22

Maqolada investitsiya portfelini shakllantirishda moliyaviy risklarni boshqarish modellari evolyutsiyasi tahlil qilingan. Zamonaviy portfel nazariyasini asoschilaridan G.Markovits nazariyasi va uning asosiy g’oyalari o’rganilgan. Markovitsning ilmiy ishini uning shogirdi U.Sharp tomonidan takomillashtirilgan nazariyasi va ular o’rtasidagi asosiy farqli jihatlari, ustunlik va xatolik darajalari ko’rilgan. Portfel nazariyasiga salmoqli xissa qo’shgan S.Rossning “Arbitraj narxlar nazariyasi” o’rganilgan, uning boshqa modellardan farqli jihatlari tahlil qilingan. Keyingi portfel nazariyasini rivojlantirgan olimlar Nedosekin va Zaychenko hisoblanadi, ular tomonidan ishlab chiqilgan “Noaniq toʻplami modeli” maqolada ko’rib chiqilgan. Shuningdek, investitsion portfelning optimallashtirish modellari, ularning yutuqlari va kamchiliklari, hamda bir-biridan farqli jihatlari o’zaro taqqoslangan.

  • Read count 22
  • Date of publication 30-06-2023
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages60-65
Ўзбек

Maqolada investitsiya portfelini shakllantirishda moliyaviy risklarni boshqarish modellari evolyutsiyasi tahlil qilingan. Zamonaviy portfel nazariyasini asoschilaridan G.Markovits nazariyasi va uning asosiy g’oyalari o’rganilgan. Markovitsning ilmiy ishini uning shogirdi U.Sharp tomonidan takomillashtirilgan nazariyasi va ular o’rtasidagi asosiy farqli jihatlari, ustunlik va xatolik darajalari ko’rilgan. Portfel nazariyasiga salmoqli xissa qo’shgan S.Rossning “Arbitraj narxlar nazariyasi” o’rganilgan, uning boshqa modellardan farqli jihatlari tahlil qilingan. Keyingi portfel nazariyasini rivojlantirgan olimlar Nedosekin va Zaychenko hisoblanadi, ular tomonidan ishlab chiqilgan “Noaniq toʻplami modeli” maqolada ko’rib chiqilgan. Shuningdek, investitsion portfelning optimallashtirish modellari, ularning yutuqlari va kamchiliklari, hamda bir-biridan farqli jihatlari o’zaro taqqoslangan.

Русский

В статье анализируется эволюция моделей управления финансовыми рисками при формировании инвестиционного портфеля. Изучена теория Г. Марковица, одного из основоположников современной портфельной теории, и ее основные идеи. Ученым, усовершенствовавшим научную работу Марковица, является теория его ученика У. Шарпа, в статье рассматривается эта теория и основные различия между ними. Исследована “Теория арбитражного ценообразования (arbitrage pricing theory (APT))” С.Росса, внесшего значительный вклад в портфельную теорию, проанализированы ее отличия от других моделей. Недосекин и Зайченко, разработавшие следующую портфельную теорию, разработали “Анализ модели оптимизации нечеткого портфеля”, которая и рассматривается в данной статье. Также сравниваются модели оптимизации инвестиционного портфеля, их преимущества и недостатки, а также отличия.

English

The article analyzes the evolution of financial risk management models in the formation of an investment portfolio. The theory of G. Markowitz, one of the founders of modern portfolio theory, and its main ideas are studied. The scientist who improved the scientific work of Markowitz is the theory of his student W. Sharp, this article discusses this theory and the main differences between them. The “arbitrage pricing theory (APT)” by S. Ross, who made a significant contribution to the portfolio theory, was studied, its differences from other models were analyzed. Nedosekin and Zaichenko, who developed the following portfolio theory, developed “Analysis of a Fuzzy Portfolio Optimization Model”, which is discussed in this article. Models of investment portfolio optimization, their advantages and disadvantages, as well as differences are also compared.

Author name position Name of organisation
1 Tursunxodjayeva S.Z. PhD Toshkent Moliya Instituti
Name of reference
1 Farmon 2022. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “2022-2026-yillarga mo‘ljallangan yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to‘g‘risida” gi Farmoni. 28.01.2022 yildagi PF-60-son
2 Lintner J. (1965), The Valuation of Risk Assets and the Selection of Risky Investments in Stock Portfolios and Capital Budgets. The Review of Economics and Statistics, 47, 13-37.
3 Markowitz H.M., (1952), Portfolio Seletion, Journal of Finance, 77–91.
4 Mossin J., (1966), Equilibrium in a Capital Asset Market. Econometrica, 34, 768-783. http://dx.doi.org/10.2307/1910098
5 Nedosekin A.O., (2001), Nechetko-mnozhestvennyj analiz riska fondovyh investicij. Sankt-Peterburg: Sezam, 181.
6 Ross S.A., (1976), The Arbitrage Theory of Capital Assert Pricing. Journal of Economic Theory, 13 (3), 341–360. Doi: 10.1016/0022-0531(76)90046-6
7 Tobin J., Hahn F.H., Brechling F.P., (1965), The Theory of Portfolio Selection. Theory of Interest Rates. London: MacMillan, 3–51.
8 Treynor J.L. (1965), How to rate management of investment funds, Harvard Business Review, 43.
9 W.F.Sharpe., (1964) Capital Asset Prices: A Theory of Market Equilibrium Under Conditions of Risk.Journal of Finance, 19.
10 Williams J.B., (1937), The Theory of Investment Value.
11 Зайченко Ю.П. (2009), Анализ модели оптимизации нечеткого портфеля / Ю. П. Зайченко, Вестник НТУУ «КПИ». Информатика, управление и вычислительная техника: сборник научных трудов. № 51. – С. 201–207. – Библиогр.: 4 названия.
12 Лопатников Л.И., (2003), Экономико-математический словарь: Словарь современной экономической науки. – 5-е изд., перераб. И доп. – М.: Дело, 520 с.
Waiting