Ўзбек адабиётида ислом тарихи билан боғлиқ кўплаб асарлар мавжуд. Хусусан, “Карбало фожиаси” номи би
лан машҳур Имом Ҳасан ва Имом Ҳусайннинг фожиали ўлими ҳақида кўпгина асарлар юзага келган. Жумладан,
Увайсийнинг “Карбалонома”, Холис Тошкандийнинг “Қиссаи Имом Ҳасан ва Имом Ҳусайн”, “Қиссаи Карбало”,
Собир Сайқалийнинг “Равзат ушшуҳадо”, Нисо ва Хоний достонлари ҳамда қиссаларидан “Мусибатномаи тур
кий”, “Имом Ҳасан ва Имом Ҳусайн”, “Қиссаи Имом Ҳусайн” каби ҳам ўзбек адабиётида кўпчиликни ташкил эта
ди. Шундай асарлардан бири “Мусибатномаи туркий” бўлиб, асар XVIII аср охири – XIX аср бошларида юзага
келган ва XIX аср охири – ХХ аср бошларида бир неча бор китобат қилинган.
Мақолада “Мусибатномаи туркий” қиссасининг бадиий хусусиятлари, хусусан, асар қаҳрамонларининг
руҳий кечинмаларини тасвирлашда шеъриятдан фойдаланиш даражаси, воқеликнинг янада таъсирли бўлишини
таъминлашда лириканинг ўрни ва аҳамияти ёритиб берилган. Шунингдек, асарда шеърлар Имом Ҳусайн фожи
асига муносабат, руҳий изтироб сифатида қўлланганлиги ва бу орқали инсонпарварлик ғоялари бадиий тарзда
очиб берилганлиги, фалсафий, дидактик қарашлар илгари сурилганлиги мисоллар асосида таҳлил этилган.
Ўзбек адабиётида ислом тарихи билан боғлиқ кўплаб асарлар мавжуд. Хусусан, “Карбало фожиаси” номи би
лан машҳур Имом Ҳасан ва Имом Ҳусайннинг фожиали ўлими ҳақида кўпгина асарлар юзага келган. Жумладан,
Увайсийнинг “Карбалонома”, Холис Тошкандийнинг “Қиссаи Имом Ҳасан ва Имом Ҳусайн”, “Қиссаи Карбало”,
Собир Сайқалийнинг “Равзат ушшуҳадо”, Нисо ва Хоний достонлари ҳамда қиссаларидан “Мусибатномаи тур
кий”, “Имом Ҳасан ва Имом Ҳусайн”, “Қиссаи Имом Ҳусайн” каби ҳам ўзбек адабиётида кўпчиликни ташкил эта
ди. Шундай асарлардан бири “Мусибатномаи туркий” бўлиб, асар XVIII аср охири – XIX аср бошларида юзага
келган ва XIX аср охири – ХХ аср бошларида бир неча бор китобат қилинган.
Мақолада “Мусибатномаи туркий” қиссасининг бадиий хусусиятлари, хусусан, асар қаҳрамонларининг
руҳий кечинмаларини тасвирлашда шеъриятдан фойдаланиш даражаси, воқеликнинг янада таъсирли бўлишини
таъминлашда лириканинг ўрни ва аҳамияти ёритиб берилган. Шунингдек, асарда шеърлар Имом Ҳусайн фожи
асига муносабат, руҳий изтироб сифатида қўлланганлиги ва бу орқали инсонпарварлик ғоялари бадиий тарзда
очиб берилганлиги, фалсафий, дидактик қарашлар илгари сурилганлиги мисоллар асосида таҳлил этилган.
| № | Муаллифнинг исми | Лавозими | Ташкилот номи |
|---|---|---|---|
| 1 | Azimova L.. | researcher | O'zbekiston xalqaro islom akademiyasi |
| № | Ҳавола номи |
|---|---|
| 1 | 1. Shavkat Mirziyoyevning IHT Tashqi ishlar vazirlari kengashining 43sessiyasida “Ta’lim va ma’rifat – tinchlik va bunyodkorlik sari yo‘l” mavzusida so‘zlagan nutqi. 2016yil 1819oktyabr. https:// daryo.uz. 2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning “Ijtimoiy barqarorlikni ta’minlash, muqaddas dinimizning sofligini asrash – davr talabi” mavzusidagi anjumanda so‘zlagan nutqi, 2019y 15iyun. https://daryo.uz 3. Abdulg‘afur Razzoq Buxoriy. Sharq xattotlik va miniatyura san’atidan namunalar (VII–XXI asrlar). – T.: O‘zbekiston, 2011. 4. Imom Hasan va Imom Husayn qissasi. – T.: Yangi asr avlodi, 2003. 5. Musibatnomai turkiy. 12784 inventar raqam bilan O‘zR FA SHI qo‘lyozmalar fondi. 6. Musibatnomai turkiy. 12549 inventar raqam bilan O‘zR FA SHI qo‘lyozmalar fondi. 7. Musibatnomai turkiy. 4686 inventar raqam bilan O‘zR FA SHI qo‘lyozmalar fondi. 8. Musibatnomai turkiy. 16849 inventar raqam bilan O‘zR FA SHI qo‘lyozmalar fondi. 9. Musibatnomai turkiy. 12523 inventar raqam bilan O‘zR FA SHI qo‘lyozmalar fondi. 10. Musibatnomai turkiy. 12244I inventar raqam bilan O‘zR FA SHI qo‘lyozmalar fondi. 11. Qissai imom Husayn. 12040 inventar raqam bilan O‘zR FA SHI qo‘lyozmalar fondi. 12. Abdulg‘afur Razzoq Buxoriy. Sharq xattotlik va miniatyura san’atidan namunalar (VII–XXI asrlar). – Toshkent: O‘zbekiston, 2011. 13. Qissai imom Husayn. 9927I inventar raqam bilan O‘zR FA SHI qo‘lyozmalar fondida saqlanadi. 14. Musibatnomai turkiy. 1430 inventar raqam bilan O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi Manbalar xazinasi fondi. 15. Musibatnomai turkiy. 2487 inventar raqam bilan O‘zR FA H.Sulaymonov nomidagi qo‘lyozmalar fondi. 16. Musibatnomai turkiy. 5141 inventar raqam bilan O‘zR FA H.Sulaymonov nomidagi qo‘lyozmalar fondi. 17. Musibatnomai turkiy. 2982 inventar raqam bilan O‘zR FA H.Sulaymonov nomidagi qo‘lyozmalar fondi. 18. Musibatnomai turkiy. 3713 inventar raqam bilan O‘zR FA H.Sulaymonov nomidagi qo‘lyozmalar fondi. 19. Musibatnomai turkiy. 6147 inventar raqam bilan O‘zR FA H.Sulaymonov nomidagi qo‘lyozmalar fondi. 20. Musibatnomai turkiy. 1428 inventar raqam bilan O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi Manbalar xazinasi fondi. |