168

Яллачиликда юқори касбий маҳорат ҳосил қилган бу ижодкор-аёллар халқ айтимларини ўз услубларига мослаб куйлаш билан бирга ўзлари ҳам турли мавзуларда тўқиган ялла ва лапарлари билан бисотларини бойитиб борганлар. Улар ўз даврларидаги ижтимоий ҳаётда ва ён-атрофларида содир бўлаётган воқеа-ҳодисаларга синчков назар билан қараб, ўзларининг муносабатларини қўшиқ, ашула ва яллалари орқали билдирганлар. Шундай кузатувларларнинг натижаси сифатида, масалан, эркакларнинг турфа қилиқлари, уларнинг хотин-қизларга гап отишлари ҳажв қилинган яллалар, шунингдек, баъзи аёлларнинг хулқ-атворлари акс этган айтимлар ижод этилган.

  • Ссылка в интернете
  • DOI
  • Дата создание в систему UzSCI20-10-2019
  • Количество прочтений150
  • Дата публикации15-08-2018
  • Язык статьиO'zbek
  • Страницы36-41
Ўзбек

Яллачиликда юқори касбий маҳорат ҳосил қилган бу ижодкор-аёллар халқ айтимларини ўз услубларига мослаб куйлаш билан бирга ўзлари ҳам турли мавзуларда тўқиган ялла ва лапарлари билан бисотларини бойитиб борганлар. Улар ўз даврларидаги ижтимоий ҳаётда ва ён-атрофларида содир бўлаётган воқеа-ҳодисаларга синчков назар билан қараб, ўзларининг муносабатларини қўшиқ, ашула ва яллалари орқали билдирганлар. Шундай кузатувларларнинг натижаси сифатида, масалан, эркакларнинг турфа қилиқлари, уларнинг хотин-қизларга гап отишлари ҳажв қилинган яллалар, шунингдек, баъзи аёлларнинг хулқ-атворлари акс этган айтимлар ижод этилган.

Русский

Эти мастерицы народного музыкального творчества, достигшие высокого профессионального мастерства исполнения ялла и ляпаров, не только исполняли их на различных обрядовых и свадебных торжествах, приспосабливая к своей манере исполнения, не только донесли до нас богатое музыкальное наследие наших предков, но и обогатили свой репертуар за счет созданных ими новых ялла и ляпаров на различные темы. Они внимательно наблюдали за событиями современ-
ной им общественной жизни, воспринимали их чутким женским сердцем и выражали свое отношение к ним посредством созданных кушик, ашула и ялла. В результате таких наблюдений рождались ялла, в которых весело и с юмором подвергались критике отдельные проделки мужчин, высмеивались их волокитство, чванство, также не оставались в стороне проделки самих женщин.

English

These masters of folk music who have reached high professional skill of performance yalla and lapar, not only performed them at various ritual and celebrations, adapting to their style of performance, not only brought us the rich musical heritage of our ancestors, but also enriched its repertoire by established their new ylla and lapar on various topics. They closely watched the events in contemporary public life, took their sensitive female heart, and expressed their attitude to them, through created qo’shiq, ashula and yalla. As a result of these observations there was born yalla, where with fun and humor were criticized certain scactions of the men derided their velocista, arrogance, also not remained aloof tricks of the women themselves.

Имя автора Должность Наименование организации
1 Turg'unova N.. ЎзДСМИ “Мусиқий-назарий фанлар” кафедраси катта ўқитувчиси фалсафа доктори (PhD) UzDSMI
Название ссылки
1 1. Барток Б. Зачем и как собирать народную музыку (перевод, вступительная статья и примечания С.И.Вайса.) –Москва: Госмузиздат. 1959.
2 2. Восифий З.М. Бадоеъул вақоеъ. (Форсийдан Наим Норқулов таржимаси). –Тошкент: Ғафур Ғулом номидаги Адабиёт ва санъат нашриёти. 1979.
3 3. Вызго Т.С. Афрасиабская лютня. //Из истории искусства великого города.–Тошкент: Издательство литературы и искуства имени Г.Гуляма. 1972.
4 4. Вызго.Т.С. Музыкальные инструменты Средней Азии (исторические очерки). –Москва: Музыка. 1980.
5 5. Гулбаданбегим Заҳириддин Бобур қизи. Ҳумюннома. –Тошкент: Маънавият.1998.
6 6. Иброҳимов О. Ўзбек халқ мусиқа ижоди. 1-қисм (методик тавсиялар) –Тошкент: ЎзР ХТ ўқув методик маркази. 1994.
7 7. Кароматов Ф. Ўзбек халқи музика мероси XX асрда. II китоб. –Тошкент: Ғафур Ғулом номидаги Адабиёт ва санъат нашриёти. 1985.
8 8. Назаров А.Ф. Антик давр мусиқа маданияти. –Тошкент: 2003. ЎзР ФА Санъатшунослик институти кутубхонаси. Инв.№ 997.
9 9. Олимбоева-Аҳмедова К. Ўзбек аёли ҳаётида мусиқа. –Тошкент: Ёзувчи. 1996.
10 10. Полякова Е., Раҳимова З. Шарқ миниатюраси ва адабиёти. –Тошкент: Ғафур Ғулом номидаги Адабиёт ва санъат нашриёти. 1987.
11 11. Расултоев Ж.К. Ўзбек дутор ижрочилиги. –Тошкент: Ўқитувчи. 1997.
12 12. Турон Усмон. Туркий халқлар мафкураси. (таржимон Улуғбек Абдулваҳоб). –Тошкент: Чўлпон. 1995.
13 13. Ўзбекистон миллий энциклопедияси 2-жилд. –Тошкент: Ўзбекистон.2001.
14 14. Ўзбекистон миллий энциклопедияси 5-жилд. –Тошкент: Ўзбекистон. 2003.
15 15. Қодиров М. Яллачилар санъати. –Тошкент: //San’at. 2008, №3-4.
16 16. Ҳалилбеков А . Наманган адабий гулшани. –Наманган: Наманган. 2007.
В ожидании