121

Hozirgi paytda matn muayyan ijtimoiy hodisa va tajriba mahsuli sifatida tilshunoslikning asosiy tadqiqot obyektiga aylangan. Aynan matnning kommunikatsiya jarayoniga ta’siri masalasi haligacha chuqur va yetarlicha tadqiq etilmagan. Biz bolalar nashrlaridagi materiallar matni tahlili orqali mediamatnlarning o‘ziga xos xususiyatlari va talablarini o‘rganishga harakat qildik. Tadqiqotning maqsadi O‘zbekistonda bolalar jurnalistikasining kommunikativ va kontekstual xususiyatlarini ochib berish, bolalar auditoriyasiga mo‘ljallangan jurnalistik asarlarda kommunikativpragmatik yondashuvning afzalliklarini ko‘rsatish, kontekstual aloqadorlik uslublarini tadqiq etishdan iborat. Maqolada bolalar jurnalistikasi nashrlarining kommunikativ ta’sirini kuchaytirish usullari, uslublari bolalar mavzulariga ixtisoslashgan ommaviy axborot vositalari mutaxassislarining malakasini oshirish, maqola mavzusi bo‘yicha ma’ruza va amaliy mashg‘ulotlar, o‘quv-uslubiy qo‘llanmalar, jurnalistlar malaka oshirish kurslari uchun materiallar tayyorlashga oid amaliy natijalar ko‘rsatilgan. Maqolaning ilmiy yangiligini kontentning kommunikativ ta’sirini kuchaytirish va uni bolalar auditoriyasi uchun mo‘ljallangan materiallarda taqdim etishda bolalar rivojlanishining har bir davrga taalluqli o‘ziga xos kognitiv, rivojlantiruvchi, ta’limiy, tarbiyaviy, intellektual va ijodkorlik salohiyatini shakllantiruvchi xususiyatlarni ifoda etuvchi maxsus axborot makonini yaratish samaradorligiga asoslangani tashkil etadi.

  • Read count 121
  • Date of publication 05-10-2024
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages51–70
English

Text as a product of a certain social phenomenon and experience has become the main object of research in linguistics. The study attempts to study the features and requirements of media texts through the analysis of children's publication materials. The purpose of the research is to reveal the communicative and contextual features of children's journalism in Uzbekistan, to show the advantages of the communicative-pragmatic approach in journalistic works aimed at the children's audience, investigate the methods of contextual communication. The article presents methods, techniques for enhancing the communicative impact of children's journalism publications, professional development for media professionals specializing in children's topics, lectures and practical classes on the topic of the article, teaching materials, practical results of preparing materials for professional development courses for journalists. The scientific novelty of the article is based on the effectiveness of creating a special information space that expresses the specific features of the cognitive, developmental, educational, upbringing, intellectual and creative potential of children's development, relating to each period, while strengthening the communicative impact of the content and its presentation in the materials intended for the children's audience. its presentation in the materials intended for the children's audience.

Ўзбек

Hozirgi paytda matn muayyan ijtimoiy hodisa va tajriba mahsuli sifatida tilshunoslikning asosiy tadqiqot obyektiga aylangan. Aynan matnning kommunikatsiya jarayoniga ta’siri masalasi haligacha chuqur va yetarlicha tadqiq etilmagan. Biz bolalar nashrlaridagi materiallar matni tahlili orqali mediamatnlarning o‘ziga xos xususiyatlari va talablarini o‘rganishga harakat qildik. Tadqiqotning maqsadi O‘zbekistonda bolalar jurnalistikasining kommunikativ va kontekstual xususiyatlarini ochib berish, bolalar auditoriyasiga mo‘ljallangan jurnalistik asarlarda kommunikativpragmatik yondashuvning afzalliklarini ko‘rsatish, kontekstual aloqadorlik uslublarini tadqiq etishdan iborat. Maqolada bolalar jurnalistikasi nashrlarining kommunikativ ta’sirini kuchaytirish usullari, uslublari bolalar mavzulariga ixtisoslashgan ommaviy axborot vositalari mutaxassislarining malakasini oshirish, maqola mavzusi bo‘yicha ma’ruza va amaliy mashg‘ulotlar, o‘quv-uslubiy qo‘llanmalar, jurnalistlar malaka oshirish kurslari uchun materiallar tayyorlashga oid amaliy natijalar ko‘rsatilgan. Maqolaning ilmiy yangiligini kontentning kommunikativ ta’sirini kuchaytirish va uni bolalar auditoriyasi uchun mo‘ljallangan materiallarda taqdim etishda bolalar rivojlanishining har bir davrga taalluqli o‘ziga xos kognitiv, rivojlantiruvchi, ta’limiy, tarbiyaviy, intellektual va ijodkorlik salohiyatini shakllantiruvchi xususiyatlarni ifoda etuvchi maxsus axborot makonini yaratish samaradorligiga asoslangani tashkil etadi.

Русский

В настоящее время текст как продукт определенного социального явления и опыта стал основным объектом исследования в лингвистике. Именно вопрос влияния текста на процесс коммуникации до сих пор глубоко и недостаточно изучен. Мы попытались изучить особенности и требования медиатекстов посредством анализа текста материалов детских изданий. Целью исследования является раскрытие коммуникативных и контекстуальных особенностей детской журналистики в Узбекистане, показать преимущества коммуникативно-прагматического подхода в журналистских произведениях, ориентированных на детскую аудиторию, исследовать методы контекстуального общения. В статье представлены методы, приемы повышения коммуникативного воздействия изданий детской журналистики. Научная новизна статьи основана на эффективности создания специального информационного пространства, выражающего специфические особенности когнитивного, развивающего, образовательного, воспитательного, интеллектуального и творческого потенциала детей, относящиеся к каждому периоду взросления, при усилении коммуникативного воздействия контента и его представлении в материалах, предназначенных для детской аудитории.

