4

Mazkur maqolada ishchilar qoʻnimsizligining mazmuni, yuzaga kelish sabablari, iqtisodiy ahamiyati oʻrganib chiqilgan. Ishchilar qoʻnimsizligining ortib borishi sabablari jahon mintaqalari kesimida oʻrganilgan va mamlakatimizdagi holat boʻyicha taqqoslama tahlil oʻtkazilgan. Ishchilar qoʻnimsizligining umumiy korxona samaradorligiga taʼsirini oʻrganish boʻyicha oʻtkazilgan tadqiqotlar umumlashtirilgan, qoʻnimsizlik tufayli yuzaga kelishi mumkin boʻlgan xarajatlarni sohalar kesimida aniqlash mexanizmi ishlab chiqilgan. Oʻzbekistonda ishchilar qoʻnimsizligi boʻyicha rasmiy statistikaning yoʻqligi sabablari keltirilgan va uni bartaraf etish boʻyicha nazariy yechimlar berilgan. Qoʻnimsizlikning ortishi yoki kamayishiga taʼsir etuvchi omillar tasniflangan va moderatsiya tadqiqoti asosida ularning ishchilar qoʻnimsizligiga taʼsiri oʻrganilgan.

  • Read count 4
  • Date of publication 30-05-2025
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages149-161
Ўзбек

Mazkur maqolada ishchilar qoʻnimsizligining mazmuni, yuzaga kelish sabablari, iqtisodiy ahamiyati oʻrganib chiqilgan. Ishchilar qoʻnimsizligining ortib borishi sabablari jahon mintaqalari kesimida oʻrganilgan va mamlakatimizdagi holat boʻyicha taqqoslama tahlil oʻtkazilgan. Ishchilar qoʻnimsizligining umumiy korxona samaradorligiga taʼsirini oʻrganish boʻyicha oʻtkazilgan tadqiqotlar umumlashtirilgan, qoʻnimsizlik tufayli yuzaga kelishi mumkin boʻlgan xarajatlarni sohalar kesimida aniqlash mexanizmi ishlab chiqilgan. Oʻzbekistonda ishchilar qoʻnimsizligi boʻyicha rasmiy statistikaning yoʻqligi sabablari keltirilgan va uni bartaraf etish boʻyicha nazariy yechimlar berilgan. Qoʻnimsizlikning ortishi yoki kamayishiga taʼsir etuvchi omillar tasniflangan va moderatsiya tadqiqoti asosida ularning ishchilar qoʻnimsizligiga taʼsiri oʻrganilgan.

Русский

В статье рассматриваются сущность, причины и экономическое значение текучести кадров. Были изучены причины роста текучести работников в разных регионах мира и проведен сравнительный анализ ситуации в нашей стране. Обобщены исследования влияния текучести сотрудников на общую эффективность предприятия, а также разработан механизм определения издержек, которые могут возникнуть из-за текучести в различных отраслях. Представлены причины отсутствия официальной статистики по текучести работников в Узбекистане и предложены теоретические решения по ее устранению. Были классифицированы факторы, влияющие на рост или снижение текучести кадров, и на основе исследования модерации было изучено их влияние на текучести сотрудников.

English

The article examines the nature, causes and economic significance of employee turnover. The reasons for the increase in employee turnover in different regions of the world were studied and a comparative analysis of the situation in our country was conducted. Studies of the impact of employee turnover on the overall efficiency of an enterprise were summarized, and a mechanism for determining the costs that may arise due to turnover in various industries was developed. The reasons for the lack of official statistics on employee turnover in Uzbekistan were presented and theoretical solutions for its elimination were proposed. The factors influencing the growth or decrease in employee turnover were classified, and their impact on employee turnover was studied based on a moderation study.

№ Author name position Name of organisation
1 Qlichev B.. - Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti,
№ Name of reference
1 Aon (2025) Employee Sentiment Study. [online] Aon. Available at: https://www.aon.com/en/insights/reports/employee-sentiment-study.
2 Baxtiyor Qlichev, & Sardor Xoldorov. (2024). Xoʻjalik yurituvchi subyektlarda ishlab chiqarishning optimal hajmi tahlili. Yashil Iqtisodiyot Va Taraqqiyot, 2(4), 9–15.
3 Career Specialist (2023). The Real Cost of Employee Turnover. [online] Salary.com. Available at: https://www.salary.com/blog/the-real-cost-of-employee-turnover/
4 Cropanzano, R., & Wright, T. A. (2024). When a “happy” worker is really a productive worker: A review and further refinement of the happy-productive worker thesis. Consulting Psychology Journal: Practice and Research, 76(1), 52–69.
5 Freure, J. (2025). Employee turnover by industry: Cost of attrition | Achievers. [online] Achievers. Available at: https://www.achievers.com/blog/employee-turnover-by-industry
6 Gallup (2025). State of the Global Workplace Report. [online] Gallup. Available at: https://www.gallup.com/workplace/349484/state-of-the-global-workplace.aspx.
7 Most People like their Jobs, Satisfaction with the Remuneration is still Lacking behind. [online] Available at: https://www.gallup international.com/survey-results-and-news/survey-result/most-people-like-their-jobs satisfaction-with-the-remuneration-is-still-lacking-behind
8 Garcia, L., & Brown, J. (2023). Employee turnover and job dissatisfaction in the modern workplace: A comparative study across the US and Europe. Journal of Organizational Behavior, 44(7), 890–910.
9 Herron, A. (2025). Surprising Employee Turnover and Retention Statistics - WebMD Health Services. WebMD Health Services. Available at: https://www.webmdhealthservices.com/blog/surprising-statistics-about-employee-retention/.
10 Johnson, M. D., & Lee, S. (2024). Work-life balance as a moderator of financial stress and job satisfaction. International Journal of Human Resource Management, 35(4), 451–470
11 Kiryukhina, A. V., & Petrov, M. S. (2024). Trends in labor mobility and employee dissatisfaction in Russia. Journal of Russian Labor Studies, 18(2), 134–150.
12 Klichev Bakhtiyar Pardayevich. (2024). Problematic aspects of organizing cvp-analysis in the enterprises of Uzbekistan. Web of Scientist: International Scientific Research Journal, 5(5), 241–248.
Waiting