23

Мақолада солиқ юки кўрсаткичининг аҳамияти, Ўзбекистонда иқтисодий хатти-ҳаракатлар ва натижаларни шакллантиришда солиқ сиёсатининг аҳамиятини кўрсатади. Улар юқори солиқ ставкалари, мураккаб қоидалар ва паст солиқ ахлоқи тадбиркорлик фаоллиги ва ривожланишига жиддий тўсиқ бўлиши жиҳатдан ўрганилган ҳамда илмий хулоса ва таклифлар шакллантирилиб, солиқ юкини ҳисоблаш йўналишлари назарда тутилган. Биз солиқ тўловчиларнинг миллий давлат товарлари бўйича йиғилган солиқларни қандай тақсимлаш бўйича имтиёзларини яратиш, шунингдек, давлат харажатлари таркиби тўғрисида маълумот бериш солиқ тўловчилар тўлаш учун етарли деб ҳисоблаган солиқ ставкасига таъсир қиладими ёки йўқлигини текширишга қаратилган сўров эксперименти натижаларини хабар қиламиз. Биз маълумотларнинг тегишли солиқ ставкаси даражасига ҳеч қандай таъсир кўрсатмаслигини аниқлаймиз. Бироқ, солиқ тўловчилар давлат товарлари ва хизматларини молиялаштириш учун солиқ тушумларидан қандай фойдаланиш бўйича ўз афзалликларини билдирганда, юқори солиқ юкини қабул қилишга тайёр.

  • Read count23
  • Date of publication28-07-2023
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages230-236
Ўзбек

Мақолада солиқ юки кўрсаткичининг аҳамияти, Ўзбекистонда иқтисодий хатти-ҳаракатлар ва натижаларни шакллантиришда солиқ сиёсатининг аҳамиятини кўрсатади. Улар юқори солиқ ставкалари, мураккаб қоидалар ва паст солиқ ахлоқи тадбиркорлик фаоллиги ва ривожланишига жиддий тўсиқ бўлиши жиҳатдан ўрганилган ҳамда илмий хулоса ва таклифлар шакллантирилиб, солиқ юкини ҳисоблаш йўналишлари назарда тутилган. Биз солиқ тўловчиларнинг миллий давлат товарлари бўйича йиғилган солиқларни қандай тақсимлаш бўйича имтиёзларини яратиш, шунингдек, давлат харажатлари таркиби тўғрисида маълумот бериш солиқ тўловчилар тўлаш учун етарли деб ҳисоблаган солиқ ставкасига таъсир қиладими ёки йўқлигини текширишга қаратилган сўров эксперименти натижаларини хабар қиламиз. Биз маълумотларнинг тегишли солиқ ставкаси даражасига ҳеч қандай таъсир кўрсатмаслигини аниқлаймиз. Бироқ, солиқ тўловчилар давлат товарлари ва хизматларини молиялаштириш учун солиқ тушумларидан қандай фойдаланиш бўйича ўз афзалликларини билдирганда, юқори солиқ юкини қабул қилишга тайёр.

Русский

в статье показана важность показателя налоговой нагрузки, важность налоговой политики в формировании экономического поведения и результатов в Узбекистане. Они изучаются таким образом, что высокие налоговые ставки, сложные правила и низкая налоговая этика являются серьезным препятствием для предпринимательской деятельности и развития, а также формулируются научные выводы и предложения и предусматриваются направления расчета налоговой нагрузки. Мы сообщаем о результатах эксперимента по опросу, направленного на проверку того, влияет ли создание льгот налогоплательщикам в отношении распределения налогов, собираемых на национальные общественные блага, а также предоставление информации о структуре государственных расходов на налоговую ставку, которую налогоплательщики считают достаточной для уплаты. Мы определяем, что эти данные не оказывают никакого влияния на уровень соответствующей налоговой ставки. Однако налогоплательщики готовы смириться с более высоким налоговым бременем, когда они выражают свое предпочтение в отношении того, как использовать налоговые поступления для финансирования общественных благ и услуг.

