Ushbu maqolada natriy karboksimetilsellyuloza (Na-KMTS) va povidon-yodning suyultirilgan eritmalarda o‘zaro ta’sirining termodinamik xossalari o‘rganilgan. Optik zichlik, elektr o‘tkazuvchanlik, pH qiymati, potensiometrik titrlash va IQ-spektroskopik metodlar yordamida interpolimer komplekslarning hosil bo‘lish jarayonlari tahlil qilingan. Tajribalar shuni ko‘rsatdiki, Na-KMTS va povidon-yod o‘rtasida 1,5:1,0 nisbatda eng kuchli o‘zaro ta’sirlar yuzaga keladi. Kompleks hosil bo‘lishi Gibbs energiyasi, ionlanish va konformatsion o‘zgarishlar orqali tasdiqlandi. Shuningdek, sirt tarangligi, adsorbsion izotermalar va Mitsella hosil bo‘lish nuqtasi orqali polimer kompleksning sirt faolligi baholandi. IQ-spektrlarda kuzatilgan funksional guruhlar o‘zgarishi orqali kimyoviy bog‘lanishlar shakllangani isbotlandi. Tadqiqot natijalari dori vositalari va farmatsevtik materiallar ishlab chiqarishda amaliy ahamiyatga ega.
Ushbu maqolada natriy karboksimetilsellyuloza (Na-KMTS) va povidon-yodning suyultirilgan eritmalarda o‘zaro ta’sirining termodinamik xossalari o‘rganilgan. Optik zichlik, elektr o‘tkazuvchanlik, pH qiymati, potensiometrik titrlash va IQ-spektroskopik metodlar yordamida interpolimer komplekslarning hosil bo‘lish jarayonlari tahlil qilingan. Tajribalar shuni ko‘rsatdiki, Na-KMTS va povidon-yod o‘rtasida 1,5:1,0 nisbatda eng kuchli o‘zaro ta’sirlar yuzaga keladi. Kompleks hosil bo‘lishi Gibbs energiyasi, ionlanish va konformatsion o‘zgarishlar orqali tasdiqlandi. Shuningdek, sirt tarangligi, adsorbsion izotermalar va Mitsella hosil bo‘lish nuqtasi orqali polimer kompleksning sirt faolligi baholandi. IQ-spektrlarda kuzatilgan funksional guruhlar o‘zgarishi orqali kimyoviy bog‘lanishlar shakllangani isbotlandi. Tadqiqot natijalari dori vositalari va farmatsevtik materiallar ishlab chiqarishda amaliy ahamiyatga ega.
В данной статье исследованы термодинамические свойства взаимодействия натриевой карбоксиметилцеллюлозы (Na-КМЦ) с повидон-йодом в разбавленных растворах. Методами УФ-спектрофотометрии, электропроводности, измерения pH и потенциометрического титрования изучено образование интерполимерных комплексов. Установлено, что наиболее сильное взаимодействие происходит при соотношении 1,5:1,0 NaКМЦ/повидон-йод. Вычислены изменения энергии Гиббса, ионизации и конформации, подтверждающие образование комплексов. Поверхностная активность систем оценена через поверхностное натяжение и изотермы адсорбции. С помощью ИК-спектроскопии выявлены изменения в функциональных группах, указывающие на образование химических связей. Результаты имеют практическое значение для фармацевтических технологий и создания новых лекарственных форм.
This article investigates the thermodynamic properties of the interaction between sodium carboxymethyl cellulose (Na-CMC) and povidone-iodine in diluted aqueous solutions. The formation of interpolyelectrolyte complexes was analyzed using UV-VIS spectrophotometry, conductivity, pH measurements, and potentiometric titration methods. The strongest interaction was observed at a Na-CMC/povidone-iodine ratio of 1.5:1. Thermodynamic parameters such as Gibbs free energy, ionization, and conformational transitions were calculated. Surface activity was assessed via surface tension and adsorption isotherms. FTIR spectroscopy confirmed the formation of new chemical bonds through changes in functional group vibrations. The findings have practical implications in pharmaceutical sciences, particularly for designing drug delivery systems and polymeric formulations.
