Ushbu maqolada arab tilidagi rang sinonimlarining lug‘aviy-semantik xususiyatlari, ularning madaniy-lingvistik kontekstdagi konnotativ ma’nolari hamda metaforik (ma’no ko‘chirish) ifodalari tahlil qilinadi. Asosiy ranglardan oq va qora bilan bir qatorda, yashil, qizil, sariq hamda aralash ranglar sohasi bo‘yicha sinonimik qatlamlar ham ko‘rib chiqiladi. Maqolada, xususan, رجل أزهر rajul azhar, شَعر أشمط shaʿr ashmṭ, كبش أملح kabsh amlaḥ kabi birikmalarning leksik-semantik jihatdagi o‘ziga xosliklari tahlil etiladi. Tadqiqotda arab tili leksikasidagi rang tushunchasining boyligi, rang nomlarining birlamchi denotativ va metaforik konnotativ ma’no qatlamlari kengligi ko‘rsatib berilgan. Shuningdek, ushbu sinonimlarning madaniy, ijtimoiy va lingvokognitiv omillar bilan uzviy bog‘liqligi ham yoritiladi. Xulosalarga ko‘ra, arab tilida rang sinonimlarini hisobga olmasdan murakkab semantik qirralarni to‘liq ifodalash qiyin. Kelgusida ranglar semantikasi va sinonimiyasini tarixiy, dialektal yoki turli janrdagi matnlar misolida kengroq o‘rganish tavsiya etiladi.
This article examines the lexical-semantic features of color synonyms in the Arabic language, exploring their connotative meanings within cultural-linguistic contexts, as well as their metaphorical expressions. In addition to primary colors like white and black, the research thoroughly analyzes synonymous layers of terms related to green, red, yellow, and ixed colors, emphasizing their cultural significance.
Special attention is given to synonymy processes in the lexical-semantic analysis of specific Arabic expressions such as رجل أزهر rajul azhar, شَعر أشمط shaʿr ashmṭ, كبش أملح kabsh amlaḥ, among others. The study deeply investigates the cultural connotations and symbolic meanings that form cohesive semantic complexes within these synonyms. The research highlights the richness and extensive range of color synonym vocabulary in Arabic, encompassing both primary denotative meanings and metaphorical connotative nuances.
The findings illustrate a close interplay between these synonyms and cultural, social, and linguo-cognitive factors. It concludes that without considering color synonymy, fully revealing complex semantic structures in Arabic remains incomplete. The article recommends further studies of color semantics and synonymy, expanding analysis into historical, dialectal, and various genre-specific texts.
Ushbu maqolada arab tilidagi rang sinonimlarining lug‘aviy-semantik xususiyatlari, ularning madaniy-lingvistik kontekstdagi konnotativ ma’nolari hamda metaforik (ma’no ko‘chirish) ifodalari tahlil qilinadi. Asosiy ranglardan oq va qora bilan bir qatorda, yashil, qizil, sariq hamda aralash ranglar sohasi bo‘yicha sinonimik qatlamlar ham ko‘rib chiqiladi. Maqolada, xususan, رجل أزهر rajul azhar, شَعر أشمط shaʿr ashmṭ, كبش أملح kabsh amlaḥ kabi birikmalarning leksik-semantik jihatdagi o‘ziga xosliklari tahlil etiladi. Tadqiqotda arab tili leksikasidagi rang tushunchasining boyligi, rang nomlarining birlamchi denotativ va metaforik konnotativ ma’no qatlamlari kengligi ko‘rsatib berilgan. Shuningdek, ushbu sinonimlarning madaniy, ijtimoiy va lingvokognitiv omillar bilan uzviy bog‘liqligi ham yoritiladi. Xulosalarga ko‘ra, arab tilida rang sinonimlarini hisobga olmasdan murakkab semantik qirralarni to‘liq ifodalash qiyin. Kelgusida ranglar semantikasi va sinonimiyasini tarixiy, dialektal yoki turli janrdagi matnlar misolida kengroq o‘rganish tavsiya etiladi.
