241

Традиция ученых передавать свои знания и умения существует в Хорезме издревле, и эта традиция оказывала благотворное влияние на установление и развитие мировоззрения многих ученых. Так, на развитие мировоззрения Ибн Сины оказали влияние его учителя – Бируни и Масихи, но и Ибн Сина оказал свое влияние на развитие творчества Бируни и Масихи. Медицинская школа, которая действовала в Академии Мамуна и великое наследие ученых-медиков, с исторической точки зрения мало изучена. Об ученых-медиках, представителей этой медицинской школы, об их жизни, научных трудах, об использованной литературе – достаточных сведений нет. Об Абу Али ибн Сина, который в этой школе занимал особое место, хотя и есть некоторые сведения, но об учителе, который руководил своими учениками, Ал-Масихи – сведения очень скупы. Вместе с тем, традиция наставник-ученик – история научных связей между Ибн Сина и Масихи и ее научно-образовательное значение неоценимо. В этой статье мы поставили цель – осветить имеющиеся в литературе сведения по данному вопросу. Также будет уделено особое внимание на научные связи Ибн Сины и Масихи. Будут освещены научные связи Масихи с его современниками и продолжателями дела учителя. Вопросы, рассмотренные в данной статье, в науке вообще не освещены.

  • Ссылка в интернете
  • DOI
  • Дата создание в систему UzSCI01-11-2019
  • Количество прочтений213
  • Дата публикации14-09-2017
  • Язык статьиRus
  • Страницы91-96
Ўзбек

Устоз - шогирд анъаналари Хоразмда қадимдан мавжуд бўлган ва бу анъана олимлар дунѐқарашининг қарор топиши ҳамда ривожланишига баракали таъсир кўрсатган. Чунончи, Ибн Сино дунѐқарашининг ривожланишига устозлари – Беруний ва Масиҳийларнинг илмий савияси сабабчи бўлган ва аксинча, Ибн Сино ҳам Беруний ва Масиҳий ижодига таъсир кўрсатган.
Маъмун академияси таркибида фаолият кўрсатган тиббиѐт мактаби олимларининг улкан мероси тиббиѐт тарихи нуқтаи назаридан жуда кам ўрганилган. Ушбу тиббиѐт мактаби вакилларининг ҳаѐти ва уларнинг илмий асарлари ҳақида илмий ва ўқув адабиѐтларида етарли маълумотлар йўқ. Бу тиббиѐт мактабида алоҳида ўрин тутган Абу Али ибн Сино ҳақида муайян маълумотлар мавжуд бўлсада, Ибн Сино ва Абу Райҳон Берунийларга устозлик қилган ал-Масиҳий ҳақида жуда кам маълумотларга эгамиз. Шу билан бирга Масиҳий ва Ибн Сино ўртасидаги устоз-шогирдлик тарихи ва бунинг илмий-амалий аҳамияти ҳам баҳоланмаган. Ушбу мақолада адабиѐтлардаги мавжуд маълумотларга асосланган ҳолда бу масалани ѐритишни мақсад қилиб қўйдик. Шунингдек, Абу Райҳон Берунийнинг Масиҳий билан илмий муносабатларига ҳам алоҳида эътибор берилди. Бу масалалардаги ноаниқликка аниқлик киритилди. Масиҳийнинг замондош ҳамкасблари билан илмий муносабатлари таҳлил қилинди. Масиҳий анъаналарининг давомчилари ҳаѐти ва ижодини ўрганиш каби масалалар ҳам ўз ечимини топди. Ушбу мақолада тавсиф қилинган масалалар фанда умуман ѐритилмаган.

Русский

Традиция ученых передавать свои знания и умения существует в Хорезме издревле, и эта традиция оказывала благотворное влияние на установление и развитие мировоззрения многих ученых. Так, на развитие мировоззрения Ибн Сины оказали влияние его учителя – Бируни и Масихи, но и Ибн Сина оказал свое влияние на развитие творчества Бируни и Масихи. Медицинская школа, которая действовала в Академии Мамуна и великое наследие ученых-медиков, с исторической точки зрения мало изучена. Об ученых-медиках, представителей этой медицинской школы, об их жизни, научных трудах, об использованной литературе – достаточных сведений нет. Об Абу Али ибн Сина, который в этой школе занимал особое место, хотя и есть некоторые сведения, но об учителе, который руководил своими учениками, Ал-Масихи – сведения очень скупы. Вместе с тем, традиция наставник-ученик – история научных связей между Ибн Сина и Масихи и ее научно-образовательное значение неоценимо. В этой статье мы поставили цель – осветить имеющиеся в литературе сведения по данному вопросу. Также будет уделено особое внимание на научные связи Ибн Сины и Масихи. Будут освещены научные связи Масихи с его современниками и продолжателями дела учителя. Вопросы, рассмотренные в данной статье, в науке вообще не освещены.

