it is also paid attention searching particular formation variants and differentiate linguistic signs of human emotional experience in French phraseology and their specific importance systemization is also included.

Author name position Name of organisation
1 Suvonova N.N. Доцент, филология фанлари номзоди Самарқанд давлат чет тиллар институти
Name of reference
1 Белянин В. П. Основы психолингвистической диагностики (модели лира в литературе). — М.: Тривола, 2000. — 244 с.
2 Бушуй Т., Сафаров Ш. Тил қурилиши: таҳлил методлари ва методологияси. — Тошкент: Фан, 2007. — 272 б.
3 Ferdinand de Saussure. Cours de linguistique générale. — Paris: Grande bibliothèque Payot, 1995. — 256 р.
4 Bally Ch. Traité de stylistique française. Vol. I. — Paris: Librairie Klincksieck, 1951. — 267 р.
5 Фортунатов Ф.Ф. Избранные труды. Т.1, 2. — М.: Учпедгиз, 1956-1957.
6 Шахматов А.А. Синтаксис русского языка. — Л.: 1941. —142 с
7 Виноградов В.В. Основные понятия русской фразеологии как лингвистической дисциплины. Избранные труды. Лексикология и лексикография. — М., 1977. — 312 c
8 Ларин Б.А. Очерки по фразеологии (о систематизации и методах исследования фразеологических материалов) / История русского языка и общее языкознание. — М., 1977. — С. 125–149.
9 Назарян А.Г. Фразеология современного французского языка. — М.,1987. — 237 с.
10 Гак В.Г. Новый большой французско-русский фразеологический словарь. — М., 2005. — 1625 с.
11 Ходос Б.С. Синонимия фразеологизмов в современном французском языке: автореф. дис. канд. филол. наук. — Л., 1981. — 24 с.
12 Маматов А.Э. Ўзбек тили фразеологияси шаккланиши масалалари. 10.02.02. Миллий тиллар (ўзбек тили). Фил. фан. док. автореферати. — Т., 1999. — 56 б.
13 Якубов И. Ж. О семантических соответствиях существительных pluralia tantum и фразеологических единиц в современных восточнославянских языках// Вопросы семантики фразеологических единиц славянских, германских и романских языков: тезисы докладов на научно-теоретической конференции в г. Новгороде 6 июня 1972 г. Ч. II / отв. ред. В. П. Жуков. — Л.: Ленинградский гос. педагогический институт им. А. И. Герцена, 1972. — С. 169
14 Hugo V. Préface de Cromwellе. — Paris: Petits Classiques. Larousse, 2001. — 245 р.
15 Dictionnaire de français Larousse. — Paris: Petits Classiques. Larousse, 2010 . —1790 р.
16 Frison G. Les Aventures du colonel Ronchonot. — Paris: Hachette, 1885. — URL: http://www.philology.ru/linguistics2/
17 Polguère A. Lexicologie et sémantique lexicale. — Montréal: Les Presses de lUniversité de Montréal, 2008. — 272 р.
18 Маҳмудов Н., Худойберганова Д. Ўзбек тили ўхшатишларининг изоҳли луғати. — Тошкент: Маънавият, 2013. — 320 б.
19 Ахманова О.С. Словарь лингвистических терминов. — М.: СЭ, 1969. — 608 с.
20 Rey A., Chantreau S. Dictionnaire des expressions et locutions. — Paris: Les usuels de Robert, 1997. — 1084 p.
Waiting