Ushbu tadqiqotda, tashqi iqtisodiy faoliyat koʻrsatkichlarining tahlili va yigʻilgan maʼlumotlar asosida Respublikamizning 2010-2023-yillardagi eksport hajmi dinamikasini baholandi. Dinamika qatorlarini tahlil qilishda qoʻllaniladigan: mutlaq oʻsish yoki kamayish, oʻsish yoki kamayish surʼati; qoʻshimcha oʻsish yoki kamayish surʼati bir foizli qoʻshimcha oʻsish yoki kamayishni mutlaq qiymatining statistik tahlil koʻrsatkichlaridan foydalandi. Eksport dinamika qatorlarini muntazam ravishda tahlil qilish qilish zarurati kelajakda yuzaga kelishi mumkin boʻlgan muammolarni oldini olishga yordam beradi.
Ushbu tadqiqotda, tashqi iqtisodiy faoliyat koʻrsatkichlarining tahlili va yigʻilgan maʼlumotlar asosida Respublikamizning 2010-2023-yillardagi eksport hajmi dinamikasini baholandi. Dinamika qatorlarini tahlil qilishda qoʻllaniladigan: mutlaq oʻsish yoki kamayish, oʻsish yoki kamayish surʼati; qoʻshimcha oʻsish yoki kamayish surʼati bir foizli qoʻshimcha oʻsish yoki kamayishni mutlaq qiymatining statistik tahlil koʻrsatkichlaridan foydalandi. Eksport dinamika qatorlarini muntazam ravishda tahlil qilish qilish zarurati kelajakda yuzaga kelishi mumkin boʻlgan muammolarni oldini olishga yordam beradi.
В данном исследовании на основе анализа показателей внешнеэкономической деятельности и собранных данных оценена динамика объемов экспорта нашей Республики в 2010-2023 годах. При анализе динамики используются ряды: абсолютное увеличение или уменьшение, скорость увеличения или уменьшения; В качестве показателя дополнительного роста или уменьшения используются показатели статистического анализа абсолютной величины одного процента дополнительного увеличения или уменьшения. Необходимость регулярного анализа рядов динамики экспорта поможет предотвратить проблемы, которые могут возникнуть в будущем.
The research, based on the analysis of foreign economic activity indicators and the collected data, evaluated the dynamics of export volumes of our Republic in 2010-2023. Used in the analysis of dynamics series: absolute increase or decrease, rate of increase or decrease; the rate of additional growth or decrease used statistical analysis indicators of the absolute value of one percent additional increase or decrease. The need to regularly analyze the export dynamics series will help prevent problems that may arise in the future.
| № | Author name | position | Name of organisation |
|---|---|---|---|
| 1 | Abdujalilova B.B. | -- | Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Statistika agentligi kadrlar malakasini oshirish va statistik tadqiqotlar instituti |
| № | Name of reference |
|---|---|
| 1 | Alok Kumar Yadav, (2024) Utpal Chatto padhyay, Determinants of Indiaʼs cotton export performance: An empirical analysis, International Economics, Volume 179, 100521, ISSN 2110- 7017, https://doi.org/10.1016/j.inteco.2024.100521. (https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2110701724000441). |
| 2 | Axborotnoma (2023) Oʻzbekiston Respublikasining ijtimoiy-iqtisodiy holati, Tashqi iqtisodiy faoliyat axborotnomasi. |
| 3 | Gʻafurov U.V., Mamaraximov B.E., Sharipov Q.B., Otaboyev F.O. (2019) Zamonaviy iqtisodiy nazariyalar. — Oʻzbekiston Respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi –T.: «YANGI NASHR»,. -315 bet. ISBN: 978-9943-05-691-6 |
| 4 | Gertner, R.K., Gertner, D., Guthery, D., (2007). The implications of export performance measurement for the significance of the determinants of export performance: an empirical investigation of Brazilian firms. J. Global Market. 20 (1), 21–38. https://doi.org/10.1300/J042v20n01_03. |
| 5 | Huda Al Besher (2021) Trade Flow and Nation Brand Distance: A Structural Gravity Model Approach A thesis submitted to the Faculty of Business and Law in fulfilment of the requirements for the degree of doctor of philosophy in business management at The British University in Dubai April. |
| 6 | Jinchao Huang, Shuang Meng, Jiajie Yu, Xing Zhang, (2024) Distribution of export size, Pareto exponent and financial crisis, Research in International Business and Finance, Volume 71, 2024, 102465, ISSN 0275-5319 https://doi.org/10.1016/j.ribaf.2024.102465. |
| 7 | Lages, L.F., (2000). A conceptual framework of the determinants of export perform. |
| 8 | Mukherjee, S., Mukherjee, S., (2012). Overview of Indiaʼ export performance: Trends and drivers. IIM Bangalore Research Paper 363. https://doi.org/10.2139/ ssrn.2116269. |
| 9 | Pablo D Fajgelbaum, (2020) Labour Market Frictions, Firm Growth, and International Trade, The Review of Economic Studies, Volume 87, Issue 3, May, Pages 1213– 1260, https://doi.org/10.1093/restud/rdz063 |
| 10 | Qaror (2019) Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Sh. Mirziyoyevning 24.05.2019y. PQ-4337- son “Eksport faoliyatini moliyalashtirish va sugʻurta himoyasi mexanizmlarini kengaytirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi qarori. |
| 11 | Qaror (2020) Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Sh. Mirziyoyevning 07.05.2020 y. PQ-4707 sonli “Eksport faoliyatini yanada qoʻllab-quvvatlash chora-tadbirlari toʻgʻrisida qarori. |
| 12 | Santos, F., Dias, A., ´ Pereira, L., Costa, R., Gonçalves, R., (2023). Exploring the determinants of wine export performance. Analyzing the importance of noneconomic performance. Academia. Rev. Latinoam. Adm. 36 (1), 23–38. https://doi.org/10.1108/ARLA-07-2022-0148. (https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0275531924002587) |
| 13 | Soatov N.M., Nabiev H.Gʻ., Nabiev D.H., Tillaxoʻjayeva G.N. (2011) “Statistika” darslik – Toshkent |
| 14 | Vaxabov A.V., Tadjibayeva D.A., Xajibakiyev Sh.X. (2015) “Jahon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar darslik”, Toshkent |
| 15 | Vyacheslav Leonidovich Somov, Mikhail Nikolaevich Tolmachyov, Aleksander Pavlovich Tsypin; (2019) Вестник СГСЭУ. № 2 (76); Статистический Анализ Влияния Внешней Торговли На Экономику Регионa |