Ушбу мақолада ХУШ—Х Х аср бошларидаги Марғилон тарихининг ижтимоий-иқтисодий,
маданий-маърифий масалаларини ўрганишда муҳим манбалардан ҳисобланган, ер-сув ва бошқа кўчмас
мулклар билан боғлиқ ҳужжатлар, яъни иноятномалар тўғрисида сўз юритилади. Ушбу иноятномаларнинг
ўзига хос муҳим жиҳатларидан бири шундан иборатки, уларда Марғилоннинг узоқ ўтмишига доир тарихий
маълумотлар ўз аксини топган. Мақолада аштархонийлар ҳукмдори Субҳонқулихон ва Қўқон хонлари
Умархон, Муҳаммад Алихон, Шералихон, Худоёрхон ҳамда Маллахон томонидан Марғилонда истиқомат
қилган Имом Ҳаким ат-Термизий авлодларига тархонлик имтиёзи берилгани ҳақидаги XVШ—XIX асрнинг
иккинчи ярмига доир ҳужжатлар, нақшбандия тариқатининг пиру муршиди ҳазрат Мир Абдураҳим халфа
авлодларига тархонлик имтиёзи берилгани ҳақидаги иноятномалар, Марғилон шаҳридаги “Узун ҳовуз”,
“Хонақоҳ”, “Пир Сиддиқ”, “Подшоҳ Искандар” каби масжид-мадрасалар, хонақоҳ ва зиёратгоҳларнинг
мутасаддиларига тархонлик имтиёзи берилгани ҳақидаги ҳужжатлар тўғрисида маълумотлар баён
этилган. Ушбу ёрлиқлар нафақат Марғилон, балки Туркистон халқларининг ижтимоий турмушини ўрганиш
ва тадқиқ этиш борасида муҳим манбалардан бўлиб хизмат қилади.
Ушбу мақолада ХУШ—Х Х аср бошларидаги Марғилон тарихининг ижтимоий-иқтисодий,
маданий-маърифий масалаларини ўрганишда муҳим манбалардан ҳисобланган, ер-сув ва бошқа кўчмас
мулклар билан боғлиқ ҳужжатлар, яъни иноятномалар тўғрисида сўз юритилади. Ушбу иноятномаларнинг
ўзига хос муҳим жиҳатларидан бири шундан иборатки, уларда Марғилоннинг узоқ ўтмишига доир тарихий
маълумотлар ўз аксини топган. Мақолада аштархонийлар ҳукмдори Субҳонқулихон ва Қўқон хонлари
Умархон, Муҳаммад Алихон, Шералихон, Худоёрхон ҳамда Маллахон томонидан Марғилонда истиқомат
қилган Имом Ҳаким ат-Термизий авлодларига тархонлик имтиёзи берилгани ҳақидаги XVШ—XIX асрнинг
иккинчи ярмига доир ҳужжатлар, нақшбандия тариқатининг пиру муршиди ҳазрат Мир Абдураҳим халфа
авлодларига тархонлик имтиёзи берилгани ҳақидаги иноятномалар, Марғилон шаҳридаги “Узун ҳовуз”,
“Хонақоҳ”, “Пир Сиддиқ”, “Подшоҳ Искандар” каби масжид-мадрасалар, хонақоҳ ва зиёратгоҳларнинг
мутасаддиларига тархонлик имтиёзи берилгани ҳақидаги ҳужжатлар тўғрисида маълумотлар баён
этилган. Ушбу ёрлиқлар нафақат Марғилон, балки Туркистон халқларининг ижтимоий турмушини ўрганиш
ва тадқиқ этиш борасида муҳим манбалардан бўлиб хизмат қилади.
В данной статье рассматриваются документи, связанние с землей, водой и другими
объектами недвижимости, то есть благодати, которие являются важними источниками при изучении
социально-экономических, культурних и образовательних вопросов истории Маргилана в ХУШ-начсле
XIX веков. Одним из нсиболее всжних сспектов этих документов является то, что они содержст
историческую информсцию о долгой истории Мсргилснс. В стстье рсссмстривсются документи второй
половини ХУШ-Х1Х веков о предостсвлении льгот тсрхснс потомксм имсмс Хакимс ст-Термизи, которие
жили в Мсргилане, с также прсвителями сштсрханидов Субханкули-ханс и Кокандскими хансми Умср-
ханом, Мухаммед Алиханом, Шерали-ханом и Худояр-ханом. Узун Хавуз в Маргилане, Ханака, Пур Сиддик,
мечети, медресе, ханака и святини имени Падишах Искандара, информация о документах о предоставлении
налогових льгот потомкам Хазрата Мир Абдурахима Халфа, пир-муршиду тариката Накшбандия.
Эти документи служат для изучения и исследования не только истории Маргилана, но и социальной
жизни народов Туркестана
| № | Муаллифнинг исми | Лавозими | Ташкилот номи |
|---|---|---|---|
| 1 | Abdulahatov N.. | Docent | Xalqaro Islom akademiyasi |
| № | Ҳавола номи |
|---|---|
| 1 | 1. Н.Абдулаҳатов, Ў.Эшонбобоев. (2007). Кўҳна Марғилон зиёратгоҳлари. Фарғона: “Фарғона” нашриёти. 2. Н.Абдулаҳатов, С.Аброров, А. Тошқулов. (2014). Сармозор зиёратгоҳи. Тошкент: “ВАУ02”. 3. Н.Абдулаҳатов. (2017). Мавлоно Мир Абдураҳим Марғиноний // Имом ал-Бухорий сабоқлари. №3. Самарқанд. 4. Н.Абдулаҳатов. (2020). Марғилон ёрлиқлари ва вақфлари муҳим манба сифатида // Имом ал- Бухорий сабоқлари. № 2. Самарқанд. 5. Н.Абдулаҳатов. (2021). Марғилон олимларининг илмий-марифий мероси. Фарғона: “С1а88ш” Нашриёти. 6. Н.Абдулаҳатов, М. Муртазаев. (2022). Шоҳ Мансур зиёратгоҳи. Фарғона: “К1а88ш”нашриёти. 7. Ў. Р. Архиви. (б.д.). 34355-йиғма жилд. 8. Ў. Р. Архиви. (б.д.). 34727-йиғма жилд. 9. Ў. Р. Архиви. (б.д.). 347346-йиғма жилд. 10. Ў. Р. Архиви. (б.д.). 34737-йиғма жилд. 11. Ў. Р. Архиви. (б.д.). 34739-йиғма жилд. 12. Ў. Р. Архиви. (б.д.). 34747-йиғма жилд. 13. Ғ.А.Аҳмаджонов. (2003). Россия империяси Марказий Осиёда. Тошкент.: М.Ч. “Таълим манбаи жамияти”. 14. Аширбек Мўминов, Нодирбек Абдулаҳатов, Яёи Кавахара. (2007). Синьцзян ва Фарғонада топилган мозор ҳужжатлари. Токио. |