Ushbu maqola Sirdaryo viloyatida tarqalgan asosiy sug’oriladigan bo’z-o’tloqi va o’tloqi tuproqlarning hajm va solishtirma og’irligi, umumiy g’ovakligi hamda maksimal gigroskopik va so’lish namligi, dala, kapillyar, to’liq nam sig’imlari, suv o’tkazuvchanligi bo’yicha olingan keyingi yil ma’lumotlari izohlangan bo’lib, tuproqlarni degradatsiyaga uchrashi natijasida haydov ostki qatlamlarining zichligini 1,41 dan 1,71 g/sm3
gacha oshganligi, solishtirma og’irlik o’zgarmas ko’rsatkich bo’lib 2,65-2,70 g/sm3 oraligida tebranishi, umumiy g’ovaklikni haydov ostki qatlamlarida 35-40 % gacha kamayganligi ko’rsatilgan. Suv xossalaridan maksimal gigroskopik so’lish namligini sho’rlanish oshishi hisobiga nam zahirasini kamayganligi, dala, kapillyar va to’liq nam sig’imlarini tuproqlarning mexanik tarkibi va turiga bog’lik holda o’zgarishi, suv o’tkazuvchanligini zichlikni oshishi hisobiga yomonlashganligi ko’rsatilgan.
This article presents the data obtained in recent years of the soil. Volumetric and specific gravity, total porosity, maximum hygroscopic moisture and wilting moisture, field, capillary, total moisture
capacity and water permeability of the main irrigated meadow and serozem-meadow soils distributed in the Syrdarya region. As a result of degradation, the density of the lower layers increased from 1.41 to 1.71 g/cm3,
the specific gravity is a constant indicator and ranges from 2.65-2.70 g/cm3 ; it has been shown that at high densities of subarable horizons, the total porosity decreases to 35-40%. Based on the properties of water, it is
shown that the maximum hygroscopic moisture, wilting moisture due to increased salinity reduces moisture reserves, field, capillary and total moisture capacities change depending on the mechanical composition and
type of soil, and due to an increase in density, water permeability deteriorates.
Ushbu maqola Sirdaryo viloyatida tarqalgan asosiy sug’oriladigan bo’z-o’tloqi va o’tloqi tuproqlarning hajm va solishtirma og’irligi, umumiy g’ovakligi hamda maksimal gigroskopik va so’lish namligi, dala, kapillyar, to’liq nam sig’imlari, suv o’tkazuvchanligi bo’yicha olingan keyingi yil ma’lumotlari izohlangan bo’lib, tuproqlarni degradatsiyaga uchrashi natijasida haydov ostki qatlamlarining zichligini 1,41 dan 1,71 g/sm3
gacha oshganligi, solishtirma og’irlik o’zgarmas ko’rsatkich bo’lib 2,65-2,70 g/sm3 oraligida tebranishi, umumiy g’ovaklikni haydov ostki qatlamlarida 35-40 % gacha kamayganligi ko’rsatilgan. Suv xossalaridan maksimal gigroskopik so’lish namligini sho’rlanish oshishi hisobiga nam zahirasini kamayganligi, dala, kapillyar va to’liq nam sig’imlarini tuproqlarning mexanik tarkibi va turiga bog’lik holda o’zgarishi, suv o’tkazuvchanligini zichlikni oshishi hisobiga yomonlashganligi ko’rsatilgan.
В данной статье приведены данные о почве, полученные за последние годы, в том числе данные об объемном и удельном весе, общей пористости, максимальной гигроскопической влаге
и влажности завядания, полевой, капиллярной, общей влагоемкости и водопроницаемости основных орошаемых луговых и сероземно-луговых почв, распространенных на территории Сырдарьинской
области. В результате деградации увеличилась плотность нижних слоев с 1,41 до 1,71 г/см3 , удельный вес является постоянным показателем и колеблется в пределах 2,65-2,70 г/см3, показано, что при
высоких плотностях подпахотных горизонтах общая пористость снижается до 35-40%. По свойствам воды показано, что максимальная гигроскопическая влага, влажность завядания из-за увеличения
засоленности снижает запасы влаги, полевая, капиллярная и общая влагоемкости изменяются в зависимости от механического состава и типа почв, из-за увеличения плотности ухудшается
водопроницаемость.