Author name position Name of organisation
1 MIRZAYEVA N. . Filologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), dotsent O‘zbek tili va adabiyoti kafedrasi O‘zbekiston jurnalistika va ommaviy kommunikatsiyalar universiteti
Name of reference
1 Abduazizova N. O‘zbekiston jurnalistikasi tarixi. — Toshkent: Akademiya, 2008. — 192 b.
2 Abdullayeva N.B. Zamonaviy o‘zbek matbuoti dizaynining estetik xususiyatlari. Falsafa fan.nom. diss... — T., 2010. — 139 b.
3 Barakayev R. XX asr boshlaridagi o‘zbek bolalar adabiyoti va Abdulla Avloniy ijodi: filol.fan.nomz.diss... — T., 1994. —166 b.
4 Ворошилов В.В. Журналистика. Базовый курс / В.В.Ворошилов. — СПб.: Михайлова В.А., 2005. — 446 c.
5 David Abrahamson, Marcia R. Prior-Miller. The Routledge Handbook of Magazine Research. — USA.: Routledge, 2017. — 670 p.
6 Do‘stqorayev B. O‘zbekiston jurnalistikasi tarixi. — Toshkent: G‘afur G‘ulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti, 2009. —380 b.
7 Фролова С. В. Российские периодические издания для детей: обзор и классификация / С. В. Фролова // — Начальная школа. — 2003. — № 1. — С. 108-113.
8 Jamilova B. O‘zbek bolalar publitsistikasi va uning rivojlanish tamoyillari: Filol. fan. nomz. diss... — Toshkent: 2004. — 280 b.
9 Жукова Д.А. Влияние детской журналистики и СМИ на групповое и индивидуальное сознание детей. Автореф. дисс.канд. филос. наук. — Краснодар, Краснодарский университет МВД России, 2012. — 23. — URL: https://search.rsl.ru/ru/record/01005047152
10 Jamilova B. O‘zbek bolalar publitsistikasi va uning rivojlanish tamoyillari: Filol. fan. nomz. diss. avtoref. — Toshkent: 2004. — 23 b.
11 Judith S. Children’s Books and Magazines: A Market Study. White Plains, — NY: Knowledge Industry Publications, Inc., 1979. — 236 p.
12 Казак М. Ю. Специфика современного медиатекста [Электронный ресурс] // Современный дискурс-анализ. — 2012. — № 6. — C. 30–41. — URL: http://www.discourseanalysis.org/ada6.pdf
13 Когатько А. Г. Отечественное телевидение для детской аудитории: теория, история, перспективная модель функционирования. Автореферат дисс. канд. филол. наук. — М., 2007. — 249 c.
14 Mirzayeva N.A. Bolalar jurnalistikasining kommunikativ va kontekstual xususiyatlari. Filologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori ilmiy darajasini olish uchun dissеrtatsiyasi. — Toshkent: 2023. — 156 b.
15 Nazira Qurbon. Tahliliy jurnalistika. — Toshkent: Bayoz, 2019. — 58 b.
16 Qosimova N., Toshpo‘latova N. O‘zbekiston OAVda bolalar mavzusini yoritishning nazariy va amaliy asoslari. Oliy o‘quv yurtining jurnalistika fakultetlari talabalari uchun o‘quv-amaliy qo‘llanma. — T., 2014. — 212 b.
17 Рябухина К.А. Сравнительный анализ отечественной детской периодики: аксиологический ракурс: выпускная квалификационная работа: 42.04.02 / К.А. Рябухина. — Белгород, 2018. — 99 с.
18 Ситникова Е. В. Иллюстрация как визуальный компонент контента детских изданий. — URL: https://cyberleninka.ru/article/n/illyustratsiya-kak-vizualnyy-komponentkontenta-detskih-izdaniy
19 Suyumov A., Jumaboyev M. Bolalar adabiyoti. — Toshkent: O‘qituvchi, 1995. — 224 b.
20 Светловская Н.Н. Детская книга и детское чтение. — М,: Академия, 1999. — 243 c.
21 Смирнова Е.О. Детская психология. Учебник. — Владивосток: Владос, 2008. — 366 c.
22 To‘xtayeva N. Istiqlol davri o‘zbek bolalar she’riyatining yetakchi xususiyatlari: Filol. fan. bo‘yicha falsafa doktori (PhD)diss. avtoref. — Toshkent: 2019. — 14 b.
23 Turdiyeva K. Hozirgi o‘zbek bolalar she’riyatida ma’naviyat masalasi: Filol.fan.nomz.diss... — Toshkent: 1994. — 148 b.
24 Yunusov M.A. Mustaqillik davrida O‘zbekistonda bolalar jurnalistikasining taraqqiyoti: yutuqlar, muammolar va yechimlar (bosma nashrlar misolida). Filol. fan bo‘yicha falsafa doktori (PhD) diss. — Toshkent: 2020. — 128 b.
25 Зылевич Д. П. Редакторская подготовка изданий для детей: учеб. пособие для студентов специальности «Издательское дело» / Д. П. Зылевич. – Минск: БГТУ, 2012. — 210 c.
26 Sharon R. Mazzarella. 20 QuestionsaboutYouth&theMedia. — U.S.A. NewYork, 2007. — 316 p.
27 Чуков П. И. Специализированные газеты как тип издания: дис... канд. филол. наук: 10.01.10 / Чуков Павел Игоревич. — Ростов нa Дoну, 2004. — 26 c.
28 Чуковский К. Матерям о детских журналах / К.Чуковский. — СПб.: Наука, 1911. — 103 c.
29 https://studfile.net/preview/7814337/page:47/
Waiting