222

Ўтган аср охирига қадар формал тилшуносликда кўмакчи феъл, ёрдамчи феъл ва кўмакчи феълли сўз қўшилмаси каби бир неча асосда тадқиқ этилган ҳаракат тарзи шакли нафақат грамматик категория, балки ундан ҳам мураккаброқ лисоний ҳодисадир. Зеро, тарз ифода воситалари биргина морфологик сатҳ ёки лисоний воситалар билан кифояланиб қолмай, балки, новербал, ҳатто нолисоний воситаларни қамраб олади. Шунингдек, тарз ифода воситалари орасидаги маънодошлик, воситаларнинг полисемантик хусусиятлари, маъновий даражаланиши ҳам ушбу атама остида бирлашган бирликлар талқинларини янада мураккаблаштиради. Мақолада ҳаракат тарзи атамасининг келиб чиқиши, мавзунинг ўрганилиш тарихи икки-уч йирик даврга бўлинган. Ушбу ҳодисани функционал-семантик майдон сифатида тадқиқ қилиш учун бир неча асослар келтирилган, ҳодисанинг маъно хусусиятларига ҳам эътибор қаратилган.

  • Количество прочтений221
  • Дата публикации09-10-2018
  • Язык статьиO'zbek
  • Страницы9
Ўзбек

Ўтган аср охирига қадар формал тилшуносликда кўмакчи феъл, ёрдамчи феъл ва кўмакчи феълли сўз қўшилмаси каби бир неча асосда тадқиқ этилган ҳаракат тарзи шакли нафақат грамматик категория, балки ундан ҳам мураккаброқ лисоний ҳодисадир. Зеро, тарз ифода воситалари биргина морфологик сатҳ ёки лисоний воситалар билан кифояланиб қолмай, балки, новербал, ҳатто нолисоний воситаларни қамраб олади. Шунингдек, тарз ифода воситалари орасидаги маънодошлик, воситаларнинг полисемантик хусусиятлари, маъновий даражаланиши ҳам ушбу атама остида бирлашган бирликлар талқинларини янада мураккаблаштиради. Мақолада ҳаракат тарзи атамасининг келиб чиқиши, мавзунинг ўрганилиш тарихи икки-уч йирик даврга бўлинган. Ушбу ҳодисани функционал-семантик майдон сифатида тадқиқ қилиш учун бир неча асослар келтирилган, ҳодисанинг маъно хусусиятларига ҳам эътибор қаратилган.

Русский

Образ действия, который рассматривался и изучался в пределах вспомогательных глаголов и вспомогательных форм в формальной лингвистике до конца предыдущего столетия, относится не только к грамматической категории, но и представляет довольно сложное языковое явление. Ведь образ действия описывается не только морфологическими или лексическими ресурсами, но также передается множеством невербальных единиц выражения. Кроме того, их интерпретация усложняется из-за синонимии между единицами, их многозначности и семантической градации. В статье рассматривается возникновение термина и его исследование делится на несколько основных периодов. Кроме того, раскрывается ряд причин для изучения данного феномена как функционально-семантической области наряду с описанием его смысловых особенностей.

English

Manner of action, which was regarded and investigated as an auxiliary verb and an auxiliary form in formal linguistics until the end of previous century, is not merely a grammar category, but may refer to rather complex language phenomenon. Thus, action manner is portrayed through not only morphological or lexical resources, but also it possesses variety of non-verbal and even nonlanguage tools. As well as, their interpretation is made more complicated due to the synonymy within the tools, their polysemantic features and semantic gradation. The article considers the emergence of the term and divides its study into several major periods. Furthermore, it reveals a number of reasons for accepting the phenomenon as a functional-semantic area along with the description of its meaning features.

Имя автора Должность Наименование организации
1 Mengliyeva M.. магистрант Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети
Название ссылки
1 Неъматов Ҳ., Ғуломов А., Абдураимова М., Қосимова Н. Она тили. 6-синф учун дарслик (синов). – Тошкент, 1998. – 164 б.
2 Раҳматуллаева Ш. Ўзбек тилидаги ҳаракат ҳаракат тарзи шаклларининг лингвокультурологик ва социопрагматик аспектлари. – Қарши: Насаф, 2018. – 96 б.
3 Сайфуллаева Р., Менглиев Б., Боқиева Г. ва бошқ. Ҳозирги ўзбек адабий тили. – Тошкент: ФТ, 2010. – 208 б.
4 Ҳожиев А. Ўзбек тилида кўмакчи феъллар –Тошкент, 1966. – 259 б.
5 Шукуров О. Ҳаракат тарзи шакллари парадигмаси – Қарши: Насаф, 2017. – 102 б
6 Элмуродова Л. – Ўзбек тилида даража функционал-семантик майдони. Филол. фан. номз. дисс. – Қарши, 2007. – 114 б.
7 Ғуломов А. Феъл. – Тошкент, 1954. – 88 б.
В ожидании