№ | Author name | position | Name of organisation |
---|---|---|---|
1 | Zokirova N.T. | Dotsent | Tashkent farmatsevtika instituti |
2 | Muhamedova B.I. | Dotsent | Tashkent farmatsevtika instituti |
3 | Todjiyev J.N. | Dotsent | Mirzo Ulug’bek nomidagi Oʻzbekiston Milliy universiteti |
№ | Name of reference |
---|---|
1 | 1. Зокирова Н.Т, Хазратқулова С.М, Қосимова М.Б. Физико-химические исследования интерполимерных комплексов. “Фармацевтика соҳасининг бугунги ҳолати: муаммолар ва истиқболлар” (халқаро илмий-амалий анжумани материаллари). Тошкент-2021 йил 18-19 ноябрь. -Б.204-205. |
2 | 2. Инагамов С.Я, Асроров У, Қодирова Н, Муҳамедов Г.И. Интерполимер комплексларини тиббиёт ва фармацевтикада қўлланилиши. “Фармацевтика соҳасининг бугунги ҳолати: муаммолар ва истиқболлар” халқаро илмий амалий анжумани материаллари. Тошкент-2022 йил 25-26 ноябрь. 69-71 бетлар. |
3 | 3. Зокирова Н.Т, Хазраткулова С. М, Чўлпонов К. А, Хамракулова Д. Натрийкарбоксиметилцеллюлоза асосида янги полимер комплексининг синтези. “Функционал полимерларнинг фундаментал ва амалий жиҳатлари”. халқаро илмий-амалий конференция Тошкент-2023 йил, 17-18 март, Б. 983-987. |
4 | 4. Zokirova N, Khazratkulova S, Mukhamedova B Basant L, Khamidov O, Berdimurodov E, Alieva G, Hosseini-Bandegharaei, Aliev N. Polymerizatsion of Acrylamide N-methylene Lactic and Glycolic Acid. Baghdad Science Journal https://bsj.uobaghdad.edu.iq/index.php/BSJ/article/view/9076 DOI: https://doi.org/10.21123/bsj.2023.9076 2434-2454, Dec 5, 2023. |
5 | 5. Инагамов Я.С, Эшматов А, Ҳоджаев Ф.М, Кодирова Н, Муҳамедов Г.И. Поликомплексные гели натрийкарбоксиметилцеллюлозы с карбополом-основа для мазей, кремов и паст. Абу Али Ибн Сино ва замонавий фармацевтикада инновациялар мавзусидаги ва халқаро илмий-амалий анжуман тўплами. Тошкент-2023 йил, 18-19 май, 38 бет. |
6 | 6. Инагамов Я.С, Асроров У.А, Журакулов С.З, Пулатова Ф.А. Интерполимерный комплексы на основе производные целлюлозы полиакриламида-новые носители наночастиц лекарственных препаратов. Абу Али Ибн Сино ва замонавий фармацевтикада инновациялар мавзусидаги ва халқаро илмий-амалий анжуман тўплами. Тошкент-2023 йил, 18-19 май, 39 бет. |
7 | 7. Zulfiya Sh. Mukhidova, Salakhutdin H. Zakirov, Sevara M. Khazratkulova Nodira T. Zakirova. Prospects for the use of natural terpenoids in agriculture. BIO We bof Conferences 82, 03001 (2024). https://doi.org/10.1051/bioconf/20248203001 03 January 2024. |
8 | 8. Hazratqulova S.M, Zokirova N.T. Tabiiy gidroksid kislotalarning N-almashtirilgan akrilamidlari asosidagi polimerlarning fizik-kimyoviy xossalari. O’zMU xabarlari, 2024, 3/2/1 – Tashkent, 511-514-betlar. |
9 | 9. Беллами Л. Новые данные по ИК-спектрам сложных молекул Пер.с англ. 1971. 320 с. |
10 | 10. Семушин А.М, Яковлев В.А, Иванова Е.В. Инфракрасные спектры поглощения ионообменных материалов. Москва. 1980. 96 с. |