English

Annotation: the article shows the importance of the indicator of tax burden, the importance of tax policy in the formation of economic behavior and results in Uzbekistan. They are studied in such a way that high tax rates, complex rules and low tax ethics are a serious obstacle to entrepreneurial activity and development, and scientific conclusions and proposals are formulated and directions for calculating the tax burden are envisaged. We report the results of a survey experiment aimed at checking whether the creation of taxpayer benefits on how to distribute taxes collected on national public goods, as well as providing information on the composition of government spending, affects the tax rate that taxpayers consider sufficient to pay. We determine that the data does not have any effect on the level of the corresponding tax rate. However, taxpayers are willing to accept a higher tax burden when they express their preference for how to use tax revenues to fund public goods and services.

Author name position Name of organisation
1 Nasimov R.A. ---- Toshkent davlat iqtisodiyot universitet
Name of reference
1 HuffPost, (2014) Most Americans Have No Clue How Their Tax Dollars Are Spent. Retrieved. https://www.huffingtonpost.com/casey-bond/most-americans-have-income-tax_b_5030333.html. (Accessed 20 January 2018).
2 Kirchler, E. (2007) The Economic Psychology of Tax Behavior. Cambridge University Press, Cambridge, UK.
3 Li, S.X., Eckel, C.C., Grossman, P.J., Brown, T.L., (2011). Giving to government: voluntary taxation in the lab. J. Publ. Econ. 95 (9), 1190–1201.
4 Torgler, B., Schneider, F., (2009) The impact of tax morale and institutional quality on the shadow economy. J. Econ. Psychol. 30 (2), 228–245.
5 Акбаров Д., Маматқулов Ш. “Ўзбекистондаги солиқ маънавияти: эмпирик таҳлил”. https://www.oecd.org/ctp/tax-global/what-drives-tax-morale.pdf
6 Исаев, Ф. (2021). Солиқ юкини аниқлаш методикасини тaкoмиллaштириш. Iqtisodiyot Va taʼlim, (6), 86–91. https://doi.org/10.55439/ECED/vol_iss6/a286
7 Қўчқоров А. (2011) “Солиқ ислоҳотининг Ўзбекистондаги тадбиркорлик муҳитига таъсири таҳлили”. September European Journal of Business and Economics 3 DOI:10.12955/ejbe.v3i0.113
8 Назаров М., Охунов М. ва Абдуллаев Ф. (2021) “Ўзбекистон Республикасида солиқ тўлашдан бўйин товлаш ҳолатларини баҳолаш: Кичик ва ўрта корхоналарни ўрганиш бўйича далиллар. https://www.adb.org/publications/asia-sme-monitor-2021-volume-2
9 Насруллоев Ҳ. Солиқ маъмурчилигига замонавий ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш орқали солиқ базасини кенгайтириш истиқболлари (PhD) илмий даражасини олиш учун ёзилган дисс. автореферати. – Тошкент, 2023.
10 Нормурзаев, У. (2023). Солиқ имтиёзлари бериш тартибини такомиллаштириш масалалари. Iqtisodiyot Va taʼlim, 24(1), 334–339. https://doi.org/10.55439/ECED/vol24_iss1/a51
11 Нормурзаев, У. (2023). Янги Ўзбекистон тараққиёт стратегияси доирасида молия бозорининг долзарб муаммолари тадбиркорликни тенг рақобат шароитларини яратиш ҳамда яширин иқтисодиёт улушини қисқартириш йўлари. https://inlibrary.uz/index.php/financial-marketgrowth/article/view/19032
12 Нормурзаев, У. (2023). Яширин иқтисодиётни камайтиришда солиқ органларининг аҳамияти. Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 1(2), 215–221. Retrieved from https://eitt.uz/index.php/eitt/article/view/66
13 Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги ҳузуридаги Солиқ қўмитаси маълумотлари. www.soliq.uz
Waiting