169

Ushbu maqolada O‘zbekiston to‘qimachilik sanoatida xomashyodan tayyor mahsulotgacha ishlab chiqarishni kengaytirish bo‘yicha amalga oshirilayotgan islohotlarga oid ma’lumotlar keltirilgan. Shuningdek, toʻquvchilik korxonalarida mavjud dastgohlarning assortimentlik imkoniyatlaridan keng foydalanish va shu asosda geometrik naqshli gazlamalar ishlab chiqarishni asoslashga oid ilmiy tadqiqotlar tahlil qilingan. “SUN TEX” MChJda mavjud Itema firmasining R9500 toʻquv dastgohlarida yoʻl-yoʻl naqshli toʻqimalar ishlab chiqarish uchun oʻrilishlar loyihalandi. Zamonaviy toʻquv dastgohining homuza hosil qilish mexanizmi, koʻp rangli mexanizmi va elektron toʻqima rostlagichlari texnologik imkoniyatlari asosida turli chiziqli zichlik va turli tolali tarkibdagi arqoq iplaridan foydalanib, sinov namunalari ishlab chiqarildi. Kimyoviy tolalardan tayyorlangan ko‘ylak, ko‘ylakkostyum va kostyum matolari uchun GOST 29223-91 xalqaro standartida belgilangan talablarga prototiplarning ishlash xususiyatlari va muvofiqligi o‘rganildi.

  • Internet ҳавола
  • DOI
  • UzSCI тизимида яратилган сана 03-01-2024
  • Ўқишлар сони 0
  • Нашр санаси 20-12-2023
  • Мақола тилиO'zbek
  • Саҳифалар сони56-66
Ўзбек

Ushbu maqolada O‘zbekiston to‘qimachilik sanoatida xomashyodan tayyor mahsulotgacha ishlab chiqarishni kengaytirish bo‘yicha amalga oshirilayotgan islohotlarga oid ma’lumotlar keltirilgan. Shuningdek, toʻquvchilik korxonalarida mavjud dastgohlarning assortimentlik imkoniyatlaridan keng foydalanish va shu asosda geometrik naqshli gazlamalar ishlab chiqarishni asoslashga oid ilmiy tadqiqotlar tahlil qilingan. “SUN TEX” MChJda mavjud Itema firmasining R9500 toʻquv dastgohlarida yoʻl-yoʻl naqshli toʻqimalar ishlab chiqarish uchun oʻrilishlar loyihalandi. Zamonaviy toʻquv dastgohining homuza hosil qilish mexanizmi, koʻp rangli mexanizmi va elektron toʻqima rostlagichlari texnologik imkoniyatlari asosida turli chiziqli zichlik va turli tolali tarkibdagi arqoq iplaridan foydalanib, sinov namunalari ishlab chiqarildi. Kimyoviy tolalardan tayyorlangan ko‘ylak, ko‘ylakkostyum va kostyum matolari uchun GOST 29223-91 xalqaro standartida belgilangan talablarga prototiplarning ishlash xususiyatlari va muvofiqligi o‘rganildi.

Русский

В данной статье представлена информация о реформах, реализуемых в текстильной промышленности Узбекистана по расширению производства – от сырья до готовой продукции. Проанализированы научные исследования по широкому использованию ассортиментных возможностей ткацких станков на ткацких предприятиях при производстве тканей с геометрическим узором. Для ткацких станков R9500 компании Itema, имеющихся на предприятии ООО SUN TEX, были разработаны виды переплетений в целях производства тканей с полосатым узором. На основе технологических возможностей зевообразовательного механизма, многоцветного механизма и электронного товарного регулятора на современном ткацком станке были изготовлены опытные образцы. В образцах уточные нити были различной линейной плотности и с разным содержанием волокон. Изучены эксплуатационные свойства опытных образцов и соответствие их требованиям, установленным международным стандартом ГОСТ 29223-91 на ткани плательные, плательно-костюмные и костюмные из химических волокон.

English

This article provides information on the reforms ongoing in the textile industry of the Republic of Uzbekistan to expand manufacturing from raw materials to finished products. Scientific research based on the broad use of the assortment capacities of existing weaving looms at weaving enterprises and the manufacture of fabrics with geometric patterns is being reviewed, too. Weaves for making striped fabrics were designed on Itema R9500 weaving looms, available at Suntex LLC. Test samples were produced using weft yarns of different linear densities and different fiber compositions based on the technological capacities of the modern weaving loom, shedding unit, multi-color unit, and electronic take-up motion. The operational properties of cross-striped test samples were studied and met the requirements specified in the international standard GOST 29223- 91 for chemical fiber shirts, shirts-suits, and suit cloths.

