Акциз солиғи фискал сиёсатда ҳал қилувчи роль ўйнайди, истеъмол шаклларига, бозор ҳатти-ҳаракатларига ва даромадларни шакллантиришга таъсир қилади. Мақолада акциз солиғининг иқтисодий асослари, уларни ҳисоблаш методологияси ва уларнинг турли манфаатдор томонларга ва умуман иқтисодиётга таъсирини баҳолашнинг таҳлилий асослари кўриб чиқилди ва хулосалар шакллантирилди.
Акциз солиғи фискал сиёсатда ҳал қилувчи роль ўйнайди, истеъмол шаклларига, бозор ҳатти-ҳаракатларига ва даромадларни шакллантиришга таъсир қилади. Мақолада акциз солиғининг иқтисодий асослари, уларни ҳисоблаш методологияси ва уларнинг турли манфаатдор томонларга ва умуман иқтисодиётга таъсирини баҳолашнинг таҳлилий асослари кўриб чиқилди ва хулосалар шакллантирилди.
Акцизный налог играет решающую роль в налогово-бюджетной политике, влияя на структуру потребления, поведение рынка и формирование доходов. В статье рассмотрены экономические основы акцизов, методика их расчета и аналитическая основа оценки их воздействия на различные заинтересованные стороны и экономику в целом и сделаны выводы.
Excise tax plays a decisive role in fiscal policy, influencing consumption patterns, market behavior and income generation. In the article, the economic basis of excise tax, the methodology of their calculation and the analytical basis of assessing their impact on various interested parties and the economy as a whole were considered and conclusions were drawn.
| № | Author name | position | Name of organisation |
|---|---|---|---|
| 1 | Juralov N.. | -- | Toshkent davlat iqtisodiyot universitet |
| № | Name of reference |
|---|---|
| 1 | Akkaya, S., & Aktuğ, M. (2021). An Analysis Concerning the Theoretical Grounds and Evolution of Excise Taxes. Maliye Çalışmaları Dergisi. https://doi.org/10.26650/mcd2021- 884927. |
| 2 | Barron, J., Blanchard, K., & Umbeck, J. (2004). An Economic Analysis of a Change in an Excise Tax. The Journal of Economic Education, 35, 184 - 196. https://doi.org/10.3200/JECE.35.2.184- 196. |
| 3 | Bhatti M. A., Isayev F. Evaluating the Effectiveness of Mandatory IFRS Adoption in Enhancing Transparency and Governance in Saudi Arabia //Cuadernos de Economía. – 2023. – Т. 46. – №. 132. – С. 110-119. |
| 4 | Frey, B. (2002). EXCISE TAXES: ECONOMICS, POLITICS AND PSYCHOLOGY. . https://doi.org/10.1093/0199278598.003.0008. |
| 5 | Fedosimov, B. (2020). Theoretical and methodological substantiations of the introduction of a single tax in the history of the development of tax systems of the world as a reserve for optimizing and simplifying the tax system of the Russian Federation. Scientific Review Theory and Practice. https://doi.org/10.35679/2226-0226-2020-10-11-2845-2858 |
| 6 | Iadrennikova, E. (2017). Prospects of Introduction of Excise Tax on Sugar Sweetened Beverages in Russia. 295-301. https://doi.org/10.15405/EPSBS.2017.07.02.38. |
| 7 | Isaev, F. I. (2021). Tax Policy of the Republic of Uzbekistan. International Journal of Management IT and Engineering, 11(8), 1-9. |
| 8 | Isaev, F. (2021). Advantages of applying tax incentives in the conditions of economic crisis. International Journal of Marketing and Technology, 11(8), 15-25. |
| 9 | Ikromovich, I. F. (2022). Analysis of resource taxes based on tax analysis technique. International Journal of Management IT and Engineering, 12(12), 65-71. |
| 10 | Gody, B., & Lysenko, Y. (2021). Formation of a System of Excise Taxes in the Central Asian Outskirts of the Russian Empire (second half of the 19th – early 20th centuries). Bylye Gody. https://doi.org/10.13187/bg.2021.4.1814. |
