Мaзкур мaқолaдa Абу Мансур ал-Мотуридий ва мотуридия таълимотини тадқиқ этишда замонамиз тадқиқотчиларининг қўллаётган методлари таҳлил қилинган. Бугунги кунда мотуридия таълимотини тадқиқ этишда турк, ғарб ва айрим араб тадқиқотчиларининг қўллаётган методларида хилма-хиллик мавжудлиги ва бунда турк тадқиқотчларининг услублари дияққатга мойил экани таъкидланган. Шунингдек, мақолада мотуридия таълимотига халиж олимларининг ёндашишларида нохолислик ва асоссиз танқидлар кўзга ташланиши икки араб олимнинг китобларидан мисоллар келтириш орқали таҳлил қилинган. Ушбу икки олим ўз тадқиқотларида мотуридия таълимотига нисбатан монополистик ва социометрик методларга таяниб, нохолис ёндашганлари очиб берилган.
Мaзкур мaқолaдa Абу Мансур ал-Мотуридий ва мотуридия таълимотини тадқиқ этишда замонамиз тадқиқотчиларининг қўллаётган методлари таҳлил қилинган. Бугунги кунда мотуридия таълимотини тадқиқ этишда турк, ғарб ва айрим араб тадқиқотчиларининг қўллаётган методларида хилма-хиллик мавжудлиги ва бунда турк тадқиқотчларининг услублари дияққатга мойил экани таъкидланган. Шунингдек, мақолада мотуридия таълимотига халиж олимларининг ёндашишларида нохолислик ва асоссиз танқидлар кўзга ташланиши икки араб олимнинг китобларидан мисоллар келтириш орқали таҳлил қилинган. Ушбу икки олим ўз тадқиқотларида мотуридия таълимотига нисбатан монополистик ва социометрик методларга таяниб, нохолис ёндашганлари очиб берилган.
| № | Author name | position | Name of organisation |
|---|---|---|---|
| 1 | Saidmukhtar O.. | Candidate of Historical Sciences, Docent of ICESCO Department of the International Islamic Academy of Uzbekistan | Rector of the International Islamic Academy of Uzbekistan, Doctor of Political Sciences, Professor |
| № | Name of reference |
|---|---|
| 1 | 1. Abu Abdulloh Omir. Mu’jam alfoz al-aqida. – Ar-Riyod: Maktaba al-abikon, 1997. 2. Ahmad ibn Avazulloh al-Harbiy. Al-Moturidiya: dirosatan va taqviman. – Ar-Riyod: Dor as-samiiy, 2000. 3. Ahmet Ak. Büyük Türk Âlimi Mâturîdî ve Mâturîdîlik / Монография. – Istanbul: Ìnönü Üniversitesi Ìlahiyat Fakültesi, 2008. 4. Allard M. Le probléme des attributs divins dans la doctrine d’al-Aŝ’arī et de ses premiers grands disciples. – Beyrut: 1965. 5. An-Nosiriy. An-Nur al-Lomi’ val burhon as-soti’ sharhi aqoid ahli sunna val jamoa. Qo‘lyozma. – Istanbul: Sulaymoniya fondi. Inv. № 2973. 6. Bernand M. Le Kitāb al-Radd ‘alā 1-Bida’ d’Abū Mutī’ Makhūl al-Nasafī // Annales Islamologiques. – T. XVI. – Cairo: Institut Fransaisd’Archmologie orientate, 1980. 7. Brunschvig R. Devoir et pouvoir, histore d’un probleme de theologie musulmane. – Paris, 1976. T. I. 8. Götz M. Māturīdī und sein Kitāb Ta’wīlāt al-Qur’ān // Der Islam. 1965. – № 41. 9. Harun Cağlayan. Mâtürîdî epistemolojisinin temeli olarak akil // “Maturidi: Kayıp Aydınlanmanın İzinde” номли халқаро илмий-амалий семинар материаллари. – Анқара: Mak grup medya pro, 2020. 10. Kilic Aslan Mavil. Mâtürîdî’de akil, ruh ve nefs kavramlari üzerine // “Maturidi: Kayıp Aydınlanmanın İzinde” номли халқаро илмий-амалий семинар материаллари. – Анқара: Mak grup medya pro, 2020. 11. Kutlu S. Mâtürîdî’de insan ve toplum tasavvuru: Özgür irade // “Maturidi: Kayıp Aydınlanmanın İzinde” номли халқаро илмий-амалий семинар материаллари. – Анқара: Mak grup medya pro, 2020. 12. Kutlu S. Mâtürîdîligin Tarihi Arka Plani. – Ankara: 2003. 13. Kutlu S. Turklerin Islamlaşma Suresinde Murçie ve tesirleri. – Ankara: 2000. Kutlu Sönmes. Mâtürîdîligin Tarihi Arka Plani. – Ankara: 2003. 14. Madelung W. Abu 1-Muī’n al-Nasafī and Ash’arī Theology // Studies in Honour of Clifford Edmund Bosworth. Vol. II: The Sultan’s Turret: Studies in Persian and Turkish Culture / Edited by Carole Hillenbrand. – Leiden, Boston, Köln: Brill, 2000. 15. Madelung W. The Early Murji’a in Khurāsān and Transoxania and the Spread of Hanafism // Der Islam. – 1982. – № 59. 16. Madelung W. The Spread of Māturidism and the Turks // Actas IV Congresso de Estudos Arabes Islāmicos. Coimbra-Lisboa. 1 a 8 de Setembro de 1968. – Leiden: Brill, 1971. 17. Muhammad ibn Abdirahmon al-Humays. Usul ad-din indal Imom Abi Hanifa. – Ar-Riyod: “Dor assamiiy”, 2007. 18. Şaban Ali Duzgun. Mâtürîdî’nin özgür iradeye dayali birey ve toplum tasavvuru // “Maturidi: Kayıp Aydınlanmanın İzinde” номли халқаро илмий-амалий семинар материаллари. – Анқара: Mak grup medya pro, 2020. 19. Schacht J. An Early Murci’ite Treatise: The Kitāb al- ‘Ālim wa-1-inuta’llim // Oriens. – 1964. – №17. 20. Talip Ozdeş. Mâtürîdî düşüncede akil ve hikmet // “Maturidi: Kayıp Aydınlanmanın İzinde” номли халқаро илмий-амалий семинар материаллари. – Анқара: Mak grup medya pro, 2020. 21. Topaloğlu B. Nûreddin es-Sâbûnî. Mâtürîdîyye Akâidi. Dr. Bekir Topaloğlu tercime ve neşri. – Ankara: 1998. 22. van Ess J. The Logical Structure of Islamic Theology // Logic in Classical Culture / Edited by G.E. von Grunebaum. – Wiesbaden: Otto Harrossowitz, 1970. 23. Yazicioğlu M.S. Mâtürîdî ve Nesefiye gore insane hürriyeti kavrami. M.E.B. Yayinlari. – İstanbul: 1992. 24. Yazicioğlu М.S. Mâtürîdî kelâm ekolu’nun iki büyük simasi: Ebu Mansür Mâtürîdî ve Ebu’l-Mu’in Nesefi // Ankara universetesi basimevi. – Ankara: 1985. |