699

Мақолада турк тилидаги тасдиқ (evet(ҳа) = olur, peki, tabii,elbette, lütfen, baş üstüne, hayhay) ва инкорни (hayır‘йўқ’ = yok,değil,ne münasebet,еstağfurullah,maalesef, üzgünüm) ифода  этувчи  лексемаларнинг  синонимик  қатори  ўрганилган.  Антонимли  жуфтликдаги лексемаларнинг оппозицияли хусусиятлари очиб берилган. Тасдиқ лексемаларга нисбатан инкор сўзларнинг синонимик қатори қисқа эканлиги эътиборни тортади

  • Read count 690
  • Date of publication 12-01-2018
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages24-32
Ўзбек

Мақолада турк тилидаги тасдиқ (evet(ҳа) = olur, peki, tabii,elbette, lütfen, baş üstüne, hayhay) ва инкорни (hayır‘йўқ’ = yok,değil,ne münasebet,еstağfurullah,maalesef, üzgünüm) ифода  этувчи  лексемаларнинг  синонимик  қатори  ўрганилган.  Антонимли  жуфтликдаги лексемаларнинг оппозицияли хусусиятлари очиб берилган. Тасдиқ лексемаларга нисбатан инкор сўзларнинг синонимик қатори қисқа эканлиги эътиборни тортади

Русский

Статья посвящена исследованию вежливого утверждения и отрицания в турецком языке.  Лексемы,  передающие  утверждение  и  отрицание,  представлены  в  виде синонимических рядов, которые в количественном отношении разные: синонимический ряд отрицания более короткий. Лексемы утверждения и отрицания (evet“да” = olur, peki, tabii,elbette, lütfen, baş üstüne, hayhay), (hayır“нет”= yok,değil,ne münasebet,еstağfurullah,maalesef, üzgünüm) имеют различные оттенки значения.

English

The  present  article  considers  of  the  usage  the  affirmative  and  negative  words  from  the point of category of politeness in Turkish. These (affirmative: evet“ҳа”= olur, peki, tabii, elbette,lütfen,  baş  üstüne,  hayhay,negative hayır “йўқ”= yok,  değil,  ne  münasebet, еstağfurullah, maalesef, üzgünüm) words are given in the synonymic lines. The second synonymic line is short. There are different peculiarities in the both lines.

№ Author name position Name of organisation
1 IMAMOVA K.K. филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) Тошкент давлат шарқшунослик институти,
№ Name of reference
1 1. Göker O. Uygulamalı Türkçe Bilgileri III. – İstanbul: M.E.B. Basımevi, 1997. – 230 s. 2. Güntekin R. N. Çalıkuşu. – İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1992. – 408 s. 3.Джевдет-заде Х., Кононов А.Н. Грамматика современного турецкого языка. – Ленинград, 1934. – 267 c. 4. Ediskun H. Türk Dilbilgisi. – İstanbul: Remzi Kitabevi, 1999. – 407 s. 5. Нурмаҳанова А.Н. Тасдиқни билдирувчи дарак гаплар // Ўзбек тили ва адабиёти. – Тошкент, 1964. –№2. – Б. 52–57. 6. Лутфуллаева Д.Э. Тасдиқ гапларда инкор ва шаклий-мазмуний номувофиқлик: Филол.фан.ном....дис. – Тошкент, 1997. – 140 б. 7. Мўминов К. Инкор категориясининг айрим стилистик хусусиятлари // Ўзбек тили ва адабиёти. 1981. – №4, 27–30 б. 8. Нурманов А. Тасдиқ ва инкор конструкцияларининг сигнифинатив оппозициялари // Ўзбек тили ва адабиёти. – Тошкент, 1981. – №6, 28–31 б. 9. Рустамов Т. Ҳозирги замон ўзбек тили гап бўлакларида инкорнинг ишлатилиши. Ўзбек тили грамматикаси ва пунктуацияси. – Тошкент, 1959. 10. Türkçe Sözlük 1. – Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi, 1988. A– J; – S. 745 11. Türkçe Sözlük 2. – Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi, 1988. K–Z . – S, 1679 12. Ўзбек тили грамматикаси II. – Тошкент: Фан, 1976. – 560 б. 13. Hacıeminoğlu N. Türk Dilinde Edatlar. – İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Basimevi. 1984. – S. 508 14. Hengirmen M. Türkçe Dilbilgisi. – Ankara: Engin Yayınevi. 1995. – S. 619 15. Худойберганова З. Инкор ва тасдиқ гапларда шаклий муносабат. Ўзбек ва турк тилларида содда гапнинг структур-функционал хусусиятлари II. – Тошкент: Фан, 2004. – 121 б. 16. Ҳожиева А. Лингвистик терминларнинг изоҳли луғати. Ўқитувчи, Тошкент, 1985. – 144 б.
Waiting