| 11 | Khamdamov, S. J., Usmanov, A. S., Abdulazizova, O., Isaev, F., Kholbaev, N., Makhmudov, S., & Kholbaeva, S. (2022, December). ECONOMETRIC MODELING OF CENTRAL BANK REFINANCING RATE IN UZBEKISTAN. In Proceedings of the 6th International Conference on Future Networks & Distributed Systems (pp. 253-257). |
| 12 | Laffer, A. (2016). Handbook of Tobacco Taxation: Theory and Practice (Economic Theory of Taxation) [Руководство По Налогообложению Табачных Изделий: Теория И Практика (Экономическая Теория Налогообложения)]. Economic Policy, 5, 50-67. https://doi.org/10.18288/1994-5124-2016-5-03. |
| 13 | Rolph, E. (1952). A Proposed Revision of Excise-tax Theory. Journal of Political Economy, 60, 102 - 117. https://doi.org/10.1086/257173. |
| 14 | William J. Congdon, Jeffrey R. Kling, and Sendhil Mullainathan (2009) Behavioral Economics and Tax Policy https://www.brookings.edu/articles/behavioral-economics-and-tax-policy/ |
| 15 | Исаев, Ф. (2023). Солиқ текширувлари: аудит самарадорлиги таҳлили. Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар, 11(1), 394–401. https://doi.org/10.55439/EIT/vol11_iss1/a42 |
| 16 | Исаев, Ф. (2022). Йирик корхоналар мисолида сoлиқ йиғилувчaнлиги кўрcaткичини таҳлил қилиш методикасини такомиллаштириш. Iqtisodiyot Va taʼlim, 24(1), 317–326. Retrieved from https://cedr.tsue.uz/index.php/journal/article/view/955 |
| 17 | Исаев Ф. Аудит самарадорлигининг назарий-амалий талқини //Приоритетные направления, современные тенденции и перспективы развития финансового рынка. – 2023. – С. 359-361. |
| 18 | Исаев, Ф. (2023). Солиқ юкини камайтиришда солиқ таҳлилининг таъсирига оид назарий мулоҳазалар. International Journal of Economics and Innovative Technologies, 11(2), 415–421. https://doi.org/10.55439/EIT/vol11_iss2/i41 |
| 19 | Исаев Ф. И. Солиқ текширувларини рақамлаштириш зарурияти.“ //Бизнес-эксперт” илмий журнали. – 2021. – Т. 6. – С. 52-54. |
| 20 | Исаев, Ф. (2023). Солиқларнинг фаровонликка таъсири назарияси. "Milliy Iqtisodiyotni Isloh Qilish Va Barqaror Rivojlantirish istiqbollari" Respublika Ilmiy-Amaliy Konferensiyasi Materiallari to‘plami., 206–208. Retrieved from https://conference.tsue.uz/index.php/article/article/view/393 |
| 21 | Исаев, Ф. (2023). Сoлиқ тaҳлили - иқтисодий таҳлилнинг таркибий қисми. Nashrlar. Retrieved from https://e-itt.uz/index.php/editions/article/view/35 |
| 22 | Исаев, Ф. (2021). Солиқ юкини аниқлаш методикасини тaкoмиллaштириш. Iqtisodiyot Va taʼlim, (6), 86–91. https://doi.org/10.55439/ECED/vol_iss6/a286 |
| 23 | Исаев, Ф. (2023). Солиқ ислоҳотларининг таъсирини таҳлил қилиш. Iqtisodiy Taraqqiyot Va Tahlil, 1(6), 155–161. https://doi.org/10.60078/2992-877X-2023-vol1-iss6- pp155-161 |
| 24 | Исаев, Ф. (2023). Молиявий ҳисобот сифатини оширишда солиққа тортиш, мустақил аудит ва ички назоратнинг ўрни. Iqtisodiy Taraqqiyot Va Tahlil, 1(7), 305–310. https://doi.org/10.60078/2992-877X-2023-vol1-iss7-pp305-310 |
| 25 | Исаев, Ф. (2023). Солиқ ислоҳотларининг таъсирини таҳлил қилиш. Iqtisodiy Taraqqiyot Va Tahlil, 1(6), 155–161. https://doi.org/10.60078/2992-877X-2023-vol1-iss6- pp155-161 |
| 26 | Исаев, Ф. (2023). Солиқ ислоҳотлари ва уларнинг оқибатларини баҳолаш. Nashrlar, 1(2), 59–62. Retrieved from https://e-itt.uz/index.php/editions/article/view/421 |
| 27 | Исаев, Ф. (2023). Солиқ таҳлилини фискал сиёсат самарадорлигига таъсир қилиш усуллари. Nashrlar, 1(1), 128–131. https://doi.org/10.60078/2023-vol1-iss1-pp128-131 |
| 28 | Исаев, Ф. (2024). Рақамли молиявий активларни солиққа тортиш масалалари. Iqtisodiy Taraqqiyot Va Tahlil, 2(1), 352–360. Retrieved from https://eitt.uz/index.php/eitt/article/view/632 |
| 29 | Исаев, Ф. (2024). Рақамли иқтисодиёт шароитида солиқ таҳлилининг методологик ёндашувлари. Nashrlar, 156. Retrieved from https://eitt.uz/index.php/editions/article/view/66 |