Ilmiy maqolada tabiiy gaz tarkibidagi nordon komponentlarni selektiv tozalashda optimal absorbent yoki ularning kombinatsiyalangan turlarini tanlash mezonlari va ketma-ketliklari, shuningdek absorbsiya asosidagi tozalash texnologiyasida uchraydigan muammolar yoritilgan. Mono- va dietanolamin eritmalari asosida vodorod sulfidi, uglerod dioksidi hamda merkaptanlarni yutishda qo‘llash usullari va ularning samaradorligi o‘rganilgan. Kolonna turidagi absorber uchun alkanolaminlarning optimal tarkibi ishlab chiqilib, tajribalar natijasida MEA va DEA eritmalariga efirlar qo‘shish orqali yangi kombinatsiyalangan absorbentlar sintez qilingan. Tadqiqotlarda MEA va DEA ning turli nisbatlari qo‘llanilib, tabiiy gazni nordon komponentlardan tozalash samaradorligi aniqlandi.
Ilmiy maqolada tabiiy gaz tarkibidagi nordon komponentlarni selektiv tozalashda optimal absorbent yoki ularning kombinatsiyalangan turlarini tanlash mezonlari va ketma-ketliklari, shuningdek absorbsiya asosidagi tozalash texnologiyasida uchraydigan muammolar yoritilgan. Mono- va dietanolamin eritmalari asosida vodorod sulfidi, uglerod dioksidi hamda merkaptanlarni yutishda qo‘llash usullari va ularning samaradorligi o‘rganilgan. Kolonna turidagi absorber uchun alkanolaminlarning optimal tarkibi ishlab chiqilib, tajribalar natijasida MEA va DEA eritmalariga efirlar qo‘shish orqali yangi kombinatsiyalangan absorbentlar sintez qilingan. Tadqiqotlarda MEA va DEA ning turli nisbatlari qo‘llanilib, tabiiy gazni nordon komponentlardan tozalash samaradorligi aniqlandi.
В научной статье рассмотрены последовательности и критерии выбора оптимального абсорбента или их комбинированных типов для селективной очистки природного газа от кислых компонентов, а также проблемы, возникающие в технологии абсорбционной очистки. Изучено применение растворов моно- и диэтаноламинов для поглощения сероводорода, диоксида углерода и меркаптанов, а также их эффективность. Для колонного типа абсорбераразработан оптимальный состав алканоламинов. В ходе экспериментов были синтезированы новые комбинированные абсорбенты путем добавления эфиров к растворам MEA и DEA. При использовании различных соотношений MEA и DEA получены результаты по эффективности очистки природного газа от кислых компонентов.
The scientific article analyzes the sequence and criteria for selecting optimal absorbents or their combinations for the selective removal of acidic components from natural gas, as well as challenges within absorption-based purification technology. The application of mono- and diethanolamine solutions for the absorption of hydrogen sulfide, carbon dioxide, and mercaptans has been investigated. An optimal alkanolamine composition for column-type absorbers has been developed. Experimental studies led to the synthesis of new combined absorbents by adding ethers to MEA and DEA solutions. Different ratios of MEA and DEA were tested, and results demonstrated the efficiency of natural gas purification from acidic components.
| № | Author name | position | Name of organisation |
|---|---|---|---|
| 1 | Yuldashev T.R. | professori | Qarshi davlat texnika universiteti |
| 2 | Eshniyozov A. . | Yetakchi muhandis | “Uzbekistan GTL” MChJ Texnalogik jarayonni loyihalashtirish bo‘limi |
| 3 | Yuldashev N.T. | assistenti | Qarshi xalqaro universiteti |
| 4 | Abdullayev S.A. | operatori | “Uzbekistan GTL” MChJ Umumzavod xoʻjalik sexi Qurilma operatori |
| № | Name of reference |
|---|---|
| 1 | Yuldashev, T. R. (2022). Neft va gaz sanoati texnologiyasi va kimyosi. Qarshi: Intellekt nashriyoti. |
| 2 | Yuldashev, T. R. (2023). Исследование состава и физических свойств абсорбентных композиций на основе амина и эфиров. КарДУ хабарлари, 2(1(58)), 67–72. |
| 3 | Yuldashev, T. R. (2023). Modern Research in Science and Education. Proceedings of III International Scientific and Practical Conference (pp. 330–334). Chicago: SCI-Conf.com.ua. |
| 4 | Yuldashev, T. R., & Мakhmudov, M. J. (2023). Cleaninng of natural from sobe component. Journal of Siberian Federal University. Engineering & Technologies, 16(3), 296–306. |
