65

Barcha  davrlarda  ham  har  qanday  darajadagi  muammolarni  bartaraf 
qilishning eng maqbul usuli – bu ta’lim-tarbiyani isloh qilish hisoblanadi. Bu masala jadidchilik 
harakatining  g‘oyalarida  ham  o‘z  aksini  topgan.  Jadidlarning  ma’rifatparvarlik  qarashlarining 
asl maqsadi xalqni faqatgina diniy bilimlar bilangina emas, balki zamon talab qiladigan dunyoviy 
ilmlar  bilan  ham  qurollantirish  orqali  hurriyatga  yetaklash  hisoblangan.  Jadidlarning  ta’lim 
sohasidagi yondashuvlari bugungi kunda ham o‘z nufuzini yo‘qotmagan. Mazkur maqolada buyuk 
ma’rifatparvar  olim,  sovet  davrida  Markaziy  Osiyoda  tan  olingan  ilk  professor  Abdurauf 
Fitratning  ilm-fan  sohasidagi  xizmatlari,  Buxoroda  yangi  usul  maktablarini  tashkil  etishi, 
yoshlarni diniy ilm bilan birgalikda dunyoviy ilmlarni ham o‘rganishga targ‘ib qilganligi haqida 
ma’lumotlar  tahliliy  yoritilgan.  Shuningdek,  jadid  adabiyotidagi  ma’rifatparvarlik  g‘oyalari 
hamda  uni  rivojlantirish  tendensiyalariga  alohida  ahamiyat  qaratilgan.  Negaki  ta’lim  dunyoni 
o‘zgartirish  uchun  eng  qudratli  quroldir.  Dunyoviy  ilmlar  nuqtai  nazaridan  qarasak,  ziyolilar 
jamiyat  rivoji,  millat  ma’rifati  uchun  mas’ul  shaxslar  hisoblanadilar.  El-yurt  taraqqiy  qilishi 
uchun, eng avvalo, millat ozod va erkin bo‘lishi lozim. Jadidlar bu haqiqatni to‘g‘ri va munosib 
anglagan holda Vatan ozodligi uchun ma’rifatni yuksaltirish yo‘lini tanladilar.

  • Internet ҳавола
  • DOIhttps://zenodo.org/doi/10.5281/zenodo.10908428
  • UzSCI тизимида яратилган сана 13-04-2024
  • Ўқишлар сони 65
  • Нашр санаси 18-03-2024
  • Мақола тилиO'zbek
  • Саҳифалар сони82-86
Ўзбек

Barcha  davrlarda  ham  har  qanday  darajadagi  muammolarni  bartaraf 
qilishning eng maqbul usuli – bu ta’lim-tarbiyani isloh qilish hisoblanadi. Bu masala jadidchilik 
harakatining  g‘oyalarida  ham  o‘z  aksini  topgan.  Jadidlarning  ma’rifatparvarlik  qarashlarining 
asl maqsadi xalqni faqatgina diniy bilimlar bilangina emas, balki zamon talab qiladigan dunyoviy 
ilmlar  bilan  ham  qurollantirish  orqali  hurriyatga  yetaklash  hisoblangan.  Jadidlarning  ta’lim 
sohasidagi yondashuvlari bugungi kunda ham o‘z nufuzini yo‘qotmagan. Mazkur maqolada buyuk 
ma’rifatparvar  olim,  sovet  davrida  Markaziy  Osiyoda  tan  olingan  ilk  professor  Abdurauf 
Fitratning  ilm-fan  sohasidagi  xizmatlari,  Buxoroda  yangi  usul  maktablarini  tashkil  etishi, 
yoshlarni diniy ilm bilan birgalikda dunyoviy ilmlarni ham o‘rganishga targ‘ib qilganligi haqida 
ma’lumotlar  tahliliy  yoritilgan.  Shuningdek,  jadid  adabiyotidagi  ma’rifatparvarlik  g‘oyalari 
hamda  uni  rivojlantirish  tendensiyalariga  alohida  ahamiyat  qaratilgan.  Negaki  ta’lim  dunyoni 
o‘zgartirish  uchun  eng  qudratli  quroldir.  Dunyoviy  ilmlar  nuqtai  nazaridan  qarasak,  ziyolilar 
jamiyat  rivoji,  millat  ma’rifati  uchun  mas’ul  shaxslar  hisoblanadilar.  El-yurt  taraqqiy  qilishi 
uchun, eng avvalo, millat ozod va erkin bo‘lishi lozim. Jadidlar bu haqiqatni to‘g‘ri va munosib 
anglagan holda Vatan ozodligi uchun ma’rifatni yuksaltirish yo‘lini tanladilar.

Муаллифнинг исми Лавозими Ташкилот номи
1 Jorayev H. . Tarix fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) Chirchik State Pedagogical Institute,
Ҳавола номи
1 Buxoro haqiqati 1994-yil 17-avgust №66
2 O‘zbekistonning yangi tarixi 2. O‘zbekiston Sovet Mustamlakachilik davrida.- Toshkent: 2000, - b. 246-247.
3 Buxoro haqiqati 1997-yil 2-aprel №27
4 Qosimov B. Milliy uyg‘onish Toshkent “Ma’naviyat” 2002 263 –b.
5 O‘zbekiston milliy arxivi, 48-fond, 1-ro’yxat, 260-ish, 36-varaqa.
Кутилмоқда