В данной статье проводится лексико-семантический анализ синонимов цвета в арабском языке, рассматриваются их коннотативные значения в культурно-лингвистическом контексте и метафорические (переносные) способы выражения. Наряду с основными цветами, такими как белый и черный, детально изучаются синонимические ряды, относящиеся к зеленому, красному, желтому и смешанным цветам. Особое внимание уделяется процессам синонимии, в частности, анализируются такие примеры, как رجل أزهر rajul azhar, شَعر أشمط shaʿr ashmṭ, كبش أملح kabsh amlaḥ. Отмечается богатство цветовой лексики в арабском языке, включающей как первичные денотативные, так и метафорические коннотативные значения. Показано, что данные синонимы тесно связаны с культурными, социальными и когнитивными факторами. В заключении подчеркивается, что без учета цветовой синонимии невозможно в полной мере раскрыть многие сложные смысловые оттенки в арабском языке. В дальнейшем рекомендуется расширить исследования цветовой семантики и синонимии на примере исторических, диалектных и жанровых текстов.
№ | Author name | position | Name of organisation |
---|---|---|---|
1 | Muxammadjonov A.M. | Doktorant, stajor-o‘qituvchi | Toshkent Davlat Sharqshunoslik Universiteti |
№ | Name of reference |
---|---|
1 | 1. Al-Azizi, A. (2021). Researches in Arabic Linguistics. Buhūth fī al-lisāniyyāt al-ʿarabiyya. Cairo: Dār al-Kutub al-Miṣriyya. (in Arabic) |
2 | 2. Al-Fairūzābādī. (n.d.). The Detailed Book on Language. Al-Mufaṣṣal fī al-lugha. Beirut: Dār al-Fikr. (in Arabic) |
3 | 3. Al-Jāḥiẓ. (n.d.). The Book of Eloquence and Demonstration. Al-Bayān wa al-Tabyīn. Beirut: Dār Maktabat al-Hilāl. (in Arabic) |
4 | 4. Al-Majmaʿ al-Lughawī al-ʿArabī. (n.d.). The Intermediate Dictionary. Al-Muʿjam al-Wasīṭ. Cairo: Dār al-Maʿārif. (in Arabic) |
5 | 5. Berlin, B., & Kay, P. (1969). Basic Color Terms: Their Universality and Evolution. Berkeley, CA: University of California Press. (in English) |
6 | 6. Gromova, E. A. (2010). Color Symbolism in the Arabic Language. Символика цветов в арабском языке. Moscow: Nauka. (in Russian) |
7 | 7. Hassan, M. (2019). The Semantics of Colors in Contemporary Arabic Discourse. Dalālāt al-alwān fī al-khiṭāb al-ʿarabī al-muʿāṣir. Majallat al-Lugha al-ʿArabiyya, 47(3), 123-145. Cairo: Jāmiʿat al-Qāhira. (in Arabic) |
8 | 8. Ibn Manẓūr. (n.d.). The Tongue of the Arabs. Lisān al-ʿArab. (Vols. 1-15). Beirut: Dār Ṣādir. (in Arabic) |
9 | 9. Kay, P., & McDaniel, B. (1978). The Structure and Evolution of Color Terms. American Psychologist, 33(2), 173–186. Washington, DC: American Psychological Association. (in English) |
10 | 10. Kuznetsov, V.N. (2008). Arabic Linguistics and Culture. Lingvistika i kul'tura arabskogo mira. Novosibirsk: Nauka. (in Russian) |
11 | 11. Lindsey, D., & Brown, G. (1996). Color Naming and Color Categorization: Theory and Method. Cambridge: Cambridge University Press. (in English) |
12 | 12. Nour, L. (2023). Symbolism and Meaning in Language. Al-Ramziyya wa al-maʿnā fī al-lugha. Riyadh: Markaz al-Dirāsāt al-Lughawiyya. (in Arabic) |
13 | 13. Roberson, D., Davies, I., & Davidoff, J. (2000). Color Categories: Evidence for the Cultural Relativity Hypothesis. Cognitive Psychology, 41, 1-38. San Diego, CA: Academic Press. (in English) |