431

Ушбу  мақолада немис  ва  ўзбек  тилларидаги топонимлар структураси   қиёсий ўрганилган. Қиёсий таҳлил натижасида топонимлар структурасининг ҳар икки тилда ҳам бир қанча универсал  ва  дифференциал хусусиятларга  эга  эканлиги  аниқланди. Универсал хусусиятлар  тилларнинг  структуравий  имкониятлари  ва топонимларнинг  ҳосил  бўлиш композит моделлари умумийлиги билан боғлиқ. Дифференциал ўзига хосликлар сирасига ўрганилаётган  тиллардан  бирида  махсус  морфологик  бирликларнинг  ҳамда  композит моделлар таркибидаги фарқларнинг мавжуд ёки мавжуд эмаслиги, ўзбек тили топонимларида изофанинг турли типларидан кенг фойдаланилиши кабилар киради.

  • Read count420
  • Date of publication21-03-2019
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages179-187
Ўзбек

Ушбу  мақолада немис  ва  ўзбек  тилларидаги топонимлар структураси   қиёсий ўрганилган. Қиёсий таҳлил натижасида топонимлар структурасининг ҳар икки тилда ҳам бир қанча универсал  ва  дифференциал хусусиятларга  эга  эканлиги  аниқланди. Универсал хусусиятлар  тилларнинг  структуравий  имкониятлари  ва топонимларнинг  ҳосил  бўлиш композит моделлари умумийлиги билан боғлиқ. Дифференциал ўзига хосликлар сирасига ўрганилаётган  тиллардан  бирида  махсус  морфологик  бирликларнинг  ҳамда  композит моделлар таркибидаги фарқларнинг мавжуд ёки мавжуд эмаслиги, ўзбек тили топонимларида изофанинг турли типларидан кенг фойдаланилиши кабилар киради.

Русский

Данная  статья  посвящена  рассмотрению  структурных  характеристик  топонимов  в немецком и узбекском языках. В процессе анализа выявлено, что структура топонимов в обоих языках  обладает  рядом  универсальных  и  дифференциальных  признаков. Универсальные признаки  обусловлены  общностью  структурных  возможностей  языков  и  композитных моделей образования топонимов. Дифференциальные особенности включаютналичие или отсутствие специальных морфологических единиц и различия состава композитных моделей в одном из изучаемых языков; широкое использование различных типов изафета в топонимах узбекского языка

English

The  article deals  with  comparative  analysis  of  structural  characteristics  of  toponyms  in  the  German  and  Uzbek  languages.  The  analysis  has revealed  that  the  structure  of  toponyms  in  both  languages has a number of universal and differential features. Universal features are conditioned bythe  common  structural  capabilities  of  the languages and unity  of  composite  models.  Differential  features include the presence or absence of special morphological units that are used in the formation of toponyms and differences in used composite models in one of the languages; wide use of various types of izafet in the toponyms of the Uzbek language.

Author name position Name of organisation
1 ANARKULOV S.I. Ўқитувчи, Немис тили назарияси ва амалиёти кафедраси Ўзбекистон Давлат жаҳон тиллари университети
Name of reference
1 Bach A. Deutsche Namenkunde II. Die deutschen Ortsnamen: in 2 Bd. [Text] / A. Bach. – Heidelberg, 1953
2 Die deutsche Sprache. Kleine Enzyklopädie. Bd. 2. –Leipzig, 1970, –1234 S.
3 Dieckmann, J. Die Namen der selbständigen Staaten und ihre Adjektive und Bewohnersubstantive. – Sprachpflege, 1971, S. 7.
4 Eichler, E. Die Ortsnamen des Kreises Leipzig. – Halle (Saale): Nienmeyer, 1960. –173 S
5 Fischer, R. und andere. Namen der deutschen Städte. – Berlin: Akademie – Verlag, 1963. – 177 S
6 КамаловA.A. Башкирская топонимия. – Уфа: Башкирское издательство «Китап», 1994. – 302 с
7 КузиковВ.В. Топонимика немецкого языка: Учебное пособие. – Уфа: Издательство Башкирского университета, 1985, – 80с
8 Кунаккужина Л. М. Топонимы в языковой системе (на материале немецкого и башкирского языков) : дис. ... канд. филол. наук / Л. М. Кунаккужина. – Уфа, 2003. – 168 с
9 Мурясов Р.З. Имя собственное в современном немецком языке. – Уфа: Башгосуниверситет, 1983, – 90 с
10 Мурясов Р.З. Избранные труды по германскому и сопоставительному языкознанию. – Уфа, 1998, – 288 с
11 Никонов, В. А. Этнонимы. – М.: Наука, 1970.– 269 с.
12 Хасанов Х. Тайны географических названий. – Ташкент: Узбекистан, 1985. – 120 с
13 Хисаметдинова, Р. Ф. Топонимы и их дериваты в языковой системе (на материале немецкого и русского языков. Дис. ... канд. филол. наук. – Уфа, 2000. – 126 с
14 Qorayev S. Toponimika. – Toshkent: O’zbekiston faylasuflari milliy jamiyati nashriyoti, 2006. – 228 b.
Waiting