Мовороуннаҳр диёридан ислом илмлари борасида кўплаб олимлар етишиб чиқан. Улар тафсир, ҳадис, калом, тасаввуф, фиқҳ соҳалари ривожланишида Насаф, Кеш, Самарқанд, Бухоро шаҳарларида ўзига хос услубларни ишлаб чиқиб, дунёнинг илм-фан тараққий этган марказлари қаторида саналишига сабабчи бўлишган. Шундай олимлардан бири Ҳаким Самарқандийдир. Мазкур мақолада мотуридия таълимотининг асосчиси Абу Мансур Мотурудийнинг дастлабки шогирдларидан бири бўлган Абул Қосим Ҳаким Самарқандийнинг ҳаёти, фаолияти, илмий мероси ҳамда унинг шоҳ асари бўлмиш “Китоб ас-савод ал-аъзам” асарининг манбашунослик таҳлили берилган. Шунингдек, Самарқанддан қадимда жуда кўп алломалар етишиб чиққани нуқтаи назаридан шаҳарнинг ўзи ва унда мотуридия мактабининг тарих саҳнасида пайдо бўлган давр аҳамиятлидир. Бундан ташқари мақолада Имом Мотуридий Ҳаким Самарқандий билан бирга мотуридия ақидавий таълимотининг дастлабки пойдеворини яратиб, кейинчалик Самарқандда калом илми шаклланиши ва ривожланишига ўз ҳиссаларини қўшишганини ўрганилади. Шу билан бир қаторда олимнинг шоҳ асари “Китаб ас-савод ал-аъзам” асари бўлиб, у IX–Х асрлардаги Мовароуннаҳр ҳанафийларининг илоҳиёт масалаларига оид қарашларини акс эттиради.
Мовороуннаҳр диёридан ислом илмлари борасида кўплаб олимлар етишиб чиқан. Улар тафсир, ҳадис, калом, тасаввуф, фиқҳ соҳалари ривожланишида Насаф, Кеш, Самарқанд, Бухоро шаҳарларида ўзига хос услубларни ишлаб чиқиб, дунёнинг илм-фан тараққий этган марказлари қаторида саналишига сабабчи бўлишган. Шундай олимлардан бири Ҳаким Самарқандийдир. Мазкур мақолада мотуридия таълимотининг асосчиси Абу Мансур Мотурудийнинг дастлабки шогирдларидан бири бўлган Абул Қосим Ҳаким Самарқандийнинг ҳаёти, фаолияти, илмий мероси ҳамда унинг шоҳ асари бўлмиш “Китоб ас-савод ал-аъзам” асарининг манбашунослик таҳлили берилган. Шунингдек, Самарқанддан қадимда жуда кўп алломалар етишиб чиққани нуқтаи назаридан шаҳарнинг ўзи ва унда мотуридия мактабининг тарих саҳнасида пайдо бўлган давр аҳамиятлидир. Бундан ташқари мақолада Имом Мотуридий Ҳаким Самарқандий билан бирга мотуридия ақидавий таълимотининг дастлабки пойдеворини яратиб, кейинчалик Самарқандда калом илми шаклланиши ва ривожланишига ўз ҳиссаларини қўшишганини ўрганилади. Шу билан бир қаторда олимнинг шоҳ асари “Китаб ас-савод ал-аъзам” асари бўлиб, у IX–Х асрлардаги Мовароуннаҳр ҳанафийларининг илоҳиёт масалаларига оид қарашларини акс эттиради.
| № | Author name | position | Name of organisation |
|---|---|---|---|
| 1 | Muhammadjon A.. | Doctor of philosophy PhD | Doctor of Philosophy (PhD) in Islamic studies, Doctoral Student of the International Islamic Academy of Uzbekistan. A.Kadiri str. 11, 100011, Tashkent |
| № | Name of reference |
|---|---|
| 1 | Комилхон Каттаев. (2018). Калом илми ва мотуридия равияси алломалари. Тошкент. Qaqnus media. |
| 2 | Ҳамавий Шиҳобуддин Абу Абдуллоҳ Ёқут ибн Абдуллоҳ Бағдодий. (1906). Муъжам ал-булдон. Ж. 8. / Аҳмад Ножи ал-Жамолий нашри. Қоҳира. |
| 3 | Бартольд В.В. (1963). История культурной жизни Туркестана. Избр. соч., Т. II. Ч. 1. Москва: Издательство восточной литературы. |
| 4 | Абдулкарим Самъоний. (1962). Ал-Ансоб // Абдурраҳмон ибн Муъаллимий. Ҳайдаробод: Доирату-л-маъорифи-л-Усмония. Ж.13. |
| 5 | Муҳаммадаминов С. (2012). Абу Ҳафс Насафийнинг “Матлаъ ан-Нужум ва мажмаъ ал-улум” асари ва унинг Марказий Осиё ислом илмлари ривожида тутган ўрни (XI аср охири – XII аср ўрталари): тар.фан. номз. .... дис. автореф. Тошкент. |
| 6 | Оқилов С. (2020). Aбу Мансур ал-Мотуридий илмий мероси ва мотуридия таълимоти”. Монография. Тошкент: “Ҳилол-Нашр”. |
| 7 | Улрих Рудолф. (2002). Ал-Мотуридий ва Самарқанд суннийлик илоҳиёти. (қисқартирилган нашр) // таржимонлар: Раъно Қобулова ва Ғанижон Маҳмудов. Тошкент. Нашриёти кўрсатилмаган. |
| 8 | Ҳаким Самарқандий. (1872). Aс-Савод ал-Aъзам”. Тошбосма. Истанбул. |
| 9 | Ҳожи Халифа. (1941). Кашфу-з-зунун. Ж. 2. Байрут. Дору-л-фикр. |