English

The tradition of scientists to pass their knowledge and experience exists in Khorezm from the earliest times, and this tradition had a beneficial influence on establishment and development of the ideology of many scientists. Thus, Beruniy and Masihiy – teachers of Ibn Sina (Avicenna), had an influence on the development of his ideology, and vice versa, Ibn Sina (Avicenna) also had an influence on the development of Beruniy‟s and Masihiy‟s creative works.
XORAZM MA‟MUN AKADEMIYASI 92 AXBOROTNOMASI – 3/2017
Great heritage of the scientists of the medical school, which existed in Mamun academy, from the historical point of view, has not been studied much. There is no sufficient information about the life and scientific works of the representatives of this medical school in scientific and educational literature. There is some information about Abu Ali ibn Sina, who had a special place at this school; however, there is very little information about al-Masihiy – the teacher of Ibn Sina and Abu Rayhon al-Beruniy. At the same time, the history and the scientific-practical value of the tradition “mentor and pupil” between Masihiy and Ibn Sina also hadn‟t been assessed. Our goal is to cover the given matter in the article, based on the literature review. As well as, special attention was paid to the scientific relationship among Masihiy, Beruniy and Ibn Sina. The scientific relations of Masihiy with his contemporaries and disciples were also analyzed. The questions of studying the life and works of the disciples of the tradition of Masihiy also were discussed. The issues, considered in this article, are being elucidated in science for the first time.

Имя автора Должность Наименование организации
1 Gaipov M.. o'qituvchi Xorazm Ma'mun akademiyasi
2 Satimov U.. o'qituvchi Ichon Qal'a muzey qo'riqxonasi
Название ссылки
1 Абу Райхан Беруни. Избранные произведения, Т. III. Определение границ для уточнения расстояний между населенными пунктами («Геодезия»). Ташкент. 1966.
2 Абу Райхан Беруни. Фармакогнозия в медицине. Избранные произведения в 7-т. Ташкент: “Фан”. 1974.
3 Абу Али ибн Сина и естественные науки. Материалы, посвященные 1000-летию со дня рождения Абу Али ибн Сина (Авиценны). Ташкент: “Фан”. 1981.
4 Абу Райҳон Беруний. “Қадимги халқлардан қолган ѐдгорликлар”. Танланган асарлар. 5 томлик. Т. 1. Тошкент. 1968.
5 Салье М.А. Абу Райҳон Беруний. Тошкент. 1960.
6 Хоразм Маъмун академияси. Тошкент. 2005.
7 Абдуллаев А.А. Ибн Синонинг улуғ ҳаким бўлиб етишувида Хоразм олимларининг роли. Тошкент. 1980.
8 Абу Али Ибн Сина. К 1000-летию со дня рождения. Ташкент. 1980.
9 Шидфар Б.Я. Ибн Сина. Москва. 1984.
10 Беруний туғилган кунининг 1000 йиллигига бағишланган тўплам. Тошкент. 1973.
11 Булгаков П.Г. Жизнь Беруни. Ташкент: “Фан”. 1979.
12 Каримова С.У. IX-XI асрлар кимѐ ва доришунослик фанлари тараққиѐтида Марказий Осиѐ олимларининг ўрни. Тошкент. 2000.
13 Беруний – ўрта асрларнинг буюк олими. Тошкент: “Фан”. 1950.
14 Ирисов А., Носиров А., Низомиддинов И. Ўрта Осиѐлик қирқ олим. Тошкент. 1961.
15 Абдуллаев А.А. Очерки истории развития медицины в Хорезме. Ташкент. 1980.
16 Ғаипов М.А., Сафаров К.С. Абу Сахл Масихий - второй учитель Бируни // Тарихий фармонга – 5 йил. Хива. 2002.
17 Ғаипов М.А., Сафаров К.С. Абу Наср Мансур ибн Али ибн Ирак - первый учитель Берунии и член академии Маъмуна // Абу Райҳон Беруний – буюк қомусий олим. Хива. 2005.
18 Ғаипов М.А., Сафаров К.С. Хоразм Маъмун академиясида халқ табобатини ўрганиш // Хоразм Маъмун академияси ва тиббиѐт. Урганч. 2005.
19 Тимофеев И. Беруни. Москва. 1986
20 Каримов У.И. Китоб ас-Сайдана (“Фармакогнозия”) Беруни. Док.дисс. Ташкент. 1971.
21 Беруни и гуманитарные науки. Научная сессия Академии наук Узбекской ССР, посвященная 998-й годовщине со для рождения Абу Райхона Беруни. Ташкент: “Фан”. 1972.
В ожидании