9

Tadqiqot arab tilida “Ismlarning nasb holati”  ya’ni  so’zlarning tushum kelishigida kelishi va ularning xususiyatlari o’rganadi. Maqolada so’zlarning tushum kelishigi Ziyoviddin Makkiy Xorazmiy “Kifayatu-n-nahv fi ilmi-l-e’rāb” asarida keltirilgan malumotlar asosida o’rganiladi. Bu asar kalsssik asar ekanligini hisobga olib uning tushum kelishigi borasidagi qarashlari boshqa zamonaviy nahvshunoslarining yondashuvi bilan qiyoslanadi.

Tadqiqotning maqsadi  asarda keltirilgan tushum kelishigi haqidagi qoidalarni tahlil qilish va ularni o’zbek tilidagi ifodalarini berib, mavzuni kengaytirish.  

  • Read count 9
  • Date of publication 10-03-2025
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages407-419
English

This research explores the "accusative case of nouns" in Arabic, specifically the occurrences and characteristics of words in the accusative case. The article examines the accusative case of words based on information presented in Ziyoviddin Makkiy Khorazmiy's work "Kifayatu-n-nahv fi ilmi-l-e'rāb". Given that this work is a classic text, its views on the accusative case are compared with the approaches of other contemporary linguists.

The aim of the research is to analyze the rules of the accusative case presented in the work, providing their expressions in Uzbek and expanding the topic.

Ўзбек

Tadqiqot arab tilida “Ismlarning nasb holati”  ya’ni  so’zlarning tushum kelishigida kelishi va ularning xususiyatlari o’rganadi. Maqolada so’zlarning tushum kelishigi Ziyoviddin Makkiy Xorazmiy “Kifayatu-n-nahv fi ilmi-l-e’rāb” asarida keltirilgan malumotlar asosida o’rganiladi. Bu asar kalsssik asar ekanligini hisobga olib uning tushum kelishigi borasidagi qarashlari boshqa zamonaviy nahvshunoslarining yondashuvi bilan qiyoslanadi.

Tadqiqotning maqsadi  asarda keltirilgan tushum kelishigi haqidagi qoidalarni tahlil qilish va ularni o’zbek tilidagi ifodalarini berib, mavzuni kengaytirish.  

Русский

Данное исследование посвящено изучению "винительного падежа имен" в арабском языке, то есть особенностей употребления слов в винительном падеже. В статье рассматривается винительный падеж слов на основе информации, представленной в произведении Зиявуддина Макки Хорезми "Кифаят ан-нахв фи илм аль-и'раб". Учитывая, что это произведение является классическим, его взгляды на винительный падеж сопоставляются с подходами других современных лингвистов.

Целью исследования является анализ правил винительного падежа, представленных в произведении, с их переводом на узбекский язык и расширением темы.

Author name position Name of organisation
1 Jumaniyazov M.D. Stajyo’r о’qitivchi Toshkent Davlat Sharqshunoslik Universiteti
Name of reference
1 1. Ziyovuddin Makkiy Xorazmiyning «Kifayatu-n-nahv fi ilmi-l-e’rāb» O’zbekiston Respublikasi Fannlar Akademiyasi SHarqshunoslik instituti qo’lyozmalar fondi qolyozma nusxasi 10518-raqam ostida saqlanadi.
2 2. Hamraliev Sherali, Arab tili darsligi; tarkib qoidalari, Movarounnahr nashriyoti,2012-y,-260b).
3 3. ГрандеБ.М. Курс арабской грамматики в сравнительно-историческом освещение. -М., 2001-y. 328¬с.
4 4. Sibawayh, Abu Bishr, Imam of Grammarians. Kitāb Sībawayh fī al-Naḥw (Sibawayh's Book on Grammar), edited and explained by Abd al-Salam Muhammad Harun, Al-Khanji Library, Cairo, 1988, p. 446.
5 5. Sibawayh, Abu Bishr, Imam of Grammarians. Kitāb Sībawayh fī al-Naḥw (Sibawayh's Book on Grammar), Al-Khanji Library, Cairo, 1988, p. 445/1.
6 6. Ibn al-Hajib, al-Allama. Al-Kāfiyah fī al-Naḥw (The Sufficient in Grammar), Beyond the River Library, Tashkent, 2018, p. 217.
7 7. Al-Baquli, Abu al-Hasan Ali ibn al-Husayn (d. 543 AH). Sharḥ al-Lumaʿ lil-Aṣfahānī (Explanation of al-Lumaʿ by al-Aṣfahānī), edited by Ibrahim ibn Muhammad Abu Abah, published by the Department of Culture and Publication, Imam Muhammad ibn Saud Islamic University, 1990, p. 931.
8 8. Al-Sakaki, Imam Abu Yaqub Yusuf ibn Abi Bakr ibn Muhammad, Miftah Al-Ulum, annotated by Naim Zarzur, Dar al-Kutub al-Ilmiyya, Beirut, Lebanon, 1987, p. 621.
9 9. Al-Zamakhshari, Abu al-Qasim Mahmud ibn Umar, edited by Fakhr Salih Qaddara. Al-Mufaṣṣal fī ʿilm al-ʿArabiyya (The Detailed in the Science of Arabic), Dar Ammar, Jordan, 2003, p. 565.
10 10. Ibn Yaish, al-Allama. Sharḥ al-Mufaṣṣal fī Ṣanʿat al-Iʿrāb (Explanation of al-Mufaṣṣal in the Art of Parsing), edited by Dr. Emil Badiʿ Yaʿqub, Dar al-Kutub al-Ilmiyya, Beirut, 2001, p. 462.
11 11. Al-Anbari, Abd al-Rahman ibn Muhammad ibn Ubayd Allah al-Ansari, Abu al-Barakat, Kamal al-Din, edited by Muhammad Bahjat al-Bitar. Asrār al-ʿArabiyya (Secrets of Arabic), al-Taraqqi Press, Damascus, 1377 AH, p. 494.
12 12. Al-Ghalayini, Sheikh Mustafa. Jāmiʿ al-Durūs al-ʿArabiyya (Comprehensive Arabic Lessons), edited by Ali Sulayman Sabara, al-Risala Foundation Publishers, Beirut, Lebanon, 2010, p. 804.
13 13. Al-Khwarizmi, Sadr al-Afadil al-Qasim ibn Husayn, edited by Dr. Abd al-Rahman ibn Sulayman al-Uthaymin. Sharḥ al-Mufaṣṣal fī Ṣanʿat al-Iʿrāb bi-l-Takhmīn, Part Three, Dar al-Gharb al-Islami, Beirut, Lebanon, 1990, p. 358.
Waiting