242

Ушбу мақолада газламанинг шакл ҳосил қилиш ва шакл ушлаш хусусиятлари газламалар юза зичликлари ва ғовакликларига боғлиқлиги ўрганиб чиқилди. Материалларнинг шакл ҳосил қилиш даражаси кўрсаткичларини тадқиқ қилиш орқали, газламалар ва трикотаж матолари учун ғоваклилик даражасини ҳисоблаш формуласи асослаб берилди. Маълумки, газламалар ишлаб чиқариш жараёнида турли кучлар таъсирида бир қатор ўзгаришларга дуч келади. Бу ўзгаришлар тўқув ёки бошқа ишлов бериш дастгоҳларидан газлама олиниб, ундан маҳсулот тикилгандан сўнг ҳамда маҳсулотларнинг истеъмол даврида қисман бартараф этилади. Шунингдек, кийим баданга кийиб юрилган вақтда унга даврий равишда алмашиб турувчи кучлар таъсиридаги тортилишлар ва кучдан холи бўлган даврлар тикилган маҳсулот структурасига таъсир этиб боради. Бунинг натижасида маҳсулот алоҳида қисмларининг шакл ўзгариши юз бериши мумкин. Бу, албатта, маҳсулот ташқи кўринишига салбий таъсир кўрсатади. Маҳсулот ташқи кўринишининг ўзгариши газламанинг хомашё таркиби, ўрилиши тури, тўқима тузилиш фазаси, иплар ўртасидаги ишқаланиш ва чирмашиш кучлари, якуний натижада эса маҳсулотнинг шакл сақлаш хусусиятига боғлиқ. Жун-ипак газламада шакл ўзгаришдаги кучланиш ҳолати тадқиқ этилиб, эгилувчан қисмда шакл ўзгариш кўрсаткичи чегараси 64-70% эканлиги назарий асосланди ва тажрибада тасдиқланди.

  • Internet ҳавола
  • DOIhttps://dx.doi.org/10.36522/2181-9637-2020-4-19
  • UzSCI тизимида яратилган сана 08-04-2022
  • Ўқишлар сони 242
  • Нашр санаси 10-09-2020
  • Мақола тилиO'zbek
  • Саҳифалар сони185-192
Ўзбек

Ушбу мақолада газламанинг шакл ҳосил қилиш ва шакл ушлаш хусусиятлари газламалар юза зичликлари ва ғовакликларига боғлиқлиги ўрганиб чиқилди. Материалларнинг шакл ҳосил қилиш даражаси кўрсаткичларини тадқиқ қилиш орқали, газламалар ва трикотаж матолари учун ғоваклилик даражасини ҳисоблаш формуласи асослаб берилди. Маълумки, газламалар ишлаб чиқариш жараёнида турли кучлар таъсирида бир қатор ўзгаришларга дуч келади. Бу ўзгаришлар тўқув ёки бошқа ишлов бериш дастгоҳларидан газлама олиниб, ундан маҳсулот тикилгандан сўнг ҳамда маҳсулотларнинг истеъмол даврида қисман бартараф этилади. Шунингдек, кийим баданга кийиб юрилган вақтда унга даврий равишда алмашиб турувчи кучлар таъсиридаги тортилишлар ва кучдан холи бўлган даврлар тикилган маҳсулот структурасига таъсир этиб боради. Бунинг натижасида маҳсулот алоҳида қисмларининг шакл ўзгариши юз бериши мумкин. Бу, албатта, маҳсулот ташқи кўринишига салбий таъсир кўрсатади. Маҳсулот ташқи кўринишининг ўзгариши газламанинг хомашё таркиби, ўрилиши тури, тўқима тузилиш фазаси, иплар ўртасидаги ишқаланиш ва чирмашиш кучлари, якуний натижада эса маҳсулотнинг шакл сақлаш хусусиятига боғлиқ. Жун-ипак газламада шакл ўзгаришдаги кучланиш ҳолати тадқиқ этилиб, эгилувчан қисмда шакл ўзгариш кўрсаткичи чегараси 64-70% эканлиги назарий асосланди ва тажрибада тасдиқланди.

Русский

В этой статье рассматривается зависимость свойств формоустойчивости ткани от поверхностных плотностей и пористости тканей. Изучая степень деформации материалов, была обоснована формула расчета степени пористости тканей и трикотажа. Как известно, в ходе производства тканей под влиянием различных ных сил происходит некоторая деформация. Эти изменения исчезают в процессе ткачества, переработки на ткацком оборудовании или при производстве из неё готовой продукции. Также они пропадают при носке, когда освобождается от влияния различных сил, что отражается на структуре продукции. В связи с этими свойствами форма отдельных частей одежды может меняться. Внешний вид продукции сильно зависит от состава, вида перемотки, фазы формирования ткани, силы трения между нитями, т. е. от формообразующих свойств ткани. Изучая напряженно-деформированное состояние в шерстяной и шелковой тканях, было теоретически обосновано и экспериментально подтверждено, что предел показателя деформации в гибкой части составляет 64-70%.

English

This article examines the dependence of the properties of shape stability of the fabric on the surface densities and porosity of fabrics. Studying the degree of deformation of materials, the formula for calculating the degree of porosity of fabrics and knitwear was substantiated. As is known, in the course of fabric production, under the influence of various forces, some deformation occurs. These changes disappear in the process of weaving, processing on weaving equipment or in the production of finished products from it. They also disappear when worn, when released from the influence of various forces, which is reflected in the structure of the product. Due to these properties, the shape of individual parts of the garment may change. The appearance of the product strongly depends on the composition, the type of rewinding, the phase of formation of the fabric, the force of friction between the threads, i.e., on the shaping properties of the fabric. Studying the stress-strain state in woolen and silk fabrics, it was theoretically justified and experimentally confirmed that the limit of the deformation index in the flexible part is 64-70%.

Муаллифнинг исми Лавозими Ташкилот номи
1 Tuychiyev I.I. laboratoriya mudiri TOSHKENT TO'QIMACHILIK VA YENGIL SANOAT INSTITUTI
2 Habibullayev D.A. katta ilmiy xodim TOSHKENT TO'QIMACHILIK VA YENGIL SANOAT INSTITUTI
3 Aripdjanova D.U. texnika fanlari doktori, katta ilmiy xodim TOSHKENT TO'QIMACHILIK VA YENGIL SANOAT INSTITUTI
Ҳавола номи
1 Учайкин В.В. Основы механики сплошных сред (задачи и упражнения) [Текст]: Учебник / В.В. Учайкин. – М., 2002. – С. 92-97.
2 Дамянов Г.Б. Строение ткани и современные методы ее проектирования [Текст]: Учебник / Г.Б. Дамянов, Ц.З. Бачев, Н.Ф. Сурнина. – М.: Легкая и пищевая промышленность, 1984. – 240 с. – С. 15.
Кутилмоқда