10

  • Internet ҳавола
  • DOI
  • UzSCI тизимида яратилган сана 19-12-2025
  • Ўқишлар сони 10
  • Нашр санаси 29-06-2024
  • Мақола тилиO'zbek
  • Саҳифалар сони130-134
Калит сўзлар
English

The article shows the role of dialectal words in the nationalization of new loanwords in the Uzbek language. In it, it is justified that dialect words are an important source after active word formation methods in the current Uzbek literary language in creating new names. Among the Uzbek dialects there are thousands of words that can fill the lexical gaps in the literary language. The importance of dialects in enriching the literary language is no less than other types of creating new names. Because the way of life, customs, culture, in a word, nationality of a particular nation is more embodied in the lexicon of dialects of that nation. From this point of view, it is appropriate to use dialect words effectively to fill the lexical gaps in the literary language and to nationalize foreign words. In the article, several dialectal words belonging to different regions are analyzed, proposals are made for using them instead of foreign words, and they are formed on the basis of a table.

№ Муаллифнинг исми Лавозими Ташкилот номи
1 Xamrayev F.Y. doktorant Qarshi davlat universiteti
№ Ҳавола номи
1 1. Решетов В.В., Шоабдураҳмонов Ш. Ўзбек диалектологияси. Тошкент, 1978. – Б. 6.
2 2. Ражабов Н. Ўзбек шевашунослиги. Дарслик. – Тошкент: Ўқитувчи, 1996. – Б. 31
3 3. Тўйчибоев Б., Ҳасанов Б. Ўзбек диалектологияси: Олий ўқув юртлари учун дарслик. – Т.: Қодирий номидаги халқ мероси нашриёти, 2004. – Б. 6.
4 4. 1921 йил Тил ва имло қурултойининг чиқарғон қарорлари. Тошкент, 1922, 32-бет.
5 5. Tog‘ayev T. Ashurali Zohiriy va uning tilshunoslik merosi. – T.: “Nodirabegim” nashriyoti, 2021. – B. 68-72.
6 6. Ўзбек адабий тили тўғрисидаги қарор. Манба: “Аланга” журнали, 1929 йил, №5. – Б. 4.
7 7. Ишаев А. Ўзбек диалектал лексикографияси. – Т.: Фан, 1990. – Б. 18.
8 8. Жомонов Р. Ўзбек тилининг изоҳли луғати учун диалектизмлардан сўз танлаш принциплари ва уларнинг берилиши: Филол. фанлари номзоди... дис. – Т., 1991. – Б. 55.
9 9. Ҳасанов А. Ўзбек адабий тилидаги лексик бўшлиқларни тўлдиришнинг диалектал асослари. Монография. – Тошкент: Bookmany print, 2022. – Б. 26-27
10 10. Шоабдураҳмонов Ш. Сўз хазинаси // Ўзбек тили ва адабиёти, 1993 йил. – №5-6. – Б. 26-30.
11 11. Ҳожиев А. Совет даврида ўзбек адабий тилининг тараққиёти. III жилдли. III жилд. Сўз ясалиши ва лексика. –Тошкент: Фан, 1988. –Б. 150.
12 12. Шукуров О. Ўзбек тили замонавий ўзлашмаларининг эволюцияси, трансформацияси ва лексикографик талқини масалалари (Мустақиллик даври): Филол. фан. докт. (DSc) ... дисс. – Қарши: 2022. –Б. – 226.
13 13. Ишаев А. “Девону луғотит турк” ва ўзбек шевалари // Ўзбек тили ва адабиѐти. – 1971, № 5. – Б. 65-67.
14 14. Аллабердиев А. Бухоро ўғуз шевалари лексикаси: Филол. фан. бўйича фалсафа доктори (PhD) … дисс. автореф. – Тошкент: 2018. – Б. 12.
15 15. Бафоев Б. Кўҳна сўзлар тарихи. –Тошкент: Фан, 1991. –Б. 99.
16 16. Ўзбек халқ шевалари луғати (масъул муҳаррир: Шоабдураҳмонов Ш.). – Т.: Фан. 1971. – Б. 20.
17 17. Маҳмуд Кошғарий. Девону луғоти-т-турк. – Т.: Ғафур Ғулом номидаги НМИУ, 2017. – Б. 39
18 18. Навоий асарлари луғати. – Т.: Ғафур Ғулом номидаги адабиёт ва санъат нашриёти, 1972. – Б. 56.
19 19. Musayeva F. O‘zbek xalq so‘zlari – Т.: “Innovatsion rivojlanish nashriyot-matbaa uyi”, 2023. – B. 65.
20 20. O‘zbek tilining izohli lug‘ati. VI jildli. III jild. – T.: G‘afur G‘ulom nomidagi NMIU, 2022. – B. 427
21 21. Алимова З. Ўзбек тилидаги форсча-тожикча ўзлашмаларнинг фонетик, лексик-семантик хусусиятлари: Филол. фан. бўйича фалсафа доктори (PhD) … дисс. автореф. – Фарғона: 2020. – 13-17 б.
22 22. Усмонов О., Ҳамидов Ш. Ўзбек тили лексикаси тарихидан материаллар (ХIХ асрнинг охири – ХХ асрнинг бошлари). – Т.: Фан. 1981. – Б. 99-100.
23 23. Турғунов Т. Ўзбек тилининг Ғарбий Фарғона шевалари (фонетик ва морфологик хусусиятлари): Филол. фанлари номзоди... дис. – Т., 1968. – Б. 213.
24 24. O‘zbek tilining izohli lug‘ati. VI jildli. II jild. – T.: G‘afur G‘ulom nomidagi NMIU, 2023. – B. 604.
25 25. O‘zbek tilining izohli lug‘ati. VI jildli. IV jild. – T.: G‘afur G‘ulom nomidagi NMIU, 2022. – B. 503.
26 26. Ибрагимова У. Қорақалпоғистон ўзбек шеваларида сўз ясалиши: Филол. фан. бўйича фалсафа доктори (PhD) … дисс. автореф. – Қарши: 2019. – 15 б.
Кутилмоқда