Har qanday chet tilni o‘rganishning zamirida to‘rtta ko‘nikmalar integratsiyasidan foydalanish muhim ahamiyat kasb etadi. Biroq ushbu maqolada o‘qish, yozish, gapirish va eshitishning muhimligi bilan bir qatorda eshitish ko‘nikmasining yetakchi o‘rinda ekanligi haqida so‘z boradi. Faqatgina bir ko‘nikmaning o‘zinigina egallash kutilgan natijani bermasligiga, Jahon amaliyotida xorijiy tilni o‘zlashtirishda ravon so‘zlashni o‘zinigina emas balki materialni eshitish, so‘ngra tinglab tushunishni ham o‘rgatishga katta e'tibor berishdi. Maqolada o‘zbek, rus va g‘arb tadqiqotchilarining eshitish ko‘nikmasini qanday shakllantirish va uning amalga oshirilish bosqichlari haqidagi tadqiqotlari batafsil yoritilgan. Tinglashning uch darajasi ya’ni ogohlantirish, dekodlash va tushunishni aniq misollar asosida tushuntirib berilgan. Eshitish ko‘nikmasi matn tayyorlash va matn mavzusiga oid dastlabki bilim va hayotiy tajribalarni ishga solish bilan bog‘liq bo‘lib, uni o‘rgatayotganda ularning hammasi e’tiborga olinishi kerak. Bu tushunchalarga e’tibor berish darajasi til o‘rganuvchilarning maqsadi va til bo‘yicha bilim darajasiga bog‘liq. Bu ko‘nikmani shakllantirish va rivojlantirishda dars jarayonida eshitib tushunishga mo‘jallangan til materialini tinglashdan avval, tinglash mobaynida va tinglashdan so‘ng bajariladigan mashqlarni qanday amalga oshirish haqida tavsiyalar ham berilgan. Bularning barchasi ingliz tildagi so‘zlar ma’nosini to‘g‘ri tushunish va tinglash orqali hosil qilingan bilimlarni amalda qo‘llashga qo‘yilgan birinchi qadamdir.
Har qanday chet tilni o‘rganishning zamirida to‘rtta ko‘nikmalar integratsiyasidan foydalanish muhim ahamiyat kasb etadi. Biroq ushbu maqolada o‘qish, yozish, gapirish va eshitishning muhimligi bilan bir qatorda eshitish ko‘nikmasining yetakchi o‘rinda ekanligi haqida so‘z boradi. Faqatgina bir ko‘nikmaning o‘zinigina egallash kutilgan natijani bermasligiga, Jahon amaliyotida xorijiy tilni o‘zlashtirishda ravon so‘zlashni o‘zinigina emas balki materialni eshitish, so‘ngra tinglab tushunishni ham o‘rgatishga katta e'tibor berishdi. Maqolada o‘zbek, rus va g‘arb tadqiqotchilarining eshitish ko‘nikmasini qanday shakllantirish va uning amalga oshirilish bosqichlari haqidagi tadqiqotlari batafsil yoritilgan. Tinglashning uch darajasi ya’ni ogohlantirish, dekodlash va tushunishni aniq misollar asosida tushuntirib berilgan. Eshitish ko‘nikmasi matn tayyorlash va matn mavzusiga oid dastlabki bilim va hayotiy tajribalarni ishga solish bilan bog‘liq bo‘lib, uni o‘rgatayotganda ularning hammasi e’tiborga olinishi kerak. Bu tushunchalarga e’tibor berish darajasi til o‘rganuvchilarning maqsadi va til bo‘yicha bilim darajasiga bog‘liq. Bu ko‘nikmani shakllantirish va rivojlantirishda dars jarayonida eshitib tushunishga mo‘jallangan til materialini tinglashdan avval, tinglash mobaynida va tinglashdan so‘ng bajariladigan mashqlarni qanday amalga oshirish haqida tavsiyalar ham berilgan. Bularning barchasi ingliz tildagi so‘zlar ma’nosini to‘g‘ri tushunish va tinglash orqali hosil qilingan bilimlarni amalda qo‘llashga qo‘yilgan birinchi qadamdir.
| № | Author name | position | Name of organisation |
|---|---|---|---|
| 1 | Ashurova N.R. | o'qituvchi | ADPI |
| 2 | Ismatullayeva M.A. | Magistrant | ADPI |
| № | Name of reference |
|---|---|
| 1 | 1. K.A. Krilova “Chet tili darslarida tinglashni o‘rgatish texnikasi. Ingliz tili darslarida tinglashni oʻrgatish metodikasi Ingliz tili darslarida tinglashni oʻrgatish bosqichlari” Jurnal Angliyskiy yazik. № 6 (42) iyun 2015. 274-280-s. |
| 2 | 2. Oxford dictionaries.com. Oksford universiteti. “Tinglab tushunish”. 2018. 372-b. |
| 3 | 3. Bass Jossi. “Eshitish, tinglab tushunish”. 1999. 57-b. |
| 4 | 4. Mixalek, Anne M. P.; “Shovqinda tinglashda ishlaydigan xotira hajmi va audiovizual signallarning mustaqillig”. Skandinaviya psixologiya jurnali. 59 (6): 2012–2018., 578–585 b. |
| 5 | 5. Ratkliff, Krista “Ritorik tinglash: “Madaniyatlararo xulq-atvor kodeksi””.51 (2): 1999. 195–224- b. |
| 6 | 5. Ratkliff, Krista “Ritorik tinglash: “Madaniyatlararo xulq-atvor kodeksi””.1999. 204-b. |
| 7 | 6. Jamol Jalolov “Chet til o‘qitish metodikasi” “O‘qituvchi”. Toshkent. 2012. 27-b. |
| 8 | 7. Roland Barthes. Shakllarning javobgarligi. Nyu-York. 1985., 21-40-b. |
| 9 | 8. Roland Barthes. Shakllar mas’uliyatida. Nyu-York 1985., 312-b. |
| 10 | 9. Roland Barthes, Shakllarning mas'uliyati: musiqa, san'at va vakillik bo‘yicha tanqidiy insholar. Oksford: Bazil Blekvell. 1987., 167-171-b. |
| 11 | 10. Farbеrman B.L. Pеrеdovo`y pеdagogichеskiе tеxnologii, T.Fan, 127-b. |
| 12 | 11.Galskova N.D., Gez N.I. Teoriya obucheniya inostrannim yazikam.- M,: Akademiya, 2004. 332-s |
| 13 | 12. www.teachingenglish.org.uk |