7

 Ushbu tatqiqot ishida binar ekstragent-dietilammoniy p-aminobenzoat organik fazada sintez qilindi va uning ekstraksion xossalarini dastlabki moddalar tarkibi, muhit kislotaligi va suvli fazaning ion kuchiga bog‘liqlini ekstraksion-spektrofotometrik usulda o‘rganildi. Mis (II) ning dietilammoniy p-aminobenzoy kislotasi bilan koordinasion birikmasi sintez qilish va uning ekstraksiyalanish xususiyati turli sharoitlarda tatqiq etildi. Dietilammoniy p-aminobenzoat va uning mis (II) bilan hosil qilgan koordinasion birikmasining reaksion qobiliyatini o‘rganish uchun erkin, protonlashgan va koordinasiyalangan dietilammoniy p-aminobenzoat molekulasining nazariy ko‘rsatgichlari poluempirik metod yordamida hisoblandi. Metallar binar ekstraksiyasining miqdoriy tavsifini ekstraksion-spektrofotometrik usulda o‘rganildi. Sintez qilingan binar ekstragentlar va ularning mis (II) bilan koordinasion birikmalarining tarkibi, tuzilishi va xossalarini UB-, IQ- va termik spektral analiz usullari yordamida o‘rganildi.

  • Read count 7
  • Date of publication 27-06-2025
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages204-208
Ўзбек

 Ushbu tatqiqot ishida binar ekstragent-dietilammoniy p-aminobenzoat organik fazada sintez qilindi va uning ekstraksion xossalarini dastlabki moddalar tarkibi, muhit kislotaligi va suvli fazaning ion kuchiga bog‘liqlini ekstraksion-spektrofotometrik usulda o‘rganildi. Mis (II) ning dietilammoniy p-aminobenzoy kislotasi bilan koordinasion birikmasi sintez qilish va uning ekstraksiyalanish xususiyati turli sharoitlarda tatqiq etildi. Dietilammoniy p-aminobenzoat va uning mis (II) bilan hosil qilgan koordinasion birikmasining reaksion qobiliyatini o‘rganish uchun erkin, protonlashgan va koordinasiyalangan dietilammoniy p-aminobenzoat molekulasining nazariy ko‘rsatgichlari poluempirik metod yordamida hisoblandi. Metallar binar ekstraksiyasining miqdoriy tavsifini ekstraksion-spektrofotometrik usulda o‘rganildi. Sintez qilingan binar ekstragentlar va ularning mis (II) bilan koordinasion birikmalarining tarkibi, tuzilishi va xossalarini UB-, IQ- va termik spektral analiz usullari yordamida o‘rganildi.

Русский

В данной работе был синтезирован бинарный экстрагент - диэтиламмоний п-аминобензоат в органической фазе и изучены его экстракционные свойства в зависимости от состава исходных веществ, кислотности среды и ионной силы водной фазы экстракционно-спектрофотометрическим методом. Исследованы синтез координационного соединения меди (II) с диэтиламмониевой п-аминобензойной кислотой и его экстракционные свойства в различных условиях. Для изучения реакционной способности п-аминобензоата диэтиламмония и его координационного соединения с медью (II) были рассчитаны теоретические показатели свободной, протонированной и координационной молекул п-аминобензоата диэтиламмония с помощью полуэмпирического метода. Количественную характеристику бинарной экстракции металлов изучали экстракционно-спектрофотометрическим методом. Состав, строение и свойства синтезированных бинарных экстрагентов и их координационных соединений с медью (II) были изучены методами УФ-, ИК-и термического спектрального анализа.

English

In this study, binary extractant-diethylammonium p-aminobenzoate was synthesized in the organic phase, and its extraction properties were studied by the extraction-spectrophotometric method depending on the composition of the initial substances, the acidity of the medium, and the ionic strength of the aqueous phase. The synthesis of a coordination compound of copper (II) with diethylammonium p-aminobenzoic acid and its extractability were investigated under various conditions. To study the reactivity of diethylammonium p-aminobenzoate and its coordination compound with copper (II), the theoretical parameters of the free, protonated, and coordinated diethylammonium p-aminobenzoate molecule were calculated using the semi-empirical method. The quantitative characteristics of binary extraction of metals were studied by the extraction-spectrophotometric method. The composition, structure, and properties of the synthesized binary extractants and their coordination compounds with copper (II) were studied using UV, IR, and thermal spectral analysis methods.

Name of reference
1 1. Zagurskaya-Sharaevskaya O., Povar I. Tabiiy va sanoat muhitida 4-fenilsemikarbazon 1, 2-naftoxinon-4-sulfonik kislotaning natriy tuzi yordamida Cu (II) ionlarini aniqlash // Ekologik jarayonlar. – 2015. – T. 4. – B. 1-5.
2 2. Lange B. va boshqalar. Sof misni tahlil qilish – analitik usullarni taqqoslash //Microchimica acta. – 2008. – T. 160. – B. 97-107.
3 3. Zeng L., Fang Z., Vang Y. Klik kimyosi asosida mis ionini kolorimetrik aniqlash // Noble va qimmatbaho metallar: xususiyatlar, nano-miqyosli effektlar va ilovalar. – 2018. – T. 367.
4 4. Toʻraev, X. X., Ruziev, U. U. O., Moʻminova, Sh. N., & Zikirov, S. A. O. (2022). Mis (II) ning to’rtlamchi amin va organik kislotalar asosida sintez qilingan binar ekstragentlari bilan koordinatsion birikmalari. Fan va ta'lim, 3 (12), 163-168.
5 5. Шарипов Х.Т., Сафаров Ё. Т., Пардаев О. Т., Даминова Ш.Ш. Изучение сорбции меди фосфорсодержащим хелатным сорбентом // Тезисы докладов XXV международная Чугаевская конференция по координaционной химии и II молодёжная конференция–школа «Физико-химические методы в химии координatsiонных соединений», Суздаль, 6-11 июня, 2011, с. 526-527.
Waiting