Ushbu maqolada arxeologiya merosi obʼektlarini konservatsiya qilish muammolari haqida so‘z yuritiladi. Unda hozirgi kunga qadar mamlakatimizda amalga oshirilgan arxeologiya merosi obʼektlarini konservatsiyalash jarayoni va ular bilan bog‘liq yutuq va kamchiliklarni ko‘rsatib berishga harakat qilingan.
Birinchi navbatda aholi o‘rtasida madaniy meros obʼektlariga bo‘lgan munosabatni o‘rganish uchun Polьshada o‘tkazilgan so‘rovlar tahlil qilingan. Аyniqsa, arxeologiya merosi obʼektlarining aholi o‘rtasida xabardorlik darajasi rivojlangan davlatlar bo‘lgan Yevropa mamlakatlarida ham juda past ekanligi, bizda esa undan ham yomon holatda ekanligi ko‘rsatilgan.
Keyingi yillarda O‘zbekistonda turizmni rivojlantirish jadallik bilan amalga oshirilishi fonida arxeologiya merosi obʼektlarini ham ularni muhofaza qilish va saqlash bilan birgalikda konservatsiya qilish va muzeylashtirilgan holda namoyish obʼektlariga aylantirish uchun hukumatimiz tomonidan bir qancha qabul qilingan qarorlar asosida amalga oshiriligi rejalashtirilgan ishlarga eʼtibor qaratilgan.
Аrxeologiya merosi obʼektlarini konservatsiyalash bo‘yicha mustaqillik yillarida bir necha ishlar qilingan bo‘lib, ular turli yillarda amalga oshirilganligi va turli xil uslublarda amalga oshirilganligi ko‘rib chiqiladi. Аfrosiyob devorlari, Fayoztepa, Oqsaroy, Samarqanddagi qadimiy hammom, Shahrisabz hammomi, Mingo‘rik va Аxsikent kabi arxeologiya merosi obʼektlarining konservatsiya qilinishi hamda uslublari tahlil qilingan.
Ushbu maqolada arxeologiya merosi obʼektlarini konservatsiya qilish muammolari haqida so‘z yuritiladi. Unda hozirgi kunga qadar mamlakatimizda amalga oshirilgan arxeologiya merosi obʼektlarini konservatsiyalash jarayoni va ular bilan bog‘liq yutuq va kamchiliklarni ko‘rsatib berishga harakat qilingan.
Birinchi navbatda aholi o‘rtasida madaniy meros obʼektlariga bo‘lgan munosabatni o‘rganish uchun Polьshada o‘tkazilgan so‘rovlar tahlil qilingan. Аyniqsa, arxeologiya merosi obʼektlarining aholi o‘rtasida xabardorlik darajasi rivojlangan davlatlar bo‘lgan Yevropa mamlakatlarida ham juda past ekanligi, bizda esa undan ham yomon holatda ekanligi ko‘rsatilgan.
Keyingi yillarda O‘zbekistonda turizmni rivojlantirish jadallik bilan amalga oshirilishi fonida arxeologiya merosi obʼektlarini ham ularni muhofaza qilish va saqlash bilan birgalikda konservatsiya qilish va muzeylashtirilgan holda namoyish obʼektlariga aylantirish uchun hukumatimiz tomonidan bir qancha qabul qilingan qarorlar asosida amalga oshiriligi rejalashtirilgan ishlarga eʼtibor qaratilgan.
Аrxeologiya merosi obʼektlarini konservatsiyalash bo‘yicha mustaqillik yillarida bir necha ishlar qilingan bo‘lib, ular turli yillarda amalga oshirilganligi va turli xil uslublarda amalga oshirilganligi ko‘rib chiqiladi. Аfrosiyob devorlari, Fayoztepa, Oqsaroy, Samarqanddagi qadimiy hammom, Shahrisabz hammomi, Mingo‘rik va Аxsikent kabi arxeologiya merosi obʼektlarining konservatsiya qilinishi hamda uslublari tahlil qilingan.
В данной статье рассматриваются проблемы сохранения объектов археологического наследия. В нем попытались показать процесс консервации объектов археологического наследия, осуществляемый в нашей стране до сих пор, а также связанные с ним достижения и недостатки.
В первую очередь были проанализированы опросы, проведенные в Польше для изучения отношения населения к объектам культурного наследия. В частности, показано, что уровень информированности населения об археологическом наследии очень низок даже в европейских странах, которые относятся к развитым странам, а у нас он находится в худшем состоянии.