| 5 | Мakhmudov, M. J., & Yuldashev, T. R. (2023). Cleaninng of natural from sobe component. Journal of Siberian Federal University. Engineering & Technologies, 16(3), 296–306. |
| 6 | Юлдашев, Т. Р. (2023). Основа оборудования, используемого в процессе очистки газоабсорбционной технологии. Universum: технические науки, 5–6(110), 20–24. |
| 7 | Yuldashev, T. R. (2023). Tabiiy gazlarni vodorod sulfid va uglerod oksidlaridan tozalashda qo‘llaniladigan absorbentlar. Sanoatda raqamli texnologiyalar / Цифровые технологии в промышленности, 1(1), 92–99. |
| 8 | Khayitov, J., Yuldashev, T. R., Eshburiyevich, B. F., Mahmudjanovic, I. B., Nurboboyevich, R. K., Ziyadullayevich, U. B., & Yunusov, K. E. (2024). Transition metal-catalyzed carbonylative coupling of aryl/alkyl halides with thiols: A straightforward synthesis of thioester derivatives. Chemical Review and Letters, 7(2), 333–345. |
| 9 | Юлдашев, Т. Р. (2023). Очистка газа от кислых компонентов и пути ее решения. In Научно технический прогресс. Задачи и их решения (pp. 150–155). |
| 10 | Yuldashev, T. R. (2023). Tabiiy gazni nordon komponentlardan tozalashda selektivligi yuqori bo‘lgan aminli eritmalardan foydalanishning samaradorligi. Sanoatda raqamli texnologiyalar / Цифровые технологии в промышленности, 1(1), 86–92. |
| 11 | Tashmurza, Y. (2024). Study of the degree of foaming of absorbent compositions used when purifying gases from acidic components. Universum: технические науки, 9(3(120)), 40–44. |
| 12 | Юлдашев, Т. Р. (2023, November). Изучение активности и селективности абсорбирующих композиций в процессе очистки газов от кислых компонентов CO₂ и H₂S. In The 3rd International scientific and practical conference “Global science: prospects and innovations” (p. 329). Liverpool, UK: Cognum Publishing House. |
| 13 | Raxmonovich, Y. T. (2025). Neft gazini utilizatsiya qilishda yangi suyultirish texnologiyasini qo‘llanilishining afzalligi. Sanoatda raqamli texnologiyalar / Цифровые технологии в промышленности, 3(1), 129–134. |
| 14 | Юлдашев, Т. Р. (2024). Исследование процесса очистки газа от кислых компонентов. Formation of Psychology and Pedagogy as Interdisciplinary Sciences, 3(29), 388–402. |
| 15 | Yuldashev, T. R. (2024). Tabiiy gazlarni nordon komponentlardan tozalashning texnologik jarayonlarini modellashtirish va rejalashtirish matritsasining xususiyatlari. Sanoatda raqamli texnologiyalar, 2(1). |
| 16 | Raxmonovich, Y. T. (2024). Tabiiy gazlarni nordon komponentlardan tozalashning texnologik jarayonlarini optimallashtirish jarayoni. Sanoatda raqamli texnologiyalar / Цифровые технологии в промышленности, 2(1), 85–91. |
| 17 | Yuldashev, T. R. (2024). Tabiiy gazlarni nordon komponentlardan tozalashning texnologik jarayonlarini modellashtirish va rejalashtirish matritsasining xususiyatlari. Sanoatda raqamli texnologiyalar, 2(1). |
| 18 | Tashmurza, Y. (2024). Study of the degree of foaming of absorbent compositions used when purifying gases from acidic components. Universum: технические науки, 9(3(120)), 40–44. |
| 19 | Yuldashev, T. R., Rakhimov, G. B., Bekmurodov, A. A., & Jabborov, N. X. (2024). Increasing the efficiency of cleaning natural gases from sour components. Экономика и социум, 11–1(126), 626 631. |
| 20 | Yuldashev, T. R., Rakhimov, G. B., Bekmurodov, A. A., & Jabborov, N. X. (2024). Methods of preventing foam in devices for cleaning gas from normic components. Экономика и социум, 11 1(126), 619–625. |
| 21 | Юлдашев, Т. Р. (2023). Исследование активности и селективности абсорбирующих композиций в процессе очистки газов от кислых компонентов CO₂ и H₂S. Universum: технические науки, 12–6(117), 62–65. |
| 22 | Юлдашев, Т. Р. (2023, November). Получение и физические свойства абсорбентных композиций на основе амина и эфиров. In The 3rd International scientific and practical conference “Modern research in science and education” (p. 330). Chicago, USA: BoScience Publisher. |