52

Аннотация. Пахта тозалаш корхоналарида пахтани дастлабки қайта ишлаш технологик жараёнининг барча
босқичларида кўп миқдорда чанг ажралиб чиқади, бу чанг ишлаб чиқариш бинолари ва атмосфера ҳавосини иф-
лослантиради, ишчилар ва хизматчиларнинг меҳнат шароитини ёмонлаштириб, уларнинг касалланишига олиб
келиши мумкин. Ҳозирги кунда пахтани машинада териш миқдори ортиши билан корхоналарида чангсизлантириш
масаласи биринчи даражали аҳамият касб этмоқда.
Ушбу тадқиқотнинг мақсади пахта тозалаш корхонасида пахтани қуритиш жараёнидан кейин атмосферага
чиқаётган пахта чангини камайтириш ҳисобланади. Шу мақсадда пахтани ташиш конвейерининг конструк-
цияси ишлаб чиқилди. Унда пахта таркибидаги ҳаво ва чанг аралашмасини сўрувчи конус шаклидаги қувурда
ҳаракатланиш назарияси ўрганилди.

  • Internet ҳавола
  • DOI
  • UzSCI тизимида яратилган сана 27-01-2025
  • Ўқишлар сони 52
  • Нашр санаси 26-07-2023
  • Мақола тилиO'zbek
  • Саҳифалар сони88-91
Ўзбек

Аннотация. Пахта тозалаш корхоналарида пахтани дастлабки қайта ишлаш технологик жараёнининг барча
босқичларида кўп миқдорда чанг ажралиб чиқади, бу чанг ишлаб чиқариш бинолари ва атмосфера ҳавосини иф-
лослантиради, ишчилар ва хизматчиларнинг меҳнат шароитини ёмонлаштириб, уларнинг касалланишига олиб
келиши мумкин. Ҳозирги кунда пахтани машинада териш миқдори ортиши билан корхоналарида чангсизлантириш
масаласи биринчи даражали аҳамият касб этмоқда.
Ушбу тадқиқотнинг мақсади пахта тозалаш корхонасида пахтани қуритиш жараёнидан кейин атмосферага
чиқаётган пахта чангини камайтириш ҳисобланади. Шу мақсадда пахтани ташиш конвейерининг конструк-
цияси ишлаб чиқилди. Унда пахта таркибидаги ҳаво ва чанг аралашмасини сўрувчи конус шаклидаги қувурда
ҳаракатланиш назарияси ўрганилди.

Русский

Аннотация. На всех стадиях технологического процесса первичной обработки хлопка на хлопкоочисти-
тельных заводах выделяется большое количество пыли, которая загрязняет производственные помещения и
атмосферный воздух, ухудшает условия труда рабочих и служащих, может привести их болезни. В настоящее
время, с увеличением количества уборки хлопка машинами, вопрос обеспыливания на заводах приобретает перво-
степенное значение.
Целью данного исследования является снижение выбросов хлопковой пыли в атмосферу после процесса сушки
хлопка на хлопкоочистительном заводе. Для этого была разработана конструкция конвейера для транспор-
тировки хлопка. В ней изучалась теория движения в конусообразной трубе, поглощающей смесь воздуха и пыли,
содержащуюся в хлопке.

English

Abstract. At all stages of the technological process of primary processing of cotton at ginneries, a large amount of dust is
released, which pollutes production facilities and atmospheric air, worsens the working conditions of workers and employees,
and can lead to their illness. At present, with an increase in the number of cotton harvesting machines, the issue of dedusting
in factories is of paramount importance.
The purpose of this study is to reduce the emission of cotton dust into the atmosphere after the drying process of cotton
in a cotton gin. For this purpose, the design of the conveyor for transporting cotton was developed. It studied the theory of
motion in a cone-shaped tube that absorbs a mixture of air and dust contained in cotton.

Муаллифнинг исми Лавозими Ташкилот номи
1 Salimov O.A. Меҳнат муҳофазаси ва экология” кафедраси катта ўқитувчиси Тошкент тўқимачилик ва енгил саноат институти
2 Mardonov B.M. Табиий толаларни дастлабки ишлаш технологияси Тошкент тўқимачилик ва енгил саноат институти
3 Aminov X.X. техника фанлари бўйича фалсафа доктори, профессор Атроф-муҳит ва табиатни муҳофаза қилиш технологиялари илмий-тадқиқот институти
Ҳавола номи
1 1. М.Раҳматов, Б. Зарипов “Кластер – интеграция, инновация ва иқтисодий ўсиш”. Замин нашр. Т.:2018 й.
2 2. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 16 ноябрдаги “Пахта тўқимачилик кластерлари фаоли- ятини тартибга солиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПФ-16 сонли Фармони.
3 3. Пахтани дастлабки ишлашнинг мувофиқлаштирилган технологияси (ПДИ 70 - 2017), Тошкент “Paxtasanoat ilmiy markazi” АJ - Тошкент, 2019 й., 45 б.
4 4. А.Эргашев Умумий экология. «Ўзбекистон» 2003. 466 бет
5 5. С.В.Белов “Охрана окружающей среди” Учебник-М.: Высшая школа 1991г
6 6. O.Q.Qudratov, M.Akbarov “Sanoat ekologiyasi”и Darslik -T:. TTYeSI. 2003y. 242 bet.
7 7. Д.Ёрматова Экология. Дарслик –Т., “Ўзбекистон” 2013 й
8 8. Зикриёев Э. Первичная переработка хлопка-сырца. T:., 1999.- 255 с.
9 9. Р.Бўриев, Қ.Жуманиязов, А.Салимов, Б.Кушакеев. «Меҳнатни муҳофаза қилиш ва техника хавфсизлиги» ўқув қўлланмада –Т.:, 2015 й.-131б
10 10. Salimov A.M. “Modelling of technological conditions of storage of cotton-raw”. International Scientific Journal Theoretical & Applied Science p-ISSN: 2308-4944 (print) e-ISSN: 2409-0085 (online), Published: Philadelphia, USA 30.10.2019 http://T-Science.org
11 11. Salimov A., Khusanova Sh., Salimov O., Toshtemirov Q., Yakubov N., Rakhimjanov A. Research of The Process of Preparation and Storage of Raw Cotton Journal of optoelectronics laser ISSN: 1005-0086 Volume 41 Issue 7, 2022.
12 12. Салимов О.А., Сабиров И.Қ., Салимов А.М., Хамидов О. “Пахта тозалаш корхоналарида чангсизлантириш ма- салалари”.
13 3. Абдугаффаров Х.Ж., Сафоев А.А. “Пахта чигитини ташишда винтли конвейернинг технологик имкониятларини ошириш”. Монография, TTECИ Тошкент, 2020, 136 б. 14 Сабиров И., Парпиев А., Салимов А., Касимов О
14 14 Сабиров И., Парпиев А., Салимов А., Касимов О., Салимов O. Патент№ FAP 02074 Пахта териш машинаси. 30.09.2022
15 15. Мардонов Б., Салимов О. Статистический метод оценки эффективности очистки мелького сора и пыли при транспортировке хлопка. Журнал “Проблема механики”, Ташкент, 2023 №1, 47 с. ISSN:2010-7250
16 16. Салимов A., Мардонов Б., Салимов О., Xaмидов О. Пахтани ташишда майда ифлослик ва чангдан тозалаш жараёнининг таҳлили. ФарПИ, ИТЖ, 2023 №2, 18 б. ISSN 2181-7200
Кутилмоқда