На фоне бурного развития туризма в Узбекистане в последующие годы уделяется внимание работам, которые планируется осуществить на основании ряда решений, принятых нашим правительством, в целях охраны и сохранения объектов археологического наследия и превращения их в музейные предметы.
За годы независимости было предпринято несколько усилий по сохранению объектов археологического наследия, и будем считать, что они проводились в разные годы и по-разному.
Анализируются сохранность и стили таких объектов археологического наследия, как стены Афросиаба, Файозтепа, Аксарой, древние бани в Самарканде, Шахрисабзские бани, Мингурюк и Ахсикент.
This article discusses the problems of conservation of archaeological heritage objects. It tried to show the process of conservation of archaeological heritage objects carried out in our country until now, as well as the achievements and shortcomings related to them.
First of all, surveys conducted in Poland to study the attitude of the population towards cultural heritage objects were analyzed. In particular, it has been shown that the level of awareness of archaeological heritage among the population is very low even in European countries, which are developed countries, and in us it is in a worse state.
Against the background of rapid development of tourism in Uzbekistan in the following years, attention is paid to the works planned to be implemented on the basis of a number of decisions taken by our government in order to protect and preserve archaeological heritage objects and turn them into museum objects.
During the years of independence, several efforts have been made to conserve archaeological heritage sites, and it will be considered that they were carried out in different years and in different ways. The conservation and styles of archaeological heritage objects such as Afrosiyob walls, Fayoztepa, Aksaroy, ancient bath in Samarkand, Shahrisabz bath, Mingurik and Ahsikent are analyzed.
| № | Муаллифнинг исми | Лавозими | Ташкилот номи |
|---|---|---|---|
| 1 | Yarkulov A.A. | 1 | Cultural Heritage Agency under the Ministry of Tourism and Cultural Heritage |
| № | Ҳавола номи |
|---|---|
| 1 | 1. Oniszczuk, A. 2021 A Tricky Subject – archaeology in opinion polls on cultural heritage. Recent examples from Poland, Internet Archaeology 57. https://doi.org/10.11141/ia.57.14 |
| 2 | 2. Ndoro W. Conservation and Management of Archaeological Heritage Resources. Published by the International Centre for the Study of the Preservation and Restoration of Cultural Property (ICCROM), Via di San Michele 13, 00153 Rome, Italy. 2018, page.18. |
| 3 | 3. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 19-dekabrdagi “Moddiy madaniy meros obyektlarini muhofaza qilish sohasidagi faoliyatni tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-4068-sonli qarori. |
| 4 | 4. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 3-martdagi “Moddiy madaniy meros obyektlari va YUNESKOning umumjahon merosi ro‘yxatiga kiritilgan hududlar muhofazasini kuchaytirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 119-son qarori. |
| 5 | 5. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yildagi 19-iyundagi “O‘zbekiston Respublikasi Turizm va sport vazirligi huzuridagi madaniy meros agentligi faoliyatini tashkil etish hamda sohani innovatsion rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-5150-sonli qarori. |
| 6 | 6. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 27-maydagi “Muzeylarda xizmatlar sohasini rivojlantirish chora- tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-261-sonli qarori. |
| 7 | 7. Samarqand shahar hokimligi rasmiy veb sayti. https://samshahar.uz/. |
| 8 | 8. O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi. “F” harfi «O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi», Davlat ilmiy nashriyoti, Toshkent, www.ziyouz.com kutubxonasi. |
| 9 | 9. Uzbekistan Shahrisabz palais de l’ak saray. Restauration du pavement glagure №3 (185 m 2) Rapport d ’activite (avril - octobre 2012), Avril - Octobre 2012. |
| 10 | 10. Nasriddinov Sh.N. Баня XV века у ансамбля Шахи-Зинда. O‘zbekistonda arxeologik tadqiqotlar, «FAN» nashriyoti, Toshkent – 2006, 2004-2005 yillar, 5 – soni. |
| 11 | 11. Yarkulov A.A. Shahrisabz shahri tarixiy markazidagi arxeologiya tadqiqotlari. “O‘zbekistonda an’anaviy bog‘ va bog‘dorchilik san’ati: kecha, bugun va kelajakda" mavzusidagi xalqaro ilmiy konferensiya materiallari. Shahrisabz sh, 9-10 dekabr 2016-yil, Toshkent, «Yangi nashr». |
| 12 | 12. Буряков Й.Ф., Касимов М.Р., Ростовсев О.М. Археологические памятники Ташкентской области. Издателство “ФАН” Узбекской ССР Ташкент-1973. |
| 13 | 13. Ахраров И. Археологические исследования городища Ахсыкет в 1960 году. Общественные науки в Узбекистане, №8, 1962. |