356

 

Мақолада ислом динида илм ва имон категорияларининг ўзаро нисбати ўрганилади, ислом динида илм маса-
ласи, илмни ўрганиш, илмни ривожлантириш, илм ва имон тушунчаларининг ўзаро боғлиқлиги ҳақида сўз юри-
тилади. Бунинг учун Европанинг шарқшунос, исломшунос олимларидан М. Роденсон, А. Мрозек, Е. Фролова,
Ж.Тимоти, А.Заринкуб, Б.Жонатан, Ш.Блэр, М.Букай ва америкалик олим Ф.Роузентал фикрларига ҳам муро-
жаат этилади. Масалан, америкалик олим Ф.Роузентал ўзининг «Илм тантанаси» китобида бу тушунчаларнинг
ўзаро нақадар яқинлиги ва боғлиқлиги, ислом динида уларнинг бир-бирига зид эмас, аксинча, мувофиқ бўлиб,
ҳатто бир-биридан алоҳида тасаввур қилинмаслигини кўрсатиб ўтган.
Шунингдек, мақолада мусулмон оламидаги машҳур аллома Имом Ғаззолийнинг «Иҳёу `улум ад-дин» («Дин
илмларини жонлантириш») асарида мазкур масаладаги ўзига хос қарашлар, қатор илмий хулосалар атрофлича
таҳлил қилинган.
Мақолада ислом динида «илм» тушунчаси жуда муҳим ўринга эга бўлгани, ҳеч бир тарзда инкор қилинма-
гани ва ёмон муносабат билдирилмаганлиги очиб берилган. Бундан ташқари исломда илмларни «диний» ва
«дунёвий» деб ўзаро ажратиш принципи мавжуд эмаслиги, балки фойдали, манфаат келтирадиган ёки фойдасиз,
зарарли бўлган илмларгагина ажратиш принципи мавжудлиги, яъни инсониятнинг ҳақиқий, яъни ҳар томонлама:
ҳам маънавий, ҳам моддий тараққиёти, равнақи учун хизмат қиладиган илмлар исломда фойдали деб, қўллаб-қув-
ватланиб келинганлиги алоҳида таъкидлаб ўтилган. Шунингдек, илм ва имон мутаносиблиги масаласи доимо
улуғ аждодларимиз диққат марказида бўлиб, ҳар бир даврда унинг ўзига хос талқинлари ва турли қирралари ўз
ифодасини топганлигига эътибор қаратилган.

 

 

 

В статье речь идёт о соотношении категорий науки и веры в исламе, о вопросе сути и смысле науки, изучении,
развитии науки, взаимосвязи понятий науки и веры в исламской религии.
Так в статье приводятся мысли по данному вопросу таких европейских ученых-востоковедов и исламоведов,
как М. Роденсон, А. Мрозек, Е. Фролова, Ж. Тимоти, А. Заринкуб, Б. Джонатан, Ш. Блэр, М. Букай и Ф. Роу-
зенталь. Например, американский ученый Ф.Роузенталь в своей книге «Торжество знания» показал, насколько
близки и взаимосвязаны понятия «наука» и «вера» в исламе, что они не противоречат друг другу, а, наоборот,
гармоничны, взаимосвязаны, взаимодополняют друг друга, и в отдельности их представить не возможно.
Также в статье приводится ряд выводов подробного научного анализа по этому вопросу известного в мусуль-
манском мире учёного Газали, изложенные им в его книге «Ихеу улум ид-дин» («Возрождение религиозных
наук»).
В статье особо подчеркивается, что в исламе нет принципа разделения наук на «религиозные» и «светские»,
а есть принцип разделения знания на полезные (похвальные), которые приносят пользу, прогресс, благополучие,
то есть являются подлинными, дающими всестороннее развитие человечеству, и духовной, и материальной, и
культурной сферам общества.
А второй вид науки это вредные (порицаемые), бесполезные знания, которые приносят вред, несчастье, беду
человечеству.
Кроме того, вопрос о соотношении науки и веры всегда находился в центре внимания наших великих предков.
Обращается внимание на то, что субъективные интерпретации и различные аспекты данного вопроса нашли
свое отражение в каждый исторический период.

 

 

 

The article deals with the correlation between the categories of science and faith in Islam, the question of the concept
of knowledge, to take knowledge, to develop knowledge, the relationship between the concepts of science and faith in
the Islamic religion.
So the article presents the thoughts on this issue of such European Orientalists and Islamic scholars as M. Rodenson,
A. Mrozek, E. Frolova, J.Timothy, A.Zarrinkub, B. Jonathan, S.Blair, M. Bukai and F. Rosenthal. For example, the
American scientist F. Rosenthal in his book “the Triumph of knowledge” showed how close and interrelated the
concepts of science and faith in Islam are, that they do not contradict each other, but, on the contrary, are harmonious,
interrelated, complement each other and it is not possible to present them separately. The article also provides a comprehensive analysis of the views and a number of scientifi conclusions made by Imam
Ghazzali, a prominent scholar in the Muslim world in the book Ihyou `ulum id-din (Revival of Religious Knowledge).
Th article also reveals that the concept of “science, knowledge” in the Islam was always very important, it was never
rejected and in relation to it there has never been a bad atttude toward it. In addition, Islam does not have a principle
of separating the sciences as “religious” and “secular”, but rather the principle of dividing the sciences into useful, which
bring benefi, or useless, harmful ones. It is emphasized that the sciences which serve for the prosperity of mankind are
considered to be useful and supported in Islam.
In addition, the issue concerning the relationship of science and faith was always in the center of attntion of our
great ancestors, and in each period it had its own interpretations and diffrent aspects.
 

