419

Мақолада тупроқ унумдорлиги эрозия, деградация ва дегумификация жараёнлари натижасида йилдан  йилга  пасайиб  бораётганлиги,  бу  алмашлаб  экишга  риоя  қилинмаётганлиги,  органик  ўғитларни етишмаслиги,  азотли  ўғитларни  бир  томонлама  юқори  дозада  қўлланилиши  сабаб  бўлаётгани  баён  этилган. Ушбу  муаммоларни  ечими  деҳқончилик  билан  бирга  чорвачиликни  тенг  ривожлантириш,  алмашлаб  экишни йўлга  қўйиш  ва  беда  экини  майдонларини  кўпайтириш,  органик  ўғитлар  чиқишини  ошириш,  биологик  азотни кўпайтириш билан боғлиқлиги айтилган. Тупроқ унумдорлигини оширишда гумус ҳолати биринчи ўринда туриши қайд этилган.

  • Ссылка в интернете
  • DOI
  • Дата создание в систему UzSCI21-06-2021
  • Количество прочтений418
  • Дата публикации20-06-2021
  • Язык статьиO'zbek
  • Страницы13-18
Ўзбек

Мақолада тупроқ унумдорлиги эрозия, деградация ва дегумификация жараёнлари натижасида йилдан  йилга  пасайиб  бораётганлиги,  бу  алмашлаб  экишга  риоя  қилинмаётганлиги,  органик  ўғитларни етишмаслиги,  азотли  ўғитларни  бир  томонлама  юқори  дозада  қўлланилиши  сабаб  бўлаётгани  баён  этилган. Ушбу  муаммоларни  ечими  деҳқончилик  билан  бирга  чорвачиликни  тенг  ривожлантириш,  алмашлаб  экишни йўлга  қўйиш  ва  беда  экини  майдонларини  кўпайтириш,  органик  ўғитлар  чиқишини  ошириш,  биологик  азотни кўпайтириш билан боғлиқлиги айтилган. Тупроқ унумдорлигини оширишда гумус ҳолати биринчи ўринда туриши қайд этилган.

Русский

В статье изложено снижение из года в год плодородия почвы в результате эрозии, деградации и  дегумификации  и  причиной  чего  является  несоблюдение  севооборота,  нехватка  органических  удобрений, одностороннее  применение  высоких  доз  азотных  удобрений.  Показано,  что  решение  этих  проблем  связано  с развитием животноводства, внедрением севооборотов и увеличением посевных площадей люцерны, повышением выхода органических удобрений и биологического азота. Отмечено, что в повышении плодородия почвы первое место занимает ее гумусное состояние.

English

The article describes the decline in soil fertility from year to year as a result of soil erosion, degradation and dehumification, which is caused by non-compliance with crop rotation, lack of organic fertilizers, unilateral use of high doses of nitrogen fertilizers. It is indicated that the solution to these problems is linked up with the development of animal husbandry, the introduction of crop rotations and an increase in the land area of alfalfa, an addition in the yield of organic fertilizers and biological nitrogen. It is noted that in increasing soil fertility, the first place is occupied by its humus state.

Ключевые слова
Имя автора Должность Наименование организации
1 Holiqulov S.T. professor Samarqand davlat universiteti
2 Ortiqov T.K. dotsent Samarqand davlat universiteti
Название ссылки
1 Баиров А.Ж., Нуриддинова Х.Т. Жураев Ш. А. Влияние сочетания применения минеральных и органических удобрений на запасы органического углерода и азота орошаемого типичного серозема. Сборник материалов XIII Международной научно-практической конференции: в 2 кн. Барнаул, 15-16 февраля, 2018 года. Барнаул, 2018. – С.235-236
2 Зайдельман Ф.Р., Беличенко М.В., Бабин А.С. Деградация и восстановление почв поймы р.Москва за последние 50 лет// Почвоведение, 2013, №11. –С.1377-1386
3 Кузиев Р.К., Ташкузиев М.М. Проблемы рационального использования земельных ресурсов, сохранения и повышения плодородия орошаемых почв в Узбекистане// Почвоведение и агрохимия. №1.-2008. –С. 61-66.
4 Мерзлая Г.Е., Шевцова Л.К.Гумус и органические удобрения как основа плодородия. Плодородие,№5(32), 2006. –С.27-29
5 Ортиқов Т.- Зарафшон воҳаси тупроқларининг гумус ҳолати ва унга турли омилларнинг таъсири // Ўзбекистон тупроқшунослари ва агрокимёгарларининг V қурултойи материаллари. 16-17 сентябр, Тошкент-2010 . -Б.163-166.
6 Ортиқов Т.Қ. Тупроқ органик моддаси,баланси, трансформацияси ва уларнинг тупроқ унумдорлигидаги аҳамияти(Монография). Самарқанд, 2011.-160б.
7 Туев Н.А. Микробиологические процессы гумусообразования. Москва, ВО Агропромиздат, 1989.-237с.
8 Холиқулов Ш.Т.,Ортиқов Т. - Зарафшон воҳаси тупроқларининг ҳозирги ҳолати ва уни яхшилаш чоралари // Ўзбекистон тупроқшунослари ва агрокимёгарларининг V қурултойи материаллари. 16-17 сентябр, Тошкент-2010. Б.29-31.
9 Khalikulov Sh.T. Effect if Mulching on the Biological Activity of Soil when Cropping Cotton Plant. Uzbek Biological Journal. №3.1998. p.21-25.
10 Kholikulov SH.T., Ortikov T.K. Technological options to enhance humus content and conserve water in soils of the Zarafshan valley, Uzbekistan // Climate changeand Terrestrial Carbon Sequestration in central Asia Editors. R. Lal, M. Suleymanov, B.A.Stewart, D.O.Hansen, P.Doraiswamy. Taylor. Francis, 2007. P.257-265
11 Kladivko E.J. Tillage systems and soil ecology. Soil Tillage Res 61:2001. Pp.61-76. doi: 10.1016/S0167-1987(01)00179-9.
12 Lal R., Stewart B.A. Soil and Climate. CRC Press Taylor & Francis Group. 2019. -686p
В ожидании