№ | Муаллифнинг исми | Лавозими | Ташкилот номи |
---|---|---|---|
1 | Kurvantayev R.. | professor | Guliston Davlat Universiteti |
2 | Botirov S.A. | katta o‘qituvchisi | Guliston Davlat Universiteti |
3 | Soliyeva N.A. | tayanch doktorant | Tuproqshunoslik va agrokimiyviy tadqiqotlar instituti |
4 | Musurmonov X.S. | tayanch doktorant | Guliston davlat universitet |
№ | Ҳавола номи |
---|---|
1 | Qo’ziyev R.Q., Abduraxmonov N.YU. Sug’oriladigan tuproqlar evolyutsiyasi va unumdorligi.-Toshkent “Navroz”, 2015. - 208 b. |
2 | Кurvantayev R., Nazarova S.M. Zarafshon vohaschi quyi oqimi sug’oriladigan o’tloqi tuproqlarining agrofizikaviy holati - Buxoro:. “Durdona nashyoti”, 2021. -160 b. |
3 | Nazarova S.M., R.Kurvantayev. Evolyutsiya i prognoz razvitiya oroshayemix pochv nijney chasti dolini Zerafshana. // Nauchnoye elektronnoye periodicheskiy jurnal YUFU “Jiviye i biokosniye sistemi” -Rostov-Don, - 2016. №17 (In Russian) . |
4 | Fayziyev K.I. Kurvantayev R.K. Mexanicheskiy sostav oroshayemix lugovix pochv Gurlenskogo rayona Xorezmskoy oblasti. / Aktual’niye voprosi sovremennoy nauki. – Moskva: Nauchniy jurnal. №2 (18), 2013.- S.41-49 (In Russian). |
5 | Kurvantayev R. Optimizatsiya i regulirovaniye agrofizicheskogo sostoyaniya oroshayemix pochv pustinnoy zoni Uzbekistana: Avtoref.diss.dok.s.x.nauk. –Tashkent, 2000.- 45s (In Russian). |
6 | Musurmonov A.A. Mirzacho’l vohasi sug’oriladigan tuproqlarining unumdorligini mul’chalash va kam ishlov berish orqali oshirish. Avtoreferat diss. f.f.d. (PhD) -Toshkent. 2019. - 44 b. |
7 | Nazarova S.M. Buxoro vohasi sug’oriladigan o’tloqi tuproqlarining hozirgi davr agrofizikaviy holati. Qishloq xo’jalik fanlari falsafa doktori (PhD dissertatsiyasi.-Toshkent.2019.- 139 b. |
8 | Sobitov O’.T. Mirzacho’lni eskidan o’zlashtirilgan hududlari tuproqlarining evolyutsiyasi. va unumdorligi. Biologiya fanlari falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi – Toshkent, 2018. -124 b. |
9 | Fayziyev K. I. Quyi Amudaryo tuproqlarining agrofizikaviy holati va ularni yaxshilashning ilmiy asoslari (Xorazm vohasi misolida). Qishloq xo’jalik fanlari falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi. – Toshkent, 2021- 117 b. |
10 | Hakimova N. X. Zarafshon daryosi quyi va o’rta oqimi tuproqlarining agrofizikaviy xossalari va biologik faolligi. Biologiya fanlari falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi. – Farg’ona - 119 b. |
11 | Turg’unov M.M. Mirzacho’l vohasi sug’oriladigan tuproqlari xossalarini lazerli tekislash ta’sirida o’zgarishi. Qishloq xo’jaligi fanlari falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi avtoreferati. –Toshkent, 2019.- 46 b. |
12 | Kurvantayev R., Turgunov M. Vodno-fizicheskiye svoystva lugovoy i serozemno-lugovoy pochvi. // Agrarnaya nauka – sel’skomu xozyaystvu VII Mejdunarodnaya nauchno-prakticheskaya konferensiya. Sbornik statey. Kniga 2. Barnaul, 2012. - S. 168-170 (In Russian). |
13 | Qurvantayev R., Musurmonov A., Usmonova G. Mirzacho’l vohasi sug’oriladigan tuproqlarining agregatlik holati. // Agrar sohada suv va yer resurslaridan oqilona foydalanish hamda tuproq unumdorligini oshirishda innovatsion texnologiyalardan samarali foydalanish masalalari. Respublika ilmiy-amaliy anjumani. - Guliston, 2011. - B. 108. |
14 | Musurmonov A., Kurvantayev R., Japakov N.- Vodno-fizicheskiye svoystva pochv Sirdarinskogo viloyata. // Agrar soxada yer resurslaridan foydalanish, ularning biologik, ekologik va meliorativ holatini yahshilash muammolari. Respublika ilmiy amaliy anjumanii materiallari to’plmi. - Guliston, 2009. - B. 81-83 (In Russian). |
15 | Xakimova N.X., Kurvantayev R. Izmeneniye ximicheskogo sostava pochv nijnego i srednego techeniya reki Zarafshan. // IV Mejdunarodnaya nauchno-prakticheskaya konferensiya. Aktual’niye nauchnotexnicheskiye i ekologicheskiye problemi melioratsii zemel’. - Gorki Belorussiya. 2022.- S. 128-135 (In Russian). |
16 | Kurvantayev. R., Musurmonov A.A., Turgunov M.M. Current state of water-physical properties in soils of Mirzachul oasiz. Soil science in international year of soils. – Sochi, 2015 Article look. - P. 236-240. |