  • Read count 335
  • Date of publication 21-08-2019
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages13-22
Ўзбек

 

Мақолада ислом динида илм ва имон категорияларининг ўзаро нисбати ўрганилади, ислом динида илм маса-
ласи, илмни ўрганиш, илмни ривожлантириш, илм ва имон тушунчаларининг ўзаро боғлиқлиги ҳақида сўз юри-
тилади. Бунинг учун Европанинг шарқшунос, исломшунос олимларидан М. Роденсон, А. Мрозек, Е. Фролова,
Ж.Тимоти, А.Заринкуб, Б.Жонатан, Ш.Блэр, М.Букай ва америкалик олим Ф.Роузентал фикрларига ҳам муро-
жаат этилади. Масалан, америкалик олим Ф.Роузентал ўзининг «Илм тантанаси» китобида бу тушунчаларнинг
ўзаро нақадар яқинлиги ва боғлиқлиги, ислом динида уларнинг бир-бирига зид эмас, аксинча, мувофиқ бўлиб,
ҳатто бир-биридан алоҳида тасаввур қилинмаслигини кўрсатиб ўтган.
Шунингдек, мақолада мусулмон оламидаги машҳур аллома Имом Ғаззолийнинг «Иҳёу `улум ад-дин» («Дин
илмларини жонлантириш») асарида мазкур масаладаги ўзига хос қарашлар, қатор илмий хулосалар атрофлича
таҳлил қилинган.
Мақолада ислом динида «илм» тушунчаси жуда муҳим ўринга эга бўлгани, ҳеч бир тарзда инкор қилинма-
гани ва ёмон муносабат билдирилмаганлиги очиб берилган. Бундан ташқари исломда илмларни «диний» ва
«дунёвий» деб ўзаро ажратиш принципи мавжуд эмаслиги, балки фойдали, манфаат келтирадиган ёки фойдасиз,
зарарли бўлган илмларгагина ажратиш принципи мавжудлиги, яъни инсониятнинг ҳақиқий, яъни ҳар томонлама:
ҳам маънавий, ҳам моддий тараққиёти, равнақи учун хизмат қиладиган илмлар исломда фойдали деб, қўллаб-қув-
ватланиб келинганлиги алоҳида таъкидлаб ўтилган. Шунингдек, илм ва имон мутаносиблиги масаласи доимо
улуғ аждодларимиз диққат марказида бўлиб, ҳар бир даврда унинг ўзига хос талқинлари ва турли қирралари ўз
ифодасини топганлигига эътибор қаратилган.

 

 

 

В статье речь идёт о соотношении категорий науки и веры в исламе, о вопросе сути и смысле науки, изучении,
развитии науки, взаимосвязи понятий науки и веры в исламской религии.
Так в статье приводятся мысли по данному вопросу таких европейских ученых-востоковедов и исламоведов,
как М. Роденсон, А. Мрозек, Е. Фролова, Ж. Тимоти, А. Заринкуб, Б. Джонатан, Ш. Блэр, М. Букай и Ф. Роу-
зенталь. Например, американский ученый Ф.Роузенталь в своей книге «Торжество знания» показал, насколько
близки и взаимосвязаны понятия «наука» и «вера» в исламе, что они не противоречат друг другу, а, наоборот,
гармоничны, взаимосвязаны, взаимодополняют друг друга, и в отдельности их представить не возможно.
Также в статье приводится ряд выводов подробного научного анализа по этому вопросу известного в мусуль-
манском мире учёного Газали, изложенные им в его книге «Ихеу улум ид-дин» («Возрождение религиозных
наук»).
В статье особо подчеркивается, что в исламе нет принципа разделения наук на «религиозные» и «светские»,
а есть принцип разделения знания на полезные (похвальные), которые приносят пользу, прогресс, благополучие,
то есть являются подлинными, дающими всестороннее развитие человечеству, и духовной, и материальной, и
культурной сферам общества.
А второй вид науки это вредные (порицаемые), бесполезные знания, которые приносят вред, несчастье, беду
человечеству.
Кроме того, вопрос о соотношении науки и веры всегда находился в центре внимания наших великих предков.
Обращается внимание на то, что субъективные интерпретации и различные аспекты данного вопроса нашли
свое отражение в каждый исторический период.

 

 

 

The article deals with the correlation between the categories of science and faith in Islam, the question of the concept
of knowledge, to take knowledge, to develop knowledge, the relationship between the concepts of science and faith in
the Islamic religion.
So the article presents the thoughts on this issue of such European Orientalists and Islamic scholars as M. Rodenson,
A. Mrozek, E. Frolova, J.Timothy, A.Zarrinkub, B. Jonathan, S.Blair, M. Bukai and F. Rosenthal. For example, the
American scientist F. Rosenthal in his book “the Triumph of knowledge” showed how close and interrelated the
concepts of science and faith in Islam are, that they do not contradict each other, but, on the contrary, are harmonious,
interrelated, complement each other and it is not possible to present them separately. The article also provides a comprehensive analysis of the views and a number of scientifi conclusions made by Imam
Ghazzali, a prominent scholar in the Muslim world in the book Ihyou `ulum id-din (Revival of Religious Knowledge).
Th article also reveals that the concept of “science, knowledge” in the Islam was always very important, it was never
rejected and in relation to it there has never been a bad atttude toward it. In addition, Islam does not have a principle
of separating the sciences as “religious” and “secular”, but rather the principle of dividing the sciences into useful, which
bring benefi, or useless, harmful ones. It is emphasized that the sciences which serve for the prosperity of mankind are
considered to be useful and supported in Islam.
In addition, the issue concerning the relationship of science and faith was always in the center of attntion of our
great ancestors, and in each period it had its own interpretations and diffrent aspects.
 

Name of reference
1 1. Mansurov A. Qur’oni karim ma’nolarining tarjima va tafsiri. – T.: Toshkеnt islom univеrsitеti nashriyot-matbaa birlashmasi, 2017. 2. Mеts A. Musulmanskiy Rеnеssans (Die Renaissance des Islams). Heidelberg, - rus. pеrеvod. - M.: Izdatеlstvo «Nauka». Glavnaya rеdaktsiya vostochnoy litеraturi. 1966. 3. Fon Gryunеbaum G.E. Klassichеskiy islam. (600- 1258) (Classical islam. A History 600-1258. London, 1970) - rus.pеrеvod. - M.: “Nauka”, 1988, 4. Baxodirov R.M. Iz istorii klassifiatsii nauk na srеdnеvеkovom musulmanskom Vostokе. - T.: «Akadеmiya», 2000. 5. Imomnazarov M.S. Milliy ma’naviyatimiz asoslari. - T.: TIU, 2001. 6. Byukay Moris. Bibliya, Koran i nauka. (Ilk fransuz tilidagi nashri – Parij), Rеligiovеdеniе, 2008. 7. Islam. Istoriografihеskiе ochеrki. - M.: “Nauka”, 1991. 8. Rouzеntal Frants. Torjеstvo znaniya. Kontsеptsiya znaniya v srеdnе-vеkovom islamе. - M.: Glavnaya rеdaktsiya vostochnoy litеraturi izdatеlstva «Nauka», 1978. 9. Frolova Е.A. Problеmi` vеri` i znaniya v arabskoy fiosofi. – M.: Glavnaya rеdaktsiya vostochnoy litеraturi` izdatеlstva «Nauka», 1983. 10. Al-Gazzoliy Imom Abu Homid. «Ihyou ulum iddin». («Din ilmlarini jonlantirish»). 1-kitob. Ilm kitobi. - T.: «Movarounnahr», 2003. 11. J.D. Bernal. Th Social Function of Science. London, 1939. 12. «Nauka o naukе». Sbornik statеy.(Pеr. s angl.). - M.: «Progrеss», 1966. 13. Dobrov G.M. Aktualni`е problеmi` naukovеdе- niya. - M.: «Znaniе», 1968. 14. Volkov G.I. Sotsiologiya nauki. - M.: «Politizdat», 1968. 15. Vvеdеniе (fragmеnti`). Izbranni`е proizvеdеniya mi`slitеlеy Stran Blijnеgo i Srеdnеgo Vostoka. - M.:, 1961. 16. O‘zbеkiston milliy ensiklopеdiyasi. 4-jild.- T.: «O‘zbеkiston milliy ensiklopеdiyasi» Davlat ilmiy nashriyoti., 2001. 17. Milliy istiqlol g‘oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar. - T.: «O‘zbеkiston». 2001. 18. Timoti J. XXI asrda islom (postmodеrn dunyoda qiblani topish). - T.: “Sharq” NMAK, 2005. 19. Zarrinkub A.X. Islamskaya sivilizatsiya. Vеlikiе otkritiya i dostijеniya chеlovеchеstva - SPB.: “Izdatеlstvo “Dilya”, 2011. 20. Blum D., Bler Sh. Islam. Tisyacha lеt vеri i moguhеstva. / Pеr. s angl. - SPB.: “Izdatеlstvo “Dilya”, 2010.
Waiting