№ Муаллифнинг исми Лавозими Ташкилот номи
1 Doniyorova M.A. texnika fanlari nomzodi, “To‘qimachilik mahsulotlarini qayta ishlash” kafedrasi dotsent Jizzax Politexnika instituti
2 Doniyorov B.B. texnika fanlari bo‘yicha falsafa doktori, “To‘qimachilik mahsulotlarini qayta ishlash” kafedrasi mudiri Jizzax Politexnika instituti
3 Shamiyev D.B. “To‘qimachilik mahsulotlarini qayta ishlash” kafedrasi tayanch doktoranti Jizzax Politexnika instituti
№ Ҳавола номи
1 Adanur, S. (2001). Handbook of weaving. USA: Auburn University.
2 Alimboyev, E., & et al. (2012). Toʻquvchilik maxsus texnologiyasi va jihozlari [Special weaving technology and equipment]. Tashkent: Ilm ziyo.
3 Axunbabaev, O. (2018). Tabiiy ipakdan to‘qima shakllanish jarayonining texnologiyasini takomillashtirish va nazariyasini rivojlantirish [Improving the technology and developing the theory of the process of fabric formation from natural silk]. Tashkent.
4 Axunbabaev, O., & Valiev, G. (2008). Beschelnochnyy tkatskiy stanok [Shuttleless loom]. Uz, Patent No. FAP 00431.
5 Axunbabayev, O., & et al. (2009). Sposob formirovaniya tkani na tkatskom stanke [Method of forming fabric on a loom]. Uz, Patent No. IAP 03970.
6 Baolin, Z. (2002). Principles of Weaving. Beijing: China Textile Press.
7 Baymuratov, B., & Daminov, A. (2016). To’quvchilik texnologiyasi [Weaving technology]. Tashkent: Fan va texnologiya.
8 Daminov, A., & et al. (2021). Experimental determination of the wave height of the base and yarns in the tissue and a new method for measuring the tissue thickness without contact. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, p. 012077.
9 Doniyorova, M., Shamiyev, D., & Doniyorov, B. (2022). Paxta tolali to’quvchilik iplarining texnologik xossalarini tadqiq qilish. Economy and Society, 7(98).
10 Doniyorova, M., & et al. (2023). Scientific basis of organization of kinds of weaving enterprises in a new system in Uzbekistan. AIP Publishing.
11 Doniyorova, M., Rajapova, U., & Yoldasheva, M. (2023). Ipak-paxta aralash to‘qimalarni taxtlash ko‘rsatkichlarini tadqiq qilish (adras gazlamasi misolida) [Study of the indicators of the silk-cotton mixed fabric draping (as an example of adras gas)]. Science and Innovation, 2, 73-80. doi:10.36522/2181-9637-2023-2-8.
12 Doniyorova, M., & Sadikova, G. (2022). Use of Dyed Fiber Yarn for Warp Yarn of Denim Fabrics. Texas Journal of Engineering and Technology, 15, 10–13. Retrieved from https://zienjournals.com/ index.php/tjet/article/view/2921
13 Doniyorova, M., Shamiyev, D., & Doniyorov, B. (2022). Research of technological properties of cotton yarns. Economy and Society, 7(98), 45-51.
14 Doniyorova, M., & Yuldasheva, M. (2023). Toʻqima tuzilishi va loyihalash [Tissue structure and design]. Tashkent: Lesson Press.
15 Jadhav, A. (2007). Modern development in weaving. The Indian Textile Journal, July, 22-32.
16 Maity, S., & Singha, K. (2012). Recent Developments in Rapier Weaving Machines in Textiles. American Journal of Systems Science, 1(1), pp. 7-16. doi:10.5923/j.ajss.20120101.02.
17 Onikov, E. (2003). Tekhnologiya, oborudovaniye i rentabelnost tkatskogo proizvodstva [Technology, equipment and profitability of weaving production]. Moscow: Tekstilnaya promyshlennost.
18 Onikov, E. (2005). Proyektirovaniye tkatskikh fabrik [Design of weaving factories]. Moscow: Inform-Znaniye.
19 Seyam, A. (2000). Advances in Weaving and Weaving Preparation at ITMA ’99. Textile Progress, 30(1/2), 22-40. doi:10.1080/00405160008688882.
20 Yunusxodjayeva, X., Abdullayev, U., & Alimbayev, E. (2005). Definition of a method for expanding the assortment capabilities of modern weaving machines. Textile Problems, 1, 39-45.
Кутилмоқда