120

Maqolada ekishdan oldin tuproq yuzasiga ishlov berishda dala yuzasidagi tuproq kesaklarining samarali uvalanishini ta’minlash uchun agregat (yumshatkich) harakatining kritik tezligi aniqlangan. Ish jarayonida yumshatkich tishi kesaklarni ishchi qirrasi va yuzalari bilan beriladigan zarba hisobiga maydalaydi. Bunda kesaklarning maydalanishi va tuproqning uvalanish darajasi ehtimoli yumshatkich tishlari va kesaklarning to‘qnashuvi paytida yo‘qotilgan kinetik energiya miqdoriga bog‘liq bo‘ladi, chunki bu energiya asosan kesaklarni deformatsiyalashga, ya’ni ularning uvalanishiga sarflanadi. Demak, to‘qnashuv paytida yo‘qotiladigan energiya miqdori qanchalik ko‘p bo‘lsa, kesakning uvalanish darajasi shuncha yuqori bo‘ladi. Maqoladagi ifodalarning tahliliga ko‘ra agregatning ish tezligi qanchalik yuqori bo‘lsa, kesaklarni maydalash uchun sarflanadigan energiya miqdori va kesaklarning uvalanish darajasi ham shunchalik yuqori bo‘ladi, ya’ni tuproqning uvalanish sifati ortadi. Kesaklarni maydalash uchun sarflanadigan energiya va kesaklarning uvalanish darajasini yumshatkichning ilgarilanma harakat tezligini o‘zgartirish yo‘li bilan erishish mumkinligi aniqlangan. Ushbularni hisobga olib dala yuzasidagi tuproq kesaklarining uvalanishini ta’minlaydigan agregatning minimal (kritik) harakat tezligi aniqlangan. Nazariy va amaliy tadqiqotlar natijalariga ko‘ra, tuproq kesaklari samarali maydalanishi uchun yumshatkich (agregat) ning ish tezligi 2,0 m/s dan kam bo‘lmasligi zarurligi aniqlangan.

  • Internet ҳавола
  • DOI
  • UzSCI тизимида яратилган сана 24-05-2024
  • Ўқишлар сони 120
  • Нашр санаси 15-12-2023
  • Мақола тилиO'zbek
  • Саҳифалар сони69-74
Ўзбек

Maqolada ekishdan oldin tuproq yuzasiga ishlov berishda dala yuzasidagi tuproq kesaklarining samarali uvalanishini ta’minlash uchun agregat (yumshatkich) harakatining kritik tezligi aniqlangan. Ish jarayonida yumshatkich tishi kesaklarni ishchi qirrasi va yuzalari bilan beriladigan zarba hisobiga maydalaydi. Bunda kesaklarning maydalanishi va tuproqning uvalanish darajasi ehtimoli yumshatkich tishlari va kesaklarning to‘qnashuvi paytida yo‘qotilgan kinetik energiya miqdoriga bog‘liq bo‘ladi, chunki bu energiya asosan kesaklarni deformatsiyalashga, ya’ni ularning uvalanishiga sarflanadi. Demak, to‘qnashuv paytida yo‘qotiladigan energiya miqdori qanchalik ko‘p bo‘lsa, kesakning uvalanish darajasi shuncha yuqori bo‘ladi. Maqoladagi ifodalarning tahliliga ko‘ra agregatning ish tezligi qanchalik yuqori bo‘lsa, kesaklarni maydalash uchun sarflanadigan energiya miqdori va kesaklarning uvalanish darajasi ham shunchalik yuqori bo‘ladi, ya’ni tuproqning uvalanish sifati ortadi. Kesaklarni maydalash uchun sarflanadigan energiya va kesaklarning uvalanish darajasini yumshatkichning ilgarilanma harakat tezligini o‘zgartirish yo‘li bilan erishish mumkinligi aniqlangan. Ushbularni hisobga olib dala yuzasidagi tuproq kesaklarining uvalanishini ta’minlaydigan agregatning minimal (kritik) harakat tezligi aniqlangan. Nazariy va amaliy tadqiqotlar natijalariga ko‘ra, tuproq kesaklari samarali maydalanishi uchun yumshatkich (agregat) ning ish tezligi 2,0 m/s dan kam bo‘lmasligi zarurligi aniqlangan.

№ Муаллифнинг исми Лавозими Ташкилот номи
1 Abduraxmonov U.N. texnika fanlari nomzodi, professor v.b. Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti
№ Ҳавола номи
1 [1] Карпенко А.Н., Халанский И.М. Сельскохозяйственные машины- М.: Агропромиздат, 2010.-527 с.
2 [2] Абдурахмонов У.Н. Обоснование параметров орудия для поверхностной обработки почвы к пропашным тракторам. Дисс. ... канд. тех. наук. Янгиюль, 1996. 134 с.
3 [3] Абдурахмонов У.Н., Жaвлиев К.Э. Деформация почвы зубьями рыхлителя. Журнал. Наука, техника и образование. М. 2019. Вып.1 (54). С. 22-26.
4 [4] Abduraxmonov U.N. “Tuproq yuzasiga ishlov berish quroli” «Qishloq xo‘jaligida resurs tejovchi innovatsion texnologiya va texnik vositalarni yaratish hamda ulardan samarali foydalanish istiqbollari» Respublika ilmiy texnika anjumanining maqolalar to‘plami. Qarshi 2019. 96-97 b.
5 [5] Abdurakhmonov U., Juraev B. "Dynamics of the movement of the ripping tool for surface tillage" // CONMECHYDRO, 2021 IOP Conf. Series: for taking part the II International Scientific "Conference Construction Mechanics, Hudraulics and Water Resources Engineering" and Tashkent, Uzbekistan.
6 [6] Синеоков Г.Н., Панов И.М. «Теория и расчет почваобрабатывающих машин» - М.: «Машиностроение» 1977, - 328 с.
7 [7] Бутенин Н.В., Лунц Я.Л., Меркин Д.Р. «Курс теоретической механики». Т. II.; Москва. Изд-во “Наука” . 1985.-496 с.
8 [8] Сергиенко В.А. « Технологические основы механизации обработки почвы в междурядьях хлопчатника» Ташкент. Издательство «Фан». 1978.-112 с.
9 [9] Гячев Л.В. «Теория лемешно-отвальной поверхности». Труды Азова-Черноморского института механизации сельского хозяйства. Вып. 13. 1991. 317 с.
10 [10] Tst 63.04. 2001. Испытания сельскохозяйственной техники. Машины и орудия для поверхностной обработки почвы. Программа и методы испытаний.-Ташкент, 2001.– 54 б.
11 [11] Протокол №17-93 [116]. Приемочные испытания навесного бороновального агрегата НО-3,2. – УзМИС, 1993, - 45 с
12 [12] https://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/111110/motega
13 [13] https://orelagro.ru/tehnika/borony/borony-motygi-rotacionnye/bmr-56-62-87-12-18.html
Кутилмоқда