337

 

Мақолада психоанализ таълимотининг асосчиси З.Фрейднинг диний-психологик қарашлари ҳақида сўз бо-
ради. Фрейднинг динга бўлган маносабатининг учта даври ажратиб кўрсатилади. Фрейднинг фикрича, инсон
истакларининг бажарилмаслиги неврозни келтириб чиқаради. Шунинг учун унинг нафсининг истакларига тўсиқ
бўладиган барча унсурлардан воз кечиш лозим. Бундай унсурларга, масалан, маданият ва дин киради. Фрейдизм-
нинг хатоларидан бири ҳам нафсга эркинлик бериб юборилишидадир. Динда, айниқса тасаввуфда нафс билан
ишлаш масаласи батафсил ўрганилган. Нафсни тарбиялашнинг муҳимлиги таъкидланади. Мақолада бир қанча
шарқ мутафаккирларининг нафс масаласидаги фикрлари келтириб ўтилади. Мақолада Фрейд қарашларининг та-
саввуф қарашларига яқинлиги тўғрисидаги фикрлар кескин танқид остига олинади. Қарашлар ўртасидаги тафо-
вутлар очиб берилади. Тафовутларнинг тўртта жиҳатига алоҳида эътибор қаратилади.

 

В статье речь идёт о религиозно-психологических взглядах основателя теории психоанализа З.Фрейда. Раз-
личаются три периода отношения Фрейда к религии. По мнению Фрейда, невыполнение желаний человека при-
водит к возникновению невроза. Поэтому он должен отказаться от всех элементов, которые мешают удовлетво-
рению желаний нафс («Эго»). К таким элементам, например, относятся культура и религия. Одна из ошибок
фрейдизма заключается в том, что дается свобода действиям нафс («Эго»). В религии, особенно в суфизме под-
робно рассмотрены особенности работы с нафс. Отмечается важность воспитания нафс. В статье приводятся
мысли нескольких восточных мыслителей о вопросах нафс. В статье серьёзно критикуются мысли о близости
фрейдовских взглядов взглядам суфизма. Выясняется разница между ними. Особое внимание обращается к че-
тырем аспектам.

 

This article deals with the religious and psychological views of the founder of the theory of psychoanalysis Z. Freud.
Thre are three periods of Freud’s atttude toward religion. According to Freud, failure to fulfil human desires causes
neurosis. Threfore, he must abandon all the elements that interfere with the satisfaction of desires nafs («Ego»).
Such elements include, for example, culture and religion. One of the mistakes of Freudianism is that freedom is given
to the actions of the nafs («Ego»). In religion, especially in Sufim, the features of working with nаfs are considered in
detail. Th importance of nafs education is noted. Th article presents the thoughts of several Eastern thinkers about
the issues of nafs. Th article seriously criticizes the thoughts about the proximity of Freudian views to Sufim. Find out
the diffrences between them. Special attntion is paid to their four aspects.
 

  • Read count 321
  • Date of publication 15-05-2019
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages44-47
Ўзбек

 

Мақолада психоанализ таълимотининг асосчиси З.Фрейднинг диний-психологик қарашлари ҳақида сўз бо-
ради. Фрейднинг динга бўлган маносабатининг учта даври ажратиб кўрсатилади. Фрейднинг фикрича, инсон
истакларининг бажарилмаслиги неврозни келтириб чиқаради. Шунинг учун унинг нафсининг истакларига тўсиқ
бўладиган барча унсурлардан воз кечиш лозим. Бундай унсурларга, масалан, маданият ва дин киради. Фрейдизм-
нинг хатоларидан бири ҳам нафсга эркинлик бериб юборилишидадир. Динда, айниқса тасаввуфда нафс билан
ишлаш масаласи батафсил ўрганилган. Нафсни тарбиялашнинг муҳимлиги таъкидланади. Мақолада бир қанча
шарқ мутафаккирларининг нафс масаласидаги фикрлари келтириб ўтилади. Мақолада Фрейд қарашларининг та-
саввуф қарашларига яқинлиги тўғрисидаги фикрлар кескин танқид остига олинади. Қарашлар ўртасидаги тафо-
вутлар очиб берилади. Тафовутларнинг тўртта жиҳатига алоҳида эътибор қаратилади.

 

В статье речь идёт о религиозно-психологических взглядах основателя теории психоанализа З.Фрейда. Раз-
личаются три периода отношения Фрейда к религии. По мнению Фрейда, невыполнение желаний человека при-
водит к возникновению невроза. Поэтому он должен отказаться от всех элементов, которые мешают удовлетво-
рению желаний нафс («Эго»). К таким элементам, например, относятся культура и религия. Одна из ошибок
фрейдизма заключается в том, что дается свобода действиям нафс («Эго»). В религии, особенно в суфизме под-
робно рассмотрены особенности работы с нафс. Отмечается важность воспитания нафс. В статье приводятся
мысли нескольких восточных мыслителей о вопросах нафс. В статье серьёзно критикуются мысли о близости
фрейдовских взглядов взглядам суфизма. Выясняется разница между ними. Особое внимание обращается к че-
тырем аспектам.

 

This article deals with the religious and psychological views of the founder of the theory of psychoanalysis Z. Freud.
Thre are three periods of Freud’s atttude toward religion. According to Freud, failure to fulfil human desires causes
neurosis. Threfore, he must abandon all the elements that interfere with the satisfaction of desires nafs («Ego»).
Such elements include, for example, culture and religion. One of the mistakes of Freudianism is that freedom is given
to the actions of the nafs («Ego»). In religion, especially in Sufim, the features of working with nаfs are considered in
detail. Th importance of nafs education is noted. Th article presents the thoughts of several Eastern thinkers about
the issues of nafs. Th article seriously criticizes the thoughts about the proximity of Freudian views to Sufim. Find out
the diffrences between them. Special attntion is paid to their four aspects.
 

Name of reference
1 1. Sumerki bogov/ Sos. I obsh. Red. A.A.Yakovleva: Perevod. – M.: Politizdat, 1990. – 398 s. 2. Zigmund Fryeyd . YA i Ono . – M.: MPO «MYETTM», 1990. – S. 54. 3. Freydjer R., Feydimen D. Bol`shaya kniga psixologii. Teorii, uprajneniya, eksperimenti / Robert Freydjer, Djeyms Feydimen/ Per. s angl. – SPb.: Praym-YEVROZNAK, 2008. – 704 s. 4. Azizqulov A. Xojagon tariqati va psixoanalitika (tarbiya masalasiga komparativistik yondashuv). // «Orif Deggaroniy – Markaziy Osiyo tasavvuf ta‘limotining buyuk valiysi» mavzusidagi respublika ilmiy-nazariy konferentsiya materiallari. 2007 yil 29 may. – Navoiy: 2007. – 140 bet. 5. Rustamov A. So‘z gavhari. Birinchi daftr. – T.: «Xazina», 1995. – 43 b. 6. Najmiddin Kubro. Ko‘nglim ko‘zi bilan ko‘rganlarim. /Juzjoniy Abdulhakim Sha‘riy. Tasavvuf va inson. – T.: Adolat, 2001. –78–96 betlar. 7. Abu Homid G‘azzoliy. Riyozatun-nafs (Nafs tarbiyasi), (arab tilidan tarjima). Tarjima va so‘zboshi muallif fiologiya fanlari nomzodi Rashid Zohid. – T.: Movarounnahr, 2006. – 80 b. 8. Fish Radiy. Jaloliddin Rumiy: tarixiy biografi roman. – T.: Adabiyot va san‘at nashriyoti, 1986. – 282 b. 9. Tomas X.Elmor. Sufim i psixologiya. – M., SPb. «DILYA», 2005. – 